Laatste update 23/09/2025 door Redactie
In het oosten van de provincie Zuid-Holland, tussen Gouda, Schoonhoven, Vlist en Oudewater, ligt het karakteristieke dorp Haastrecht. Het maakt deel uit van de gemeente Krimpenerwaard, die naast Haastrecht ook de kernen Stolwijk, Bergambacht, Ammerstol, Schoonhoven, Vlist, Ouderkerk aan den IJssel, Lekkerkerk, Berkenwoude en Gouderak omvat. De omgeving bestaat uit een afwisselend landschap van rivieren, veenweiden, dijken en historische dorpslinten. Haastrecht ligt aan de zuidelijke oever van de Hollandse IJssel, op de plek waar de Vlist uitmondt in deze rivier.
Verklaring van de naam Haastrecht
De naam Haastrecht is vermoedelijk afgeleid van het middeleeuwse “Havekesdreht”, dat in 1108 voor het eerst werd vermeld in een document waarin Frederik van Havekesdreht wordt genoemd. De naam zou kunnen verwijzen naar een recht of gebied dat toebehoorde aan een persoon genaamd Haveke. In latere eeuwen werd de naam verbasterd tot Haastrecht, waarbij “recht” mogelijk duidt op een bestuurlijk of juridisch voorrecht binnen het gebied.
(Lees verder onder de afbeelding)
Geschiedenis
Haastrecht ontstond rond het jaar 1100 op een strategische plek aan de samenvloeiing van de Vlist en de Hollandse IJssel. Door deze ligging ontwikkelde het zich tot een nederzetting met handelsactiviteiten, een kasteel en religieuze instellingen. In 1963 werden bij werkzaamheden aan de Prins Bernhardlaan de fundamenten blootgelegd van een 14e-eeuws kasteel.
Over de stadsrechten bestaat discussie. Sommige bronnen stellen dat het dorp in 1396 stadsrechten kreeg, anderen verwijzen naar een privilege van tolvrijheid dat in 1397 werd verleend door hertog Albrecht van Beieren. In 1515 bevestigde het gerechtshof dat Haastrecht binnen haar grenzen eigen rechtspraak mocht uitoefenen. Hoewel formele stadsrechten nooit zijn verleend, vierde de toenmalige gemeente in 1983 het 750-jarig bestaan, verwijzend naar het jaar 1233 waarin Folpert II van Leerdam als heer van Haastrecht werd genoemd.
Tot 1985 was Haastrecht een zelfstandige gemeente. Na de herindeling werd het onderdeel van de gemeente Vlist, en sinds 2015 behoort het tot de fusiegemeente Krimpenerwaard.
Toeristische wetenswaardigheden Haastrecht
Haastrecht biedt een rijk palet aan erfgoed, waterlandschap en cultuurhistorie. Het dorp is goed bereikbaar via de N228 en ligt op korte afstand van Gouda en Schoonhoven. De ligging aan de Hollandse IJssel en de aanwezigheid van monumentale gebouwen maken het tot een aantrekkelijke bestemming voor wandelaars, fietsers en liefhebbers van historie.
Historische gebouwen en religieus erfgoed
Een van de meest opvallende bouwwerken is het voormalige Raadhuis, gebouwd in 1618. Het pand heeft een karakteristieke gevel en bevat een voormalige celruimte. Tegenwoordig is het in gebruik als cultureel centrum ’t Raedthuys.
Adres: Hoogstraat 79, 2851 BC Haastrecht
Google Maps: Hoogstraat 79, Haastrecht
Vlakbij ligt de Nederlands Hervormde Kerk, waarvan de toren dateert uit de 13e eeuw. Het kerkgebouw is meerdere malen door brand beschadigd, voor het laatst in 1964, maar werd telkens hersteld.
Adres: Kerkplein 1, 2851 BV Haastrecht
Google Maps: Kerkplein 1, Haastrecht
Aan de provinciale weg richting Oudewater ligt het voormalige klooster Sint Gabriël, dat later werd omgevormd tot het Museum Bisdom van Vliet. Dit museum is gevestigd in een patriciërsvilla uit 1876, gebouwd in opdracht van Marcellus Bisdom, die destijds al vijftig jaar burgemeester van Haastrecht was.
Adres: Hoogstraat 166, 2851 BE Haastrecht
Openingstijden: woensdag t/m zondag van 13.00 tot 17.00 uur
Entreeprijzen: €7,00 voor volwassenen, kinderen gratis
OV-bereikbaarheid: vanaf station Gouda met buslijn 106, halte Haastrecht Centrum
Google Maps: Hoogstraat 166, 2851 BE Haastrecht
Wandelroutes en natuur
Haastrecht ligt aan het wandelnetwerk van de Krimpenerwaard. Een populaire route voert langs de Vlist, over de Steinsedijk, door het polderlandschap en langs historische boerderijen. Hier worden grutto’s, kieviten, roerdompen en bruine kiekendieven waargenomen. De omgeving is rijk aan weidevogels en biedt in elk seizoen een ander uitzicht.
Cultuur en evenementen
In het voorjaar organiseert de Haastrechtse Kring een expositie in ’t Raedthuys, waarbij lokale kunstenaars hun werk tonen in monumentale panden. In de zomermaanden vinden concerten plaats in de kerk en op het dorpsplein. Rond de kerstperiode is in het museum een gedekte kersttafel te bezichtigen, geïnspireerd op de tradities van de familie Bisdom van Vliet.
Streekproducten en horeca
In en rond Haastrecht zijn diverse boerderijwinkels actief, waar streekproducten zoals kaas, eieren, seizoensgroenten en honing worden verkocht. In het centrum bevinden zich horecagelegenheden zoals Brasserie Het Raadhuis en Restaurant De IJssel, waar men kan genieten van lokale gerechten met uitzicht op het water.
Lokale weetjes
- De tramverbinding tussen Gouda en Oudewater, die tot 1907 actief was, liep dwars door Haastrecht en volgde het jaagpad langs de IJssel.
- Hier worden snorren, blauwborsten en grote gele kwikstaarten waargenomen in de rietvelden en natte hooilanden.
- De huidige brug over de Hollandse IJssel dateert uit 1954 en wordt in november 2025 gerenoveerd.
Bronnen
- Gemeente Krimpenerwaard
Gebruikt voor informatie over gemeentelijke indeling, dorpen, bereikbaarheid en recreatie. - Museum Bisdom van Vliet
Gebruikt voor informatie over het museum, openingstijden, entreeprijzen en historische context. - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Gebruikt voor monumentstatus en historische gegevens van het raadhuis, kerk en brug. - Stichting Haastrechtse Kring
Gebruikt voor informatie over culturele evenementen zoals exposities en concerten. - Omroep West
Gebruikt voor actuele status en renovatieplanning van de Haastrechtse brug. - Hervormde Gemeente Haastrecht
Gebruikt voor actuele informatie over kerkdiensten en status van het kerkgebouw.