Laatste update 01/09/2025 door Redactie
In het zuidwesten van de provincie Drenthe, grenzend aan Friesland en Overijssel, ligt de uitgestrekte plattelandsgemeente Westerveld. Dit gebied staat bekend om zijn rust, natuurrijke landschappen en karaktervolle dorpen. De gemeente omvat 26 woonkernen: Boschoord, Darp, Diever, Dieverbrug, Doldersum, Dwingeloo, Eemster, Frederiksoord, Geeuwenbrug, Havelte, Havelterberg, Leggeloo, Lhee, Lheebroek, Nijensleek, Oldendiever, Oude Willem, Uffelte, Vledder, Vledderveen, Wateren, Wapse, Wapserveen, Wilhelminaoord, Wittelte en Zorgvlied. Grote steden in de nabijheid zijn Meppel, Assen en Steenwijk.
Verklaring van de naam
De benaming Westerveld verwijst naar het westelijke deel van een ‘veld’ of open gebied binnen Drenthe. ‘Veld’ werd in oude toponymie gebruikt om onbebouwde heide- of landbouwgronden aan te duiden. De toevoeging ‘Wester’ onderscheidt het van oostelijk gelegen gebieden in de provincie.
Geschiedenis
De huidige gemeente Westerveld ontstond in 1998 door samenvoeging van de voormalige gemeenten Diever, Dwingeloo, Havelte en Vledder. Al veel eerder werd dit gebied bewoond: hunebedden bij Havelte en Diever getuigen van menselijke aanwezigheid in het neolithicum. In de middeleeuwen ontwikkelden de dorpen zich rond brink en kerk, vaak in combinatie met esgronden voor landbouw en omringende heidevelden voor begrazing.
Frederiksoord en Wilhelminaoord maken deel uit van de Koloniën van Weldadigheid, een 19e-eeuws sociaal experiment om armoede te bestrijden door landbouwkolonies op te richten. Deze zijn opgenomen op de UNESCO‑Werelderfgoedlijst.
Drie nationale parken liggen binnen de gemeentegrenzen: Nationaal Park Drents-Friese Wold, Nationaal Park Dwingelderveld en delen van het Nationaal Park Holtingerveld. Daarmee is Westerveld een van de groenste gemeenten van Nederland.
Toeristische wetenswaardigheden
Nationaal Park Dwingelderveld
Adres: Benderse 22, Ruinen (Bezoekerscentrum Natuurmonumenten)
Openingstijden: Dagelijks toegankelijk
Entree: Gratis
Parkeren: Grote parkeerplaats bij het bezoekerscentrum
OV: Bus vanuit Meppel of Assen naar halte Dwingeloo, vervolgens te voet of per fiets
Google Maps: Nationaal Park Dwingelderveld
Hunebedden Havelte (D53 en D54)
Adres: Van Helomaweg, Havelte
Openingstijden: Vrij toegankelijk
Entree: Gratis
Parkeren: Nabijgelegen parkeerplaats
Google Maps: Hunebedden Havelte
UNESCO‑Koloniën van Weldadigheid (Frederiksoord)
Adres: Majoor van Swietenlaan 1, Frederiksoord (Museum De Proefkolonie)
Openingstijden: Di t/m zo, 10.00–17.00 uur
Entree: Volwassenen €12,50, kinderen €7,50
Parkeren: Gratis bij het museum
OV: Bus naar Frederiksoord vanaf Steenwijk
Google Maps: Museum De Proefkolonie
Lokale tips en weetjes
- Diever wordt ook wel het ‘Shakespeare-dorp’ genoemd; in de zomer vinden er openluchtvoorstellingen plaats in het Shakespearetheater.
- In Havelte ligt de grootste militaire oefenplaats van Noord‑Nederland; rondom zijn wandelroutes met uitzicht op heidevelden en grafheuvels.
- Het brinkdorp Dwingeloo staat bekend om zijn opvallende groene brink en de middeleeuwse Sint‑Nicolaaskerk met unieke uienspits.
- In Vledder bevindt zich het Museum Valse Kunst, gewijd aan kunstvervalsingen en kunstgeschiedenis.
- Zorgvlied ligt aan de rand van het Drents‑Friese Wold en is een geliefd startpunt voor ruiterroutes.
Minder bekende plekken
- Het natuurgebied Oude Willem: voormalige landbouwgrond die wordt teruggegeven aan de natuur, met nieuwe moeras- en bloemrijke graslanden.
- Beeldhouwwerken en historische straatlantaarns in het centrum van Vledder, verwijzend naar de historie van turfwinning.
- Het Vledderveld, een open esgebied met vergezichten, ideaal voor fietsers die de stilte opzoeken.
Bronnen
- Gemeente Westerveld – Gebruikt voor actuele gemeentelijke gegevens, dorpenlijst en samenvoegingsgeschiedenis.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor historische en archeologische feiten over hunebedden, brinkdorpen en UNESCO‑erfgoed.
- ANWB – Gebruikt voor fiets- en wandelroutes, bereikbaarheid en praktische recreatietips in Westerveld.
- Nationaal Parken – Gebruikt voor informatie over ligging, toegankelijkheid en voorzieningen van de drie nationale parken binnen de gemeente.