Plaatsen > Mheer

Mheer is een dorp in de gemeente Margraten in de provincie Limburg. Weekblad Elsevier heeft Mheer in 2003 uitgeroepen tot één van de tien mooiste dorpen van Nederland.

Mheer grenst aan België, tegenover ‘s Gravenvoeren.

Kasteel Mheer vormt samen met de kerk het historische hart van het dorp. Het dorp bestaat uit twee gedeeltes. Het hogergelegen en zogenaamde boven-Mheer, en het lagere onder-Mheer. Het kasteel fungeert als een soort schakel tussen boven en beneden en houdt het dorp bijeen.

De neogotische kerk van de hand van Pierre Cuypers is een beschermd monument. Aan de bouw van deze kerk, die oudere voorgangers moest vervangen, is een lange en tevens treurige periode van voorbereiding voorafgegaan. De kerkstrijd kreeg de naam ‘Banholts schisma’. De Banholders wilden de kerk halverwege de dorpskern van Banholt en het kasteel te Mheer. Maar de kasteelheer (hij ‘sponsorde’ de kerkbouw voor een belangrijk gedeelte) eiste dat de kerk dichtbij het kasteel zou komen.

Kasteel Mheer ligt in het centrum van Mheer aan de rand van een plateau. Het kasteel heeft droge grachten, gedeeltelijk nog aanwezig langs de oostvleugel van de voorburcht en voor het eigenlijke herenhuis. Het is een schitterend slot, bestaande uit vier vleugels om een kleine binnenplaats en een forse ronde toren op de rechterhoek van de voorvleugel, gebouwd tegen de helling van het plateau. Volgens historici zou Mheer in de Romeinse tijd een schakel zijn geweest in een keten van vuurseintorens. Het kasteel is al in 1314 gebouwd in opdracht van de graaf van Daelhem, later hertog van Limburg en nog later hertog van Brabant. Er volgen diverse wisselingen in bewoners. In 1668, toen Adolph van Imstenraedt, getrouwd met Christina de Loë Wissen, stierf en geen kinderen uit dit huwelijk waren voortgekomen, ging de erfenis over naar Philip Cristoffel, baron de Loë, Heer van Wissen en Conradsheim. Vanaf die periode is het kasteel altijd in bezit gebleven van de familie De Loë, waarbij het kasteel in de loop der eeuwen verder is uitgebreid en verfraaid. De rondboogpoort, vervaardigd uit hardsteen (inclusief wapensteen), een hoge topgevel (renaissance), een vleugel met veel schietgaten en hoog leiendak, aan weerszijden een rond torentje uit baksteen en mergel, alsmede het jaartal 1612, verraden dat het kasteel in de 17e eeuw gedeeltelijk in baksteen is herbouwd en uitgebreid op de natuurstenen grondslagen van het middeleeuwse slot. Kasteel Mheer is het enige kasteel in Limburg met nog een mezenkooi of pekneus boven de ingangspoort van de voorburcht. Begin 1900 is het kasteel gerestaureerd met overname van elementen uit de oud-Hollandse bouwtrant en Engelse Tudorstijl. Thans wordt het kasteel nog bewoond door Degenhard baron de Loë, die recentelijk is begonnen met een grootscheepse renovatie. Daarbij bestaan plannen om het kasteel op termijn in te richten als exclusieve vergader- en receptiegelegenheid. Daartoe wil hij de gehele westvleugel inrichten, inclusief de manege. Mogelijk worden de bijgebouwen omgebouwd tot woningen. Het is al meer dan 400 jaar een traditie dat de kasteelheer tevens beschermheer is van schutterij Sint Sebastianus. Op 21 januari 2001, de patroonsdag van de schutterij, droeg de toen 70-jarige baron Degenhardt de
Loë het beschermheerschap officiëel over aan zijn 35-jarige zoon Diederik. De binnenplaats van het kasteel is vrij toegankelijk. (3152)
Mheer biedt verrassende doorkijkjes. De Kastanjelaan met haar majestueuze bomen geeft aan de plaats allure. De voor het Heuvelland zo typische holle weggetjes, een kapelletje, bos en de grensovergang op de stadshaag oefenen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit.

In Mheer kunt u nog opvallend veel vakwerkhuizen en -boerderijen bewonderen.

Enkele voorbeelden van monumentale panden:
Stallestraat 14: Huize De Mheerel is een boerderij met schuur die geheel als woonhuis wordt gebruikt. Een deel links van de binnenplaats is van vakwerk.
Stallestraat 18-20. Dit vakwerkhuis met schuur vormde tot 1830 één geheel met nummer 18. De woning van de hoeve was voorheen dan ook georiënteerd op de cour. In de balk boven de oorspronkelijke toegangsdeur is, zij het vrijwel weggewit door de verschillende kalklagen, een inscriptie met jaartal te zien: P.S. AN IHS MDCCLVIIII DEN VII MEY.
Stallestraat 32 is een hoevecomplex gebouwd in een U-vorm met een poortgevel aan de staart die de binnenplaats omsluit. Het woonhuis stamt uit de 18e eeuw.
Burg. Beckersweg 75.
Het voormalige gemeentehuis is in 1950 gebouwd naar een ontwerp van architect L. Fiddelers.

Het RAF-monument uit 1969, voorstellende een Pegasuspaard dat een draak doodt, is ontworpen door Charles Eyk. Het is een hommage aan de RAF-piloten die in de Tweede Wereldoorlog boven Duitsland zijn neergeschoten en via een vluchtroute die in de Mheerder bossen begon, naar Engeland zijn teruggebracht.