Laatste update 27/10/2025 door Redactie

Pampus ligt in het IJmeer, vlak bij Muiden (6,2 km), Weesp (9,8 km), Almere (4,4 km) en Naarden (9,5 km). Het eiland is alleen bereikbaar per boot en vormt een unieke bestemming voor liefhebbers van erfgoed, natuur en avontuur.

Verklaring van de naam Pampus

De naam Pampus verwijst naar een zandbank in de voormalige Zuiderzee. Vroeger moesten zwaarbeladen schepen wachten tot ze met zogenaamde “schipkamelen” over deze ondiepte werden getild. Tijdens dat wachten lagen ze letterlijk “voor Pampus”, een uitdrukking die nog steeds wordt gebruikt als iemand uitgeput is.

Geschiedenis

De bouw van Fort Pampus begon in 1887 als onderdeel van de Stelling van Amsterdam, een verdedigingslinie rond de hoofdstad. Het fort werd aangelegd op een kunstmatig eiland bovenop de zandbank. In de hoogtijdagen bood het onderdak aan meer dan 200 soldaten en beschikte het over vier zware Krupp-kanonnen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was het fort bemand, maar het werd nooit ingezet in gevechten. In de Tweede Wereldoorlog haalden Duitse troepen het ijzer van het eiland, waaronder de kanonnen, om te gebruiken voor hun oorlogsindustrie. Daarna raakte het eiland in verval.

In 1985 ontstond het initiatief om Pampus te behouden. Sinds 1990 beheert een stichting het eiland en werkt aan restauratie en behoud. Tegenwoordig is Forteiland Pampus een Rijksmonument en maakt het deel uit van het UNESCO Werelderfgoed.

Toeristische wetenswaardigheden Pampus

Forteiland Pampus

Het eiland is open voor publiek van april tot en met oktober, van dinsdag tot en met zondag, tussen 10:30 en 17:00 uur. Bezoekers kunnen het fort verkennen via interactieve routes zoals “Het Geheime Wapen van Amsterdam” en “Het Verhaal van Pampus”. Er zijn rondleidingen, tentoonstellingen en een terras met uitzicht over het water.

Adres: Forteiland Pampus, 1398 PX Muiden
Google Maps

De veerdienst vertrekt vanaf het Muiderslot en wordt verzorgd door Connexxion. Tickets zijn online te reserveren via de officiële website. Pampus ontvangt jaarlijks tussen de 35.000 en 40.000 bezoekers.

Muiderslot

Het Muiderslot is een middeleeuws kasteel met een rijke geschiedenis. Bezoekers kunnen het kasteel bezichtigen, door de tuinen wandelen en deelnemen aan rondleidingen. Het is ook het vertrekpunt van de veerdienst naar Pampus.

Adres: Herengracht 1, 1398 AA Muiden
Openingstijden: dagelijks van 10:00 tot 17:00 uur
Entree: vanaf €17,50 voor volwassenen
Google Maps

Naardermeer

Het natuurgebied Naardermeer is het eerste beschermde natuurgebied van Nederland. Het wordt beheerd door Natuurmonumenten en biedt wandelroutes, vogeluitkijkpunten en rust in een waterrijk landschap.

Google Maps

Flora en fauna

Hier worden regelmatig bijzondere vogelsoorten waargenomen, zoals de krooneend, knobbelzwaan, bergeend en grote Canadese gans. In totaal zijn er meer dan 470 soorten geregistreerd.

Bronnen

• Stichting Forteiland Pampus Gebruikt voor openingstijden, bereikbaarheid, bezoekersaantallen en actuele activiteiten op het eiland.
• Stichting Rondje Pampus Gebruikt voor historische context en restauratiegeschiedenis van het forteiland.
• Forten.nl Gebruikt voor informatie over de Stelling van Amsterdam en de rol van Pampus binnen dit UNESCO Werelderfgoed.
• Waarneming.nl Gebruikt voor actuele flora en fauna op en rond Pampus, inclusief vogelsoorten en seizoensgebonden waarnemingen.
• AlleWandelroutes.nl Gebruikt voor wandelroutes in Pampushout, waaronder de Groene Oase en Scheepswrakkenroute.
• Muiderslot Gebruikt voor praktische informatie over het vertrekpunt van de veerdienst naar Pampus, inclusief adres en openingstijden.
• Natuurmonumenten Gebruikt voor informatie over het natuurgebied Naardermeer en de toegankelijkheid voor bezoekers.