Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Hellevoetsluis ligt in het zuidwesten van de provincie Zuid-Holland, aan het Haringvliet en op het eiland Voorne-Putten. De plaats heeft een rijke maritieme geschiedenis en staat bekend als voormalige marinehaven van nationale betekenis. Tegenwoordig combineert Hellevoetsluis historische charme met moderne voorzieningen, en fungeert het als woonplaats, toeristische bestemming en uitvalsbasis voor watersporters en natuurliefhebbers.
Verklaring van de naam
De naam Hellevoetsluis is opgebouwd uit drie elementen: “Hel(le)”, mogelijk een verwijzing naar een bocht of helling in het landschap, “voet” voor landpunt of laaggelegen stuk grond, en “sluis” voor de waterkering die hier eeuwenlang het polderland tegen de zee beschermde. Oorspronkelijk werd gesproken van Hellevoetse Sluis, naar het dorp dat rond deze sluis groeide.
Geschiedenis
In de 14e eeuw werd de polder Nieuw-Hellevoet ingedijkt, waarmee de basis voor bewoning en landbouw werd gelegd. In de late 16e eeuw werd de oorspronkelijke waterafvoer verbeterd met een nieuwe spuisluis. De strategische ligging aan het Haringvliet maakte het mogelijk om grote zeeschepen veilig te laten aanleggen, wat in de 17e eeuw leidde tot de uitbouw van Hellevoetsluis tot marinehaven en vestingstad.
Gedurende de Gouden Eeuw vertrokken vanaf hier beroemde zeevaarders zoals Michiel de Ruyter, Piet Hein en Maarten Harpertsz Tromp voor hun tochten. In 1688 voerde stadhouder Willem III hiervandaan een vloot van 350 schepen aan naar Engeland, waarmee hij de Engelse troon veroverde.
In de 19e eeuw kreeg Hellevoetsluis een nieuwe impuls door de aanleg van het Kanaal door Voorne, waardoor het een belangrijke voorhaven van Rotterdam werd. Deze bloei eindigde echter abrupt toen in 1872 de Nieuwe Waterweg gereedkwam, waardoor schepen de omweg via Voorne niet meer hoefden te nemen. Na de Eerste Wereldoorlog trok de Marine zich terug en in 1934 werd de marinewerf gesloten. De Tweede Wereldoorlog bracht zware schade: een groot deel van de stad werd afgebroken voor de aanleg van de Atlantikwall. In de tweede helft van de 20e eeuw kreeg Hellevoetsluis een nieuwe rol als forensengemeente, samengevoegd met Nieuw-Helvoet en Nieuwenhoorn.
Plaatsen binnen de huidige gemeente Voorne aan Zee
Na de gemeentelijke herindeling van 2023 maakt Hellevoetsluis deel uit van de gemeente Voorne aan Zee, samen met Brielle en Westvoorne. Binnen het grondgebied van het voormalige Hellevoetsluis vallen onder meer de stad Hellevoetsluis zelf en de kernen Nieuw-Helvoet, Nieuwenhoorn, Oude en Nieuwe Struiten, De Struyten, De Kooistee en Ravense Hoek.
Toeristische wetenswaardigheden
- Droogdok Jan Blanken – Uniek rijksmonument uit 1806, het oudste bewaard gebleven stenen droogdok van Nederland.
Adres: Koningskade 2, 3221 CC Hellevoetsluis
Openingstijden: za–zo 12.00–16.00 uur (april–oktober)
Entree: € 5,00 volwassenen, kinderen t/m 12 jaar gratis
Google Maps - Nationaal Brandweermuseum – Uitgebreide collectie brandweerwagens, uitrusting en historische objecten.
Adres: Industriehaven 8, 3221 AD Hellevoetsluis
Openingstijden: di–za 10.00–17.00 uur, zo 12.00–17.00 uur
Entree: € 9,50 volwassenen, € 6,50 kinderen (4–12 jaar)
Google Maps - Korenmolen De Hoop – Gerestaureerde molen (1801) waar regelmatig meel wordt gemalen.
Adres: Molenstraat 15, 3221 AD Hellevoetsluis
Openingstijden: za 10.00–16.00 uur
Entree: gratis
Google Maps - Historische haven en vestingwerken – Met kanonnen, bastions, sluizen en oude pakhuizen langs het Haringvliet.
Lokale tips en weetjes
- Bij helder weer kun je vanaf de vestingwal over het Haringvliet de vuurtoren van Goedereede zien.
- De haven van Hellevoetsluis is een populaire startplaats voor zeiltochten naar de Zuid-Hollandse en Zeeuwse delta.
- Jaarlijks vindt het evenement Vestingdagen plaats, met nautische demonstraties, markten en oude ambachten.
- De vuurtoren De Stenen Baak is de oudste nog bestaande vuurtoren van Nederland op zijn oorspronkelijke plaats (1619).
- Het nabijgelegen natuurgebied Voornes Duin is een van de meest soortenrijke duingebieden van West-Europa.
Bronnen
- Gemeente Voorne aan Zee – https://www.voorneaanzee.nl – Gebruikt voor bestuurlijke indeling, plaatsnamen en informatie over evenementen.
- Provincie Zuid-Holland – https://www.zuid-holland.nl – Gebruikt voor ligging, regionale context en toeristische regio’s.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – https://www.cultureelerfgoed.nl – Gebruikt voor gegevens over beschermde monumenten zoals het Droogdok Jan Blanken en de vestingwerken.
- Nationaal Brandweermuseum – https://www.brandweermuseum.nl – Gebruikt voor praktische bezoekersinformatie, openingstijden en entreeprijzen.