Oorlogsgraven

Laatste update 01/12/2025 door Redactie

Oorlogsgraven zijn stille plekken die ons herinneren aan mensen die hun leven verloren in oorlogen en missies. In Nederland worden deze graven onderhouden door de Oorlogsgravenstichting. De stichting zorgt ervoor dat verhalen van slachtoffers bewaard blijven en dat hun rustplaatsen met respect worden verzorgd.

De Oorlogsgravenstichting

De Oorlogsgravenstichting werd opgericht in 1946. Het doel was om alle Nederlandse oorlogsslachtoffers een waardige rustplaats te geven. Vandaag beheert de stichting wereldwijd meer dan 50.000 graven. Daarnaast zijn 180.000 slachtoffers geregistreerd. Het hoofdkantoor staat in Den Haag.

De stichting onderhoudt niet alleen graven in Nederland maar ook in landen als Indonesië en Duitsland. Daarmee laat zij zien dat de gevolgen van oorlog wereldwijd voelbaar zijn. Naast het onderhoud organiseert de stichting educatieve projecten en rondleidingen. Zo leren jongeren en toeristen wat oorlog betekende voor gewone mensen.

Soorten oorlogsgraven

1. Graven van Nederlandse militairen

  • Militairen van de Nederlandse krijgsmacht die sneuvelden na 10 mei 1940.
  • Ook militairen die omkwamen tijdens vredes- en humanitaire missies na 1945 vallen hieronder.
  • Voorbeelden: Militair Ereveld Grebbeberg (Rhenen) en Nationaal Ereveld Loenen (Gelderland).

2. Burgerslachtoffers

  • Burgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen door bombardementen, vervolging of verzet.
  • Ook burgers uit voormalig Nederlands-Indië die slachtoffer werden van de Japanse bezetting of de onafhankelijkheidsoorlog.
  • Deze graven liggen vaak verspreid over lokale begraafplaatsen en erevelden.

3. Koopvaardijpersoneel

  • Nederlandse zeelieden die tijdens de oorlog omkwamen op zee.
  • Hun graven bevinden zich in Nederland en in buitenlandse havens.

4. Geallieerde oorlogsgraven

  • Graven van Britse, Canadese, Amerikaanse en andere geallieerde militairen.
  • Deze worden onderhouden door de Commonwealth War Graves Commission (CWGC).
  • Voorbeelden: begraafplaatsen in Oosterbeek (Airborne Cemetery) en op honderden kleinere locaties door heel Nederland.

5. Onbekende soldaten

  • Sommige graven bevatten stoffelijke resten van militairen die niet geïdentificeerd konden worden.
  • Deze graven zijn vaak gemarkeerd met “Onbekende soldaat” of een equivalent.

Nationaal Ereveld Loenen

Het Nationaal Ereveld Loenen is de grootste Nederlandse oorlogsbegraafplaats. Hier liggen bijna 4.000 slachtoffers. Het ereveld ligt in een bosrijke omgeving en onderscheidt zich door liggende stenen. In de kapel worden 130.000 mensen herdacht die geen eigen graf hebben.

Het naastgelegen herdenkings- en educatiecentrum vertelt persoonlijke verhalen van nabestaanden en veteranen. Bezoekers krijgen zo een beeld van de impact van oorlog op het dagelijks leven.

Praktische informatie:
Adres: Groenendaalseweg 64, 7371 EZ Loenen
Openingstijden: dagelijks van 9.00 tot 17.00 uur
Entree: gratis
Bereikbaarheid: Loenen is bereikbaar met de bus vanuit Apeldoorn en Arnhem. Parkeren kan gratis bij de ingang.

Militair Ereveld Grebbeberg

Het Militair Ereveld Grebbeberg in Rhenen is de eerste officiële oorlogsbegraafplaats van Nederland. Hier liggen ruim 850 militairen die sneuvelden tijdens de Slag om de Grebbeberg in mei 1940. Later kwamen hier ook militairen die elders in Nederland omkwamen in diezelfde meidagen.

In 2025 werd een nieuw bezoekerscentrum geopend. Hier is de tentoonstelling De Meidagen van 1940 te zien. Bezoekers leren er over de strijd en de persoonlijke verhalen van soldaten en burgers.

Praktische informatie:
Adres: Grebbeweg 123, 3911 AV Rhenen
Openingstijden: dagelijks van 9.00 tot 17.00 uur
Entree: gratis
Bereikbaarheid: Rhenen is bereikbaar per trein en bus. Parkeren kan bij de ingang.

Adoptie van graven

Veel oorlogsslachtoffers hebben geen nabestaanden meer. Daarom biedt de Oorlogsgravenstichting de mogelijkheid om een graf te adopteren. Dit geeft particulieren en scholen de kans om actief bij te dragen aan het levend houden van herinneringen.

Educatie en rondleidingen

De Oorlogsgravenstichting organiseert rondleidingen op Loenen en Grebbeberg. Gidsen vertellen verhalen over de mensen die hier begraven liggen. Voor scholen zijn speciale programma’s ontwikkeld. Zo leren jongeren over vrijheid en verantwoordelijkheid.

Internationale betrokkenheid

Nederlandse oorlogsgraven liggen niet alleen in eigen land. Ook in Indonesië, Duitsland en andere landen worden graven onderhouden. Dit internationale netwerk laat zien dat de gevolgen van oorlog wereldwijd voelbaar zijn.

Conclusie

Oorlogsgraven zijn plekken van herinnering en bezinning. Dankzij de inzet van de Oorlogsgravenstichting blijven deze verhalen bewaard. Bezoekers krijgen de kans om te leren en te herdenken.

Bronnen

Share