Laatste update 28/08/2025 door Redactie
In het uiterste oosten van de Achterhoek, direct aan de Duitse grens, ligt de gemeente Winterswijk. Deze uitgestrekte plattelandsgemeente telt het stadse Winterswijk als centrale kern en omvat daarnaast de buurtschappen Brinkheurne, Corle, Henxel, Huppel, Kotten, Meddo, Miste, Ratum en Woold. Het gebied wordt geroemd om het mozaïek van houtwallen, beekdalen, akkers, weilanden en eeuwenoude erven. Naburige plaatsen als Aalten, Doetinchem en het Duitse Vreden liggen op korte afstand en bieden stedelijke voorzieningen in een landelijke omgeving.
Verklaring van de naam
De plaatsnaam Winterswijk is naar alle waarschijnlijkheid ontstaan uit een persoonsnaam, zoals Wenether, Winitar of Winter, in combinatie met het achtervoegsel ‘-wijk’ of ‘-wic’, dat ‘nederzetting’ betekent. Middeleeuwse documenten vermelden varianten als Winethereswick, Winriswic en Wenterswic.
Geschiedenis
De eerste schriftelijke verwijzing naar Winterswijk dateert uit het begin van de 11e eeuw, toen het werd genoemd in een inkomstenregister van het St. Maurisstift in het Duitse Münster. Strategisch gelegen nabij handelsroutes ontwikkelde het dorp zich tot een belangrijk agrarisch centrum. In de 19e eeuw kwam daar de textielindustrie bij, wat zorgde voor fabrieken, nieuwe woonwijken en een economische bloeiperiode.
Winterswijk heeft ook een unieke geologische betekenis: in de plaatselijke steengroeve komen de oudste aardlagen van Nederland aan de oppervlakte, met fossielen uit het Jura-tijdperk. De vondst van een zoutlaag in 1922 was eveneens een belangrijk moment in de regionale geschiedenis. Vandaag de dag telt de gemeente maar liefst 72 landgoederen en wordt zij vaak aangeduid als ‘de mozaïekvloer van Nederland’.
Toeristische wetenswaardigheden
Strandbad Winterswijk
- Adres: Badweg 15, Winterswijk
- Openingstijden: mei–september, dagelijks 10.00–19.00 uur
- Entree: volwassenen € 4, kinderen € 2
- Parkeren: gratis naast het terrein
- OV: bereikbaar per bus vanaf station Winterswijk
- Google Maps: Strandbad Winterswijk
Recreatiegebied Hilgelo
- Locatie: ten noorden van Winterswijk
- Activiteiten: zwemmen, surfen, wandelen, picknicken
- Toegang: vrij toegankelijk, parkeren tegen geringe vergoeding
- Google Maps: Hilgelo Winterswijk
Monumentenwandeling Winterswijk
- Startpunt: VVV Winterswijk, Mevrouw Kuipers-Rietbergplein 1
- Lengte: ca. 5 km, langs 49 monumenten
- Kosten brochure: € 2,50, inclusief QR-codes met video’s over historie en cultuur
- Google Maps: VVV Winterswijk
Molen Berenschot
- Adres: Batumseweg 20, Winterswijk
- Bouwjaar: 1749 (watermolen)
- Openingstijden: za–zo 10.00–17.00 uur
- Entree: vrijwillige bijdrage
- Google Maps: Molen Berenschot
Lokale tips en weetjes
- Het Bloemencorso Winterswijk in augustus trekt jaarlijks duizenden bezoekers met rijkversierde praalwagens.
- Bij de Kaasboerderij Harmienehoeve kun je naast het proeven van boerenkaas ook overnachten in Achterhoekse herbergstijl.
- In het voorjaar kleuren bermen en weilanden rondom Woold en Meddo uitbundig door wilde bloemen, populair bij fietsers en fotografen.
- De Winterswijkse Steengroeve organiseert excursies waarbij bezoekers fossielen kunnen bekijken en meer leren over geologie.
- Rondom Winterswijk liggen meerdere wijngaarden waar lokale wijn wordt geproduceerd en rondleidingen mogelijk zijn.
Minder bekende plekken
- Huize Freriks herbergt een museum over de natuur en geschiedenis van de streek, inclusief archeologische vondsten.
- In buurtschap Kotten is een landschapskunstproject te vinden dat speelt met perspectief en horizon.
- Het Wooldse Veen, deels in Duitsland, is een zeldzaam hoogveengebied met bijzondere flora en fauna.
Bronnen
- Gemeente Winterswijk – Gebruikt voor actuele gegevens over gemeentelijke indeling, kernen, evenementen, recreatieve voorzieningen en toeristische infrastructuur.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor historische feiten over monumenten, molens, beschermde dorpsgezichten en landschappelijke waarden in de gemeente Winterswijk.
- Persbericht Achterhoeks Bureau voor Toerisme – Gebruikt voor aanvullende informatie over de interactieve monumentenwandeling, waaronder route‑aanpassingen, aanwezigheid van QR‑codes, betrokkenheid van lokale historici en uitgave van de brochure door VVV Winterswijk.