Laatste update 01/09/2025 door Redactie
Aan de oevers van de rivier Zaan ligt het dorp Wormer, onderdeel van de gemeente Wormerland in de provincie Noord-Holland. Het wordt omringd door het open veenweidelandschap van het Wormer- en Jisperveld en grenst aan plaatsen als Wormerveer, Jisp, Neck en Wijdewormer. In de nabijheid liggen ook grotere steden zoals Zaandam en Purmerend, waardoor Wormer zowel een rustiek als stedelijk karakter heeft. De gemeente Wormerland omvat naast Wormer ook de dorpen Jisp, Neck, Spijkerboor en Wijdewormer.
Verklaring van de naam
De naam Wormer is mogelijk afgeleid van het riviertje Wormer, dat in vroeger tijden door het gebied stroomde. Het achtervoegsel ‘-er’ duidt in oude plaatsnamen vaak op een nederzetting bij of aan een waterloop.
Geschiedenis
Wormer groeide in de middeleeuwen uit tot een belangrijk centrum voor scheepsbouw en levensmiddelenproductie, mede dankzij de ligging aan de Zaan. In de 17e en 18e eeuw verrezen hier vele industriële molens en later fabriekspanden voor de verwerking van cacao, meel en beschuit. Een groot deel van deze monumentale gebouwen is gerestaureerd en herbestemd, waardoor het industriële erfgoed behouden bleef.
Vlakbij ligt Jisp, een voormalig walvisvaardersdorp met een authentieke 17e-eeuwse uitstraling, smalle straatjes en historische houten panden. Het omliggende Wormer- en Jisperveld – één van de grootste aaneengesloten veenweidegebieden van West-Europa – werd eeuwenlang gebruikt voor veeteelt en turfwinning.
Toeristische wetenswaardigheden
Wormer- en Jisperveld
- Adres: Veerdijk 106, Wormer (Bezoekerscentrum Natuurmonumenten)
- Openingstijden: dagelijks 10.00–17.00 uur (bezoekerscentrum kan variëren)
- Entree: gratis, rondvaarten tegen betaling
- Activiteiten: varen, kanoën, wandelen en vogelspotten in een uniek veenweide- en merengebied
- Parkeren: gratis bij bezoekerscentrum
- OV: bus vanuit Zaandam of Purmerend tot halte Wormer Veerdijk
- Google Maps: Wormer- en Jisperveld
Historisch centrum Jisp
- Adres: Dorpsstraat, Jisp
- Openingstijden: altijd toegankelijk; musea en galeries volgens eigen tijden
- Bezienswaardigheden: houten huizen, oude kerk, kleine musea
- Google Maps: Jisp
Monumentale fabriekspanden Wormer
- Locatie: langs de Veerdijk en Faunastraat
- Functie: deels horeca, ateliers en kantoren
- Google Maps: Veerdijk Wormer
Lokale tips en weetjes
- In het voorjaar en najaar trekken duizenden smienten, grutto’s en andere trekvogels door het Wormer- en Jisperveld.
- Het jaarlijkse Wormerland Cultuurweekend in september biedt muziek, kunst en streekproducten verspreid over alle dorpen in de gemeente.
- Vanuit Wormer vertrekt een populaire fietsroute richting Zaandijk en de Zaanse Schans, langs molens en houten huizen.
- In Jisp vind je kleine horecagelegenheden die lokale specialiteiten serveren, zoals pannenkoeken met spek en appel.
- De vaarroute tussen Wormer en Spijkerboor is geliefd bij kanoërs vanwege de smalle slootjes en vogelrijke rietlanden.
Minder bekende plekken
- Het kunstwerk De Houtwerker in het centrum van Wormer eert de geschiedenis van de houtbewerking langs de Zaan.
- Het kleine eilandje De Woude (bereikbaar via pont of fietsroute) biedt uitzicht over het veenweidelandschap.
- De Neckerpoort, een gerestaureerd houten toegangshek in Neck, herinnert aan de historische dijkovergangen.
Bronnen
- Gemeente Wormerland – Gebruikt voor informatie over gemeentelijke indeling, kernen, evenementen en voorzieningen.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor gegevens over monumentale panden, beschermde dorpsgezichten en industrieel erfgoed in de regio.