Laatste update 08/10/2025 door Redactie
Nieuwolda ligt in het oosten van de provincie Groningen, tussen de polders van het Oldambt en de waterwegen richting Delfzijl. Het dorp ligt nabij Midwolda (3 km), Scheemda (6 km), Nieuw-Scheemda (4 km), Oostwold (5 km) en Wagenborgen (7 km). De omgeving bestaat uit vruchtbare landbouwgrond, dijken en sloten. Dankzij de ligging aan de N362 is Nieuwolda goed bereikbaar voor bezoekers die het Groningse landschap willen verkennen.
Verklaring van de naam Nieuwolda
De naam Nieuwolda verwijst naar het ‘nieuwe woldgebied’ dat ontstond na de aanleg van dijken rond de Dollard. Het dorp is een dochter van Midwolda, dat al eerder bestond. Door de drooglegging van overstroomd land werd nieuw gebied beschikbaar voor bewoning en landbouw. Zo ontstond een nederzetting die de naam ‘Nieuwolda’ kreeg.
Geschiedenis
Nieuwolda ontstond begin 17e eeuw op een dijk die in 1545 werd aangelegd om het water van de Dollard te keren. Deze dijk vormde de basis voor het wegdorp dat zich langs de waterkering ontwikkelde. In 1601 werd het Termunterzijldiep gegraven, een kanaal dat zorgde voor betere afwatering en verbindingen. Vanaf 1626 werden de eerste polders ten zuiden van het dorp ingericht.
Tot 1990 was Nieuwolda een zelfstandige gemeente. Daarna werd het samengevoegd met Midwolda en Scheemda tot de gemeente Scheemda, die later opging in de gemeente Oldambt. Deze gemeente omvat onder andere Winschoten, Beerta, Finsterwolde, Heiligerlee, Nieuweschans, Oostwold, Nieuw-Scheemda, Drieborg en Blauwestad.
Een bijzonder kenmerk van Nieuwolda is de torenspits van de kerk, die versierd is met een zeemeermin. Dit symboliseert de strijd tegen het water en de verovering van land op de zee. De kerk werd gebouwd in 1718 en heeft een sobere zaalkerkstructuur. De toren dateert uit 1765 en is verbonden met het kerkgebouw via een tussenbouw. Binnen is de kerk voorzien van een gestuukt houten tongewelf. De preekstoel is ontworpen door Allert Meijer, met snijwerk van Jan de Rijk. Het orgel werd in 1787 gebouwd door J.F. Wenthin uit Emden. Het adres van de kerk is P.G. Cremerstraat 14, 9944 AN Nieuwolda. Bezoek is mogelijk op afspraak. Parkeren kan in de directe omgeving. OV-reizigers kunnen gebruikmaken van buslijn 119 vanaf Winschoten. Google Maps-link
Op het kerkhof liggen enkele bijzondere grafzerken, waaronder die van kruidenier Tymen Harmens, die in 1668 een groot deel van zijn vermogen aan de kerk naliet. Zijn naam staat vermeld boven het natuurstenen portaal aan de westgevel.
Toeristische wetenswaardigheden Nieuwolda
Nieuwolda biedt erfgoed, landschap en rust. Het dorp heeft een langgerekte structuur en ligt in een gebied met rijke landbouwgeschiedenis. Voor wandelaars en fietsers zijn er routes langs dijken, polders en waterlopen. Een populaire route is de Dollarddijkroute, die het verhaal vertelt van de strijd tegen het water. Deze route is beschikbaar via allewandelroutes.nl.
In de directe omgeving ligt het Oldambtmeer, waar je kunt genieten van water, rietvelden en weidevogels. Hier worden soorten gespot zoals de lepelaar, grutto en bruine kiekendief. Ook groeien er planten als watermunt, lisdodde en moerasandoorn.
Een bijzondere bezienswaardigheid is het Museumgemaal De Hoogte, dat het verhaal vertelt van waterbeheer in de regio. Het gemaal ligt aan De Streep 19, 9944 BP Nieuwolda en is geopend op zondagmiddag van mei tot september. Entree is gratis. Google Maps-link
Voor streekproducten kun je terecht bij Landwinkel Ol Diek, waar Groninger mosterd, jam, kaas en seizoensgroenten worden verkocht. De winkel ligt aan Hoofdweg West 26, 9944 EB Nieuwolda en is geopend op vrijdag en zaterdag. Google Maps-link
In het dorpshuis ’t Trefpunt vinden regelmatig lokale activiteiten plaats, zoals markten en lezingen. Het adres is Hoofdstraat 60, 9944 AG Nieuwolda. Google Maps-link
Hier worden regelmatig zeldzame vogels en planten waargenomen, waaronder de kleine ijsvogelvlinder en de krabbenscheer.
In het voorjaar bloeien de bermen met fluitenkruid en koolzaad. In de zomer zijn er fietstochten en buitenconcerten. In de herfst kleuren de polders goudgeel. In de winter is het gebied populair bij vogelaars en schaatsers, mits het ijs betrouwbaar is.
Bronnen
- Kerk Nieuwolda – informatie over bouwjaar, restauraties en interieur van de kerk
- Stichting Oude Groninger Kerken – aanvullende erfgoedinformatie over de kerk en toren
- Gemalen.nl – technische en historische gegevens over Museumgemaal De Hoogte
- Landwinkel Ol Diek – aanbod, openingstijden en locatie van de boerderijwinkel
- Visit Groningen – toeristische informatie over musea en streekproducten in Nieuwolda
- Allewandelroutes.nl – beschrijving van de Dollarddijkroute
- Waarneming.nl – flora en fauna in de omgeving van Nieuwolda