Plaatsen > ’s-Hertogenbosch

Hoofdstad van Brabant is ’s-Hertogenbosch, ofwel het bos van de hertog. Die hertog, Hendrik I van Brabant, verleende in 1185 stadsrechten en bijbehorende handelsprivileges aan deze stad. De oudste plek is de driehoekige markt, waar vroeger een ommuring stond. Van hieruit verdedigden de Bosschenaren hun erfgoed, dat eeuwenlang gold als een vrijwel onneembare veste. Omdat de stad tevens in een drassige omgeving lag, verwierf zij de heroïsche bijnaam ‘onoverwinnelijke moerasdraak’.
Binnen de stadsmuren heeft ‘s-Hertogenbosch haar middeleeuwse structuur grotendeels behouden. De laatgotische Sint-Janskathedraal, het classicistische stadhuis en het oudste bakstenen huis De Moriaan herinneren aan lang vervlogen tijden. Net als de vele bochtige, verspringende straatjes met pakhuizen en koopmanswoningen.

Oude Sint-Jacobskerk
Dit markante gebouw wordt momenteel gebruikt als kantoor en depot van de gemeentelijke afdeling Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten (BAM). Kort na 1430 werd hier een kapel en gasthuis gebouwd voor bedevaartsgangers naar Santiago de Compostella. Deze broederschapskapel, uiteraard gewijd aan de apostel Jacobus, werd in de 15e en 16e eeuw uitgebreid tot de omvang die het huidige gebouw heeft: een driebeukig basilicaal schip met éénbeukig koor. In de zijgevel is te zien dat er gerekend werd op de bouw van een dwarsschip (transept), maar dat deze niet is uitgevoerd. Vanaf 1569 werd de kapel in gebruik genomen als parochiekerk. Na 1629 werd het gebouw onteigend en na eerst te zijn gebruikt als protestantse kerk (tot 1650), vervolgens als wagenhuis, begraafplaats (1668) en paardenstal (1669), werd de kerk verbouwd tot militair arsenaal/tuighuis (1752). Hierbij werden diverse verdiepingsvloeren in het gebouw aangebracht. Na korte tijd (ca. 1890-1918) te zijn aangepast aan de functie van kazerne werd het gebouw opnieuw verbouwd om hier het museum van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen te vestigen, het latere Noordbrabants museum (tot 1986, zie verder). De 18e-eeuwse voorgevel van het gebouw werd in 1925 aangepast aan de nieuwe functie als museum, een ontwerp van architect Oscar Leeuw. Binnen het gebouw is de grote hal (het voormalige schip) opengesteld. Hier bevindt zich o.a. in een vitrine een beeld van apostel Jacobus (ca.1400) dat is teruggevonden onder de keldervloer van het het pand Hooge Steenweg 9-11. De Oude Sint-Jacobskerk vindt u aan Bethaniestraat 4 – ‘s-Hertogenbosch.

Noordbrabants Museum

Het huidige gebouwencomplex heeft een religieus verleden, waarvan nu in de gebouwen weinig terug te vinden is. Op deze plaats vestigden zich in 1309 de broedergemeenschap van der Bogarden, in 1439 overgegaan in de Tertianen. Tijdens de periode van het 12-jarig bestand van de 80-jarige Oorlog vestigden zich hier de Jezuïeten vanaf 1609. Het meest markante, statige gebouw is als ambtswoning voor de militaire gouverneur in 1768-69 gebouwd naar ontwerp van de bekende architect Pieter de Zwart. De zandstenen voorgevel vertoont vroege kenmerken van de klassiek georiënteerde Lodewijk XVI stijl, het interieur heeft echter ook nog elementen die meer gebaseerd zijn op de eerdere Lodewijk XV/rococo vormgeving. Het gouvernementsgebouw bevindt zich op de plaats waar in 1615 het klooster van de Jezuïeten werd gesticht. Tijdens de 19e-eeuwse periode waarin het gouvernement in gebruik werd genomen als zetel van het provinciaal bestuur en ambtswoning van de Commissaris van de Koning(in) werd de voormalige kloosterkerk van de Jezuïeten verbouwd c.q. herbouwd tot Statenzaal naar ontwerp van Rijksbouwkundige Van Lokhorst. De zuidelijke zijgevel van de zaal is tevens herbouwd nadat deze deels was ingestort omstreeks 1965. De Statenzaal (vroegere Jezuïetenkerk) heeft een rijk interieur uit het begin van de 20e eeuw. Verwersstraat 41 – ‘s-Hertogenbosch

Sint Jans Lyceum
Het Sint Jans Lyceum is een fraai monumentaal schoolgebouw dat een zuiver voorbeeld van Bossche School is. De Bossche School is een architectuurvorm die naar de stad is vernoemd. Het lyceum is in 1961 gebouwd naar ontwerp van de architecten N. van der Laan, W. Hansen & H. van Hal. De massief lijkende bakstenen bouwvolumes zijn rond een binnenplaats gegroepeerd en vormen samen een harmonische eenheid. Opvallend zijn de heldere ordening van binnen- en buitenruimtes, zorgvuldig gedimensioneerde muuropeningen en natuurlijke kleurstellingen. Sweelinckplein 3 – ‘s-Hertogenbosch

Carnaval is een belangrijk feest in Brabant. In het Oeteldonks Gemintemuzejum in ‘s-Hertogenbosch leert u er alles over. Aanraders zijn het Noord-Brabants Museum met kunst van prehistorie tot heden, het Bossche Prentenmuseum met werken van Jeroen Bosch en het Provinciehuis met een internationale collectie.
De Sint-Janskathedraal is een laatgotische kruisbasiliek en wordt gezien als één van de meest uitbundig gedecoreerde bouwwerken in Nederland. De Groote Stroom is het laatst gerestaureerde deel van de Binnendieze. Dit eeuwenoude stadsriviertje kronkelt onder bogen en bruggen, langs schilderachtige stadsgezichten en weldadig groen.
‘s-Hertogenbosch is overigens in 2003 uitgeroepen tot Beste Binnenstad.