Laatste update 23/09/2025 door Redactie
In het zuidoosten van de provincie Friesland, op de grens met Drenthe, ligt het levendige dorp Appelscha. Het wordt omringd door karakteristieke plaatsen als Hoogersmilde, Diever, Vledder en Oosterwolde. De ligging aan de rand van het Nationaal Park Drents-Friese Wold en aan de vaarroute van de Turfroute maakt Appelscha tot een geliefde bestemming voor natuurliefhebbers, watersporters en cultuurzoekers. De combinatie van uitgestrekte bossen, heidevelden, zandverstuivingen en sfeervolle brinkdorpen in de omgeving zorgt voor een veelzijdige vakantie-ervaring.
Verklaring van de naam
De naam Appelscha wordt voor het eerst vermeld in de middeleeuwen en is vermoedelijk afgeleid van het Oudfriese Appelskerke of Appelsca, waarbij ‘appel’ kan verwijzen naar een persoonsnaam of naar de vrucht, en ‘scha’ naar een open plek of nederzetting. Gezien de ligging aan de rand van bos en heide is het aannemelijk dat de naam duidt op een bewoonde plek in een open landschap, mogelijk met appelbomen of struiken.
Geschiedenis
Ontstaan en ontwikkeling
Appelscha ontwikkelde zich in de middeleeuwen als agrarisch dorp op de overgang van hogere zandgronden naar veengebieden. De ontginning van het hoogveen en de turfwinning in de 18e en 19e eeuw gaven het dorp een economische impuls. De Turfroute, een netwerk van kanalen en vaarten, werd gebruikt voor het transport van turf naar andere delen van Nederland.
Toerisme en natuur
Vanaf het begin van de 20e eeuw groeide Appelscha uit tot een toeristische trekpleister, mede dankzij de ligging aan het Drents-Friese Wold. De aanleg van wandel- en fietspaden, de komst van recreatievoorzieningen en de promotie van het gezonde buitenleven trokken bezoekers uit het hele land.
Gemeente en omliggende dorpen
Appelscha maakt deel uit van de gemeente Ooststellingwerf, waartoe ook dorpen behoren als Oosterwolde, Haulerwijk, Makkinga, Donkerbroek en Fochteloo. Deze plaatsen bieden samen een breed scala aan voorzieningen, evenementen en natuurgebieden.
Toeristische wetenswaardigheden
Nationaal Park Drents-Friese Wold
Met 6.700 hectare is dit na de Hoge Veluwe het grootste aaneengesloten bos- en heidegebied van Nederland. Het park strekt zich uit over Friesland en Drenthe en omvat bossen, heidevelden, vennen en zandverstuivingen. Het Aekingerzand, ook wel de Kale Duinen genoemd, is een van de grootste actieve stuifzandgebieden van het land.
Adres bezoekerscentrum: Terwisscha 6a, 8426 SJ Appelscha
Openingstijden: dagelijks 10.00–17.00 uur (zomer), 10.00–16.00 uur (winter)
Entree: gratis toegang tot het park, sommige activiteiten tegen betaling
Parkeren: ruime parkeerplaatsen bij het bezoekerscentrum
OV: buslijn 16 Assen–Heerenveen, halte nabij het centrum
Google Maps-link
Het bezoekerscentrum biedt informatie, tentoonstellingen en startpunten voor wandel-, fiets-, ATB- en ruiterroutes. Bijzonder is het verharde familiepad van 2,2 km, geschikt voor rolstoelen en kinderwagens. In de zomer kan gezwommen worden in het Aekingermeer (ook wel Canadameer genoemd). Voor kinderen is er een speelbos met natuurlijke speeltoestellen.
Bosbad Appelscha
Een openluchtzwembad met meerdere baden, glijbanen en ligweiden, ideaal voor zomerse dagen.
Adres: Schapendrift 49, 8426 GG Appelscha
Openingstijden: mei–september, dagelijks 10.00–19.00 uur (bij goed weer)
Entree: volwassenen €5,00, kinderen €3,50
Parkeren: gratis bij het zwembad
Speelpark Duinenzathe
Een attractiepark met achtbanen, draaimolens, botsauto’s en speeltoestellen, geschikt voor gezinnen met kinderen.
Adres: Noorder Es 1, 8426 GW Appelscha
Openingstijden: april–oktober, dagelijks 10.00–17.00 uur
Entree: €15,00 p.p., kinderen t/m 2 jaar gratis
Parkeren: gratis bij het park
Miniatuurpark Appelscha
Een kleinschalig park met miniaturen van gebouwen en landschappen uit de regio.
Adres: Boerestreek 7A, 8426 BM Appelscha
Tuberculosemuseum Beatrixoord
Een museum dat de geschiedenis van de tuberculosebestrijding belicht, gevestigd in een voormalig sanatorium.
Adres: Beatrixoord 1, 8426 GM Appelscha
VVV Regio Appelscha
Voor toeristische informatie, routes en evenementen.
Adres: Boerestreek 23, 8426 BN Appelscha
Lokale evenementen
In Appelscha vinden jaarlijks evenementen plaats zoals de Appelscha Races (motorsport), de Boskalis wielerronde en diverse braderieën en markten in de zomer.
Culinaire adressen
Naast het kookmuseum zijn er in en rond Appelscha diverse restaurants en cafés die streekgerechten serveren, zoals Stellingwerfs roggebrood, wildgerechten en ambachtelijk ijs.
Fiets- en wandelroutes
Populaire routes zijn de tocht door het Fochteloërveen, een hoogveengebied met zeldzame vogels, en de route langs de Turfroute met historische sluizen en bruggen.
Kunst in de openbare ruimte
In het centrum en bij het bezoekerscentrum zijn kunstwerken te vinden die verwijzen naar de natuur en geschiedenis van de streek, zoals sculpturen van hout en steen.
Seizoensgebonden activiteiten
Voorjaar: bloeiende heide en vogelspotten in het Fochteloërveen.
Zomer: zwemmen in het Aekingermeer en evenementen in het dorp.
Herfst: paddenstoelenexcursies in het Drents-Friese Wold.
Winter: winterwandelingen en schaatsen bij vorst op natuurijsbanen.
Drie extra lokale tips en weetjes
- In de zomer rijdt er een toeristentreintje door Appelscha, ideaal om het dorp en de omgeving te verkennen.
- Het Aekingerzand is een van de weinige plekken in Nederland waar zandverstuivingen nog actief zijn.
- Appelscha ligt op de grens van twee provincies, waardoor je in korte tijd zowel Friese als Drentse cultuur kunt ervaren.
Bronnen
- Gemeente Ooststellingwerf – Informatie over ligging, dorpen, evenementen en voorzieningen in Appelscha en omgeving.
- Nationaal Park Drents-Friese Wold – Gegevens over natuur, wandel- en fietsroutes, bezoekerscentrum en activiteiten.
- VVV Appelscha – Overzicht van toeristische informatie, evenementen en accommodaties in de regio.