Laatste update 22/10/2025 door Redactie

Oudewater ligt in het westen van de provincie Utrecht, aan de oevers van de Hollandse IJssel. Het stadje vormt samen met de buurtschappen Hekendorp (4 km), Snelrewaard (3 km), Hoenkoop (2 km) en Papekop (5 km) de gemeente Oudewater. In de omgeving liggen ook grotere plaatsen zoals Woerden (9 km), Montfoort (7 km) en Haastrecht (6 km).

Verklaring van de naam Oudewater

De naam Oudewater verwijst naar een oude waterloop die hier ooit stroomde. Deze naam werd al in de middeleeuwen gebruikt om het gebied te onderscheiden van jongere nederzettingen in de regio. De ligging aan het water was belangrijk voor handel en scheepvaart.

Geschiedenis

Oudewater ontstond rond het jaar 1000 en kreeg in 1265 stadsrechten van bisschop Hendrik van Vianden. In 1280 werd het stadje verpand aan graaf Floris V van Holland, waarna het eeuwenlang tot Holland behoorde. Door zijn ligging aan de grens van het Sticht Utrecht en Holland groeide Oudewater uit tot een strategische vestingstad.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog speelde Oudewater een belangrijke rol. In 1572 werd de stad ingenomen door de geuzen onder leiding van Adriaan van Swieten. Drie jaar later, in 1575, volgde een bloedige herovering door Spaanse troepen onder Gilles van Berlaymont, waarbij de stad grotendeels werd verwoest. In 1577 werd de Reformatie ingevoerd, maar Oudewater bleef relatief tolerant ten opzichte van katholieken.

In de late middeleeuwen ontwikkelde Oudewater zich tot een centrum van handel en ambacht. Vooral de touwindustrie bloeide. De bijnaam van de inwoners, Geelbuiken, verwijst naar de kleur van het vlas waarmee touw werd gemaakt.

Toeristische wetenswaardigheden Oudewater

Oudewater is rijk aan monumenten en musea die het verleden tot leven brengen. De compacte binnenstad is ideaal voor een wandeling langs historische gevels, grachten en pleinen.

Museum De Heksenwaag

In de Heksenwaag werden vanaf 1482 mensen gewogen die verdacht werden van hekserij. De waag kreeg internationale bekendheid omdat hier op eerlijke wijze werd gewogen. Wie het toegestane gewicht had, werd vrijgesproken. Vandaag de dag kun je jezelf laten wegen en ontvang je een officieel certificaat.
Adres: Leeuweringerstraat 2, 3421 AC Oudewater
Website: heksenwaag.nl
Google Maps-link

Touwmuseum Oudewater

Het Touwmuseum is gevestigd in een voormalige touwslagerij. Hier leer je alles over het ambacht van touw maken, dat eeuwenlang de belangrijkste industrie van Oudewater was. Je kunt er zelf touw slaan en oude machines bekijken.
Adres: Reijersteeg 4, 3421 SZ Oudewater
Website: touwmuseum.nl
Google Maps-link

Stadhuis en historische gevels

Het Stadhuis van Oudewater dateert uit 1588 en heeft een fraaie trapgevel in renaissancestijl. Binnen zijn oude raadskamers en een trouwzaal te bewonderen.
Adres: Visbrug 1, 3421 AG Oudewater
Google Maps-link

Verspreid door het centrum staan tientallen goed bewaarde trapgevels uit de 16e en 17e eeuw. De stad wordt doorkruist door het riviertje de Lange Linschoten, wat zorgt voor schilderachtige doorkijkjes.

Grote of Sint Michaëlskerk

De Grote Kerk is gebouwd tussen de 13e en 15e eeuw en heeft een toren uit circa 1300. Het interieur bevat een monumentaal orgel en diverse grafstenen van Oudewaterse notabelen.
Adres: Noorderkerkstraat 1, 3421 AM Oudewater
Website: hervormdoudewater.nl
Google Maps-link

Evenementen en activiteiten

In september vindt jaarlijks het Stadsparkfestival plaats, met muziek, theater en kinderactiviteiten. Ook Muziek op de Markt is een terugkerend evenement met optredens van lokale artiesten. Beide evenementen zijn gratis toegankelijk.

Voor wandelaars is er een mooie route van 10 km langs de Lange Linschoten en door het buitengebied. Deze wandeling is te vinden op allewandelroutes.nl.

Streekproducten en markten

In het centrum vind je diverse eetgelegenheden waar streekgerechten worden geserveerd. Denk aan gerechten met kaas uit de regio of ambachtelijk gebakken brood. De weekmarkt op woensdag biedt lokale producten en verswaren.

Flora en fauna

Hier worden regelmatig soorten als de ijsvogel, groene specht en weidebeekjuffer waargenomen. In het buitengebied leven ook hazen, reeën en diverse soorten vleermuizen.

Bronnen

• Gemeente Oudewater – oudewater.nl
  Gebruikt voor actuele informatie over gemeentelijke indeling, evenementen en toeristische voorzieningen.
• Museum De Heksenwaag – heksenwaag.nl
  Gebruikt voor historische context en bezoekersinformatie over de Heksenwaag.
• Touwmuseum Oudewater – touwmuseum.nl
  Gebruikt voor informatie over de touwindustrie en het museumaanbod.
• Reliwiki – reliwiki.nl
  Gebruikt voor architectonische en historische gegevens over de Grote of Sint Michaëlskerk.
• Molendatabase – molendatabase.nl
  Gebruikt voor bevestiging van molens binnen 2 km van Oudewater.
• RHC Rijnstreek – rhcrijnstreek.nl
  Gebruikt voor historische feiten over stadsrechten, oorlogen en bestuurlijke veranderingen.
• Vrienden van Oudewater – vriendenvanoudewater.nl
  Gebruikt voor bevestiging van lokale evenementen in 2026.
• Waarneming.nl – waarneming.nl
  Gebruikt voor actuele gegevens over flora en fauna in en rond Oudewater.