Harkema, Friesland

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het zuidoosten van de provincie Friesland ligt het dorp Harkema, een karakteristieke plaats in de gemeente Achtkarspelen. Het dorp bevindt zich tussen Drogeham en Drachten, en maakt deel uit van het Wâldgebied, een streek die bekendstaat om zijn coulisselandschap, Friese taal en agrarische traditie. In de directe omgeving liggen dorpen als Surhuisterveen, Boelenslaan, Kootstertille en Buitenpost, die samen een gevarieerd landschap vormen van heidevelden, houtwallen en historische dorpslinten.

Verklaring van de naam Harkema

De naam Harkema is afgeleid van de Friese persoonsnaam Harke of Harko, gecombineerd met het achtervoegsel “-ma”, dat duidt op een erf of woonplaats. Oorspronkelijk stond het dorp bekend als “Harkema-Opeinde”, waarmee het onderscheid werd gemaakt ten opzichte van andere nederzettingen. Sinds 1972 is de naam officieel verkort tot Harkema.

Geschiedenis

Harkema ontwikkelde zich in de negentiende eeuw als nederzetting op de schrale heidegronden van Zuidoost-Friesland. De eerste bewoners leefden in eenvoudige plaggenhutten en wâldhuskes, gebouwd van natuurlijke materialen. Door ontginning en infrastructuur groeide het dorp uit tot een volwaardige woonkern.

Een belangrijk erfgoedlocatie is Themapark De Spitkeet, een openluchtmuseum dat op ruim vijf hectare laat zien hoe mensen tussen 1850 en 1920 leefden op de heide van Friesland en Groningen. Bezoekers kunnen onder meer een spitkeet, wâldhuske, woningwetwoning, holwoning, fruithof en klokkenstoel bekijken. Ook is er een dobbe (waterplas) en een armenkerkhof.

Themapark De Spitkeet
Adres: Betonwei 35, 9281 KT Harkema
Openingstijden:
– April t/m oktober: woensdag t/m vrijdag 15:00–17:00 uur, zaterdag 10:00–17:00 uur
– Juli en augustus: extra open op dinsdag 13:00–17:00 uur, woensdagavond 19:00–21:00 uur, zondag 13:00–17:00 uur
Entree: €6,- volwassenen / €3,- kinderen (4–12 jaar)
Parkeren: gratis op eigen terrein
OV: bereikbaar via buslijn vanaf Drachten of Buitenpost
Google Maps: Themapark De Spitkeet

Toeristische wetenswaardigheden Harkema

Natuur en landschap

Harkema ligt in een overgangsgebied tussen heide en kleigrond, met een landschap van houtwallen, weilanden en bospercelen. Hier worden regelmatig vogelsoorten als koekoek, boompieper en grasmus waargenomen. In het voorjaar bloeien de bermen met veldkers, dotterbloem en pinksterbloem.

Wandelroutes in de omgeving starten bij De Spitkeet en voeren langs historische plekken, natuurstroken en oude erven. De routes zijn verkrijgbaar bij het museum en opgenomen op allewandelroutes.nl.

Cultuur en erfgoed

Naast De Spitkeet kent Harkema diverse boerderijen en woningen uit het begin van de twintigste eeuw. De dorpskern bestaat uit lintbebouwing langs de hoofdweg, met zijstraten die uitkomen op landerijen en bosranden. In het dorp bevindt zich een multifunctioneel centrum waar regelmatig lokale evenementen worden georganiseerd, zoals toneelavonden en muziekoptredens.

Een bijzonder element is de houten klokkenstoel op het terrein van De Spitkeet, die vroeger werd gebruikt om de gemeenschap te waarschuwen bij brand of overlijden.

Lokale tips en weetjes

  • In de zomer organiseert Harkema een dorpsfeest met optochten, sportwedstrijden en een braderie. De data worden jaarlijks gepubliceerd via lokale media zoals De Woudklank.
  • In de omgeving liggen fietsknooppunten die aansluiten op het Friese netwerk. Een populaire route voert langs Drogeham, Surhuisterveen en Boelenslaan, met uitzicht op het coulisselandschap.
  • Hier worden regelmatig reeën, hazen en dassen gespot in de bosranden ten zuiden van het dorp. Ook zijn er waarnemingen van zeldzame soorten zoals de nachtzwaluw en de wespendief.

Culinaire adressen

In het centrum van Harkema bevindt zich Eetcafé De Klok, een laagdrempelige eetgelegenheid met een wisselend menu. Hoewel specifieke Friese streekgerechten niet worden vermeld, is het een populaire ontmoetingsplek voor dorpsbewoners.

Voor een uitgebreider diner is restaurant De Pleats in Burgum een aanrader. Hier worden gerechten geserveerd met ingrediënten uit de regio, waaronder Friese kaas en lamsvlees.

Gemeente en omliggende plaatsen

Harkema maakt deel uit van de gemeente Achtkarspelen, met dorpen als Buitenpost, Drogeham, Gerkesklooster-Stroobos, Surhuisterveen, Surhuizum, Boelenslaan, Kootstertille, Twijzel en Twijzelerheide. De provincie Friesland omvat verder gemeenten als Leeuwarden, Smallingerland, Tytsjerksteradiel en Noardeast-Fryslân.

Bronnen

Plaats een reactie