Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Ursem ligt in de provincie Noord-Holland, ten zuidoosten van Alkmaar en wordt omringd door uitgestrekte weilanden, waterpartijen en veenweidegebieden. Het dorp ligt aan de Ursemmerplas, een geliefde plek voor recreatie en watersport. Dankzij de centrale ligging is het een aantrekkelijke uitvalsbasis voor het verkennen van zowel het platteland van West-Friesland als historische steden als Hoorn en Alkmaar.
Verklaring van de naam
De naam Ursem wordt al in middeleeuwse bronnen genoemd en zou mogelijk zijn afgeleid van een persoonsnaam, of van woorden die verband houden met water of moerasgrond. Dit sluit aan bij de ligging in het veenweidegebied, waar water en land altijd met elkaar verweven zijn geweest.
Geschiedenis
Oorspronkelijk was Ursem een agrarisch dorp, gelegen op hogere zand- en veenkades tussen natte graslanden. De omliggende polders werden door de eeuwen heen drooggemalen, waardoor landbouw en later veeteelt konden floreren.
In de 20e eeuw kreeg het dorp een nieuwe recreatieve trekpleister: de Ursemmerplas. Deze ontstond door zandwinning en werd later ingericht als zwem- en vaarwater. Het gebied groeide uit tot een populaire bestemming voor dagjesmensen en kampeerders.
Gemeente en plaatsen
Ursem ligt in de gemeente Koggenland, die bestaat uit: Avenhorn, De Goorn, Grosthuizen, Hensbroek, Obdam, Oudendijk, Spierdijk, Ursem en Zuidermeer.
Toeristische wetenswaardigheden
- Ursemmerplas – Circa 30 hectare groot recreatiemeer met stranden, ligweiden, beschutte rietkragen en wandelpaden. Zwemmen, kanoën en vissen zijn hier populaire activiteiten.
Adres: De Leet 28, 1645 VK Ursem
Toegang: gratis
Google Maps - Camping Ursemmerplas – Gelegen direct aan het meer, met stacaravans, seizoensplaatsen en kampeerplekken. Faciliteiten omvatten een kantine, tennisbanen, dierenweide en een activiteitenprogramma in het hoogseizoen.
Adres: De Leet 28, 1645 VK Ursem
Geopend: 1 maart – 1 december
Google Maps - Molencomplex De Schermer – Historische poldermolens op korte afstand, die samen met een bezoekerscentrum de geschiedenis van de droogmakerijen belichten.
Adres: Noordervaart 2, 1842 EE Schermerhorn
Google Maps - Broekerveiling – ’s Werelds oudste doorvaarveiling in Broek op Langedijk, waar bezoekers met een boot door de veilinghal varen.
Adres: Museumweg 2, 1721 BW Broek op Langedijk
Google Maps
Lokale tips en weetjes
- Sportvissers vinden aan de Ursemmerplas een speciale vissteiger die toegankelijk is voor mindervaliden.
- In de omgeving zijn meerdere fietsroutes die oude lintdorpen verbinden, met onderweg stolpboerderijen en historische kerken.
- Op warme zomerdagen is het strand aan de zuidzijde van de plas vaak rustiger dan het hoofdstrand bij de camping.
- De jaarlijkse kermis van Ursem is een ontmoetingsplek voor de hele regio en vindt plaats in de zomer.
- In de winter, bij voldoende vorst, wordt de Ursemmerplas gebruikt als natuurijsbaan.
Praktische informatie
- Parkeren: Betaald parkeren direct bij de plas; gratis parkeergelegenheid aan de rand van het dorp.
- OV-bereikbaarheid: Busverbindingen naar Alkmaar en Hoorn via omliggende dorpen.
- Beste periode: Lente en zomer voor zwemmen en kamperen; herfst en winter voor rust en weidse uitzichten over het polderland.
Bronnen
- Gemeente Koggenland – https://www.koggenland.nl – Gebruikt voor actuele bestuurlijke indeling, plaatsnamen en evenementen.
- Provincie Noord-Holland – https://www.noord-holland.nl – Gebruikt voor geografische ligging en landschappelijke kenmerken.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – https://www.cultureelerfgoed.nl – Gebruikt voor historische context en erfgoedbeschrijving van molens en polderlandschap.