Plaatsen > Veenhuizen
Veenhuizen is een plaats in de gemeente Noordenveld, provincie Drenthe.
Veenhuizen is een veel voorkomende plaatsnaam. Naast Veenhuizen in Noordenveld Drenthe bestaan de volgende Veenhuizen’s:
- Veenhuizen (Gemeente Finsterwolde), gehucht in Groningen.
- Veenhuizen (Gemeente Slochteren), buurtschap in Groningen.
- Veenhuizen (Gemeente Stadskanaal), buurtschap in Groningen.
- Veenhuizen (Gemeente Tietjerksteradeel), buurtschap in Friesland.
- Veenhuizen (Gemeente Coevorden), buurtschap in Drenthe.
- Veenhuizen (Gemeente Noordenveld), dorp in Drenthe.
- Veenhuizen (Gemeente Westerveld), buurtschap in Drenthe.
- Veenhuizen (Gemeente Heerhugowaard), dorp in Noord-Holland.
Deze beschrijving gaat over Veenhuizen, een plaats in de gemeente Noordenveld, provincie Drenthe. Veenhuizen is ontstaan door de bouw van drie grote gestichten voor bedelaars, landlopers en wezen in 1823 door de Maatschappij van Weldadigheid. In Veenhuizen konden nieuwe de nieuwe bewoners als dan niet vrijwillig een nieuw bestaan als boer opbouwen. In Veenhuizen werden velen onder dwang gehuisvest. Veenhuizen werd hierdoor ook wel Hollands Siberië genoemd.
In 1859 nam de rijksoverheid de gestichten over. Wezen en vondelingen maakten plaats voor mensen die veroordeeld waren tot een gevangenisstraf. De gevangenen leefden zij aan zij met de ‘verpleegden’: landlopers en bedelaars. Het onderscheid was te zien aan de kleding. Uiteindelijk maakten alle gestichten plaats voor gevangenissen. Om de strafinrichtingen heen werd een heel dorp gebouwd voor het gevangenispersoneel. De ambtelijke hiërarchie werd weerspiegeld in de grandeur van de woningen. Op de gevels van de meeste huizen prijkten en prijken nog steeds stichtelijke spreuken.
Sinds 1970 leven er in Veenhuizen geen ‘verpleegden’ meer. Het dorp telt echter nog steeds drie strafinrichtingen, waarin in totaal ruim 1.000 gedetineerden vastzitten. Veenhuizen is pas sinds 1981 vrij toegankelijk. Daarvoor mochten naast de gevangenen- alleen het gevangenispersoneel en hun gezin het dorp in. Wie met pensioen ging of een baan buiten Veenhuizen vond, moest verhuizen.
Tegenwoordig vindt u er meer dan 100 rijksmonumenten, waaronder de elektriciteitscentrale, het oude hospitaal en natuurlijk het Tweede Gesticht: het enige gesticht dat de tand des tijds heeft doorstaan en waarin het Gevangenismuseum nu is gevestigd.
Gevangenismuseum
Het gevangenis museum is gevestigd in een pand uit 1823-1825 dat in vroeger tijden een Dwang- en werkgesticht was. Oude Gracht 1 – Veenhuizen
Natuurgebied
Tussen Veenhuizen en Fochteloo ligt het natuurgebied het Fochteloërveen.