Ballum, Ameland,  Friesland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Ballum is het kleinste en meest rustige dorp van het Waddeneiland Ameland, gelegen in de provincie Friesland. Het ligt tussen de dorpen Hollum in het westen en Nes in het oosten, met Buren nog iets verder richting het oosten. De ligging aan de noordzijde van de Waddenzee en vlak bij de Noordzeekust maakt het een aantrekkelijke bestemming voor rustzoekers, natuurliefhebbers en cultuurhistorisch geïnteresseerden. Het dorp wordt omringd door uitgestrekte weilanden, duinen en kwelders, en biedt een prachtig uitzicht op het open landschap van Ameland.

Verklaring van de naam

De naam Ballum wordt voor het eerst vermeld in middeleeuwse bronnen. Mogelijk is de naam afgeleid van een persoonsnaam, of van een oud-Fries woord dat verband houdt met een verhoging of open plek in het landschap. Het achtervoegsel ‘‑um’ duidt in veel Friese plaatsnamen op een woonplaats of nederzetting. De precieze herkomst is niet met zekerheid vastgesteld, maar de naam past in de reeks van oude Friese dorpsnamen die vaak verwijzen naar de ligging of de eerste bewoners.

Geschiedenis

Ballum heeft een rijke historie die nauw verbonden is met de adellijke familie Cammingha, die vanaf de 15e eeuw drie eeuwen lang de titel van vrijheer van Ameland voerde. Hun residentie stond in Ballum, en de invloed van deze familie was groot op het bestuur en de ontwikkeling van het eiland. De Camminghastraat, een met bomen omzoomde dorpsstraat, herinnert nog altijd aan deze vooraanstaande familie.

Het dorpsgezicht van Ballum is aangewezen als beschermd dorpsgezicht. In het centrum staan nog vele oude woningen, sommige voorzien van ankerbalken met jaartallen uit de 18e eeuw. De traditionele boerderijen en de karakteristieke bestrating dragen bij aan de authentieke sfeer.

De Nederlands Hervormde Kerk van Ballum is een belangrijk historisch monument. Het interieur herbergt een fraai gebeeldhouwde preekstoel, die geldt als een kunstwerk van hoog niveau. In de zomermaanden is de kerk open voor bezoekers, waardoor men de kans krijgt dit erfgoed van dichtbij te bewonderen.

Aan de rand van het dorp bevindt zich het kleine vliegveld van Ameland. Oorspronkelijk had het vooral een functionele rol: bij noodsituaties, zoals medische evacuaties of wanneer het eiland door ijsvorming was afgesloten van het vasteland, bood het vliegveld uitkomst. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt voor recreatieve vluchten, waaronder rondvluchten boven het eiland, parachutespringen en zweefvliegen. Er zijn zelfs mogelijkheden voor uitstapjes naar Texel of het Duitse Waddeneiland Borkum.

Toeristische wetenswaardigheden

Beschermd dorpsgezicht en historische architectuur

Wandelend door Ballum valt direct de rust en de historische uitstraling op. De oude boerderijen, vaak met rieten daken, en de smalle straatjes met hoge bomen geven het dorp een schilderachtig karakter. De ankerbalken met jaartallen op de gevels vertellen iets over de bouwgeschiedenis en de welvaart van vroegere bewoners.

Nederlands Hervormde Kerk

De kerk is een van de belangrijkste bezienswaardigheden van het dorp. De preekstoel, rijk versierd met houtsnijwerk, is een hoogtepunt voor liefhebbers van religieuze kunst.

Praktische informatie
Adres: Camminghastraat, 9162 EM Ballum
Openingstijden: Zomermaanden, di–za 13.00–16.00 uur (controleer actuele tijden)
Entree: Vrije toegang, donatie welkom
Parkeren: Gratis parkeren in het dorp
OV: Bus vanaf veerhaven Nes, halte Ballum
Google Maps

Vliegveld Ameland

Het vliegveld biedt naast nood- en transportfuncties ook recreatieve mogelijkheden. Rondvluchten geven een uniek perspectief op de Waddenzee, de duinen en de dorpen van Ameland.

Praktische informatie
Adres: Strandweg 100, 9162 EV Ballum
Openingstijden: Afhankelijk van weersomstandigheden en seizoen
Entree: Afhankelijk van activiteit (rondvlucht, parachutesprong)
Parkeren: Gratis op het terrein
OV: Bus vanaf Nes of Hollum, halte nabij vliegveld
Google Maps

Strand en natuur

Op korte afstand van het dorp ligt het brede Noordzeestrand, ideaal voor strandwandelingen, zonnebaden en watersport. De nabijgelegen duinen en kwelders maken deel uit van het Werelderfgoed Waddenzee, waardoor de natuur hier extra beschermd is.

Lokale evenementen

In de zomer vinden in Ballum en de omliggende dorpen kleinschalige evenementen plaats, zoals dorpsfeesten, kunstmarkten en muziekoptredens. Een bijzonder evenement is het jaarlijkse Ameland Beach Rugby Festival, dat bezoekers uit heel Nederland trekt, hoewel dit plaatsvindt op het strand bij Nes.

Culinaire adressen

Ballum kent enkele sfeervolle eetgelegenheden, waaronder restaurants die gespecialiseerd zijn in streekgerechten met verse vis, lam en lokale groenten. Probeer zeker eens een gerecht met Amelander mosterd of een dessert met cranberries, die op het eiland groeien.

Fiets- en wandelroutes

Vanuit Ballum lopen diverse fietspaden en wandelroutes door de duinen en langs de Waddenzeedijk. Een aanrader is de route naar Hollum, waarbij je langs vuurtoren Bornrif komt, of de tocht naar Nes, met onderweg uitzicht op kwelders en vogelrijke gebieden.

Kunst in de openbare ruimte

In en rond Ballum zijn kunstwerken te vinden die verwijzen naar de maritieme geschiedenis en de natuur van Ameland. Zo zijn er sculpturen van schelpen en vogels, en kunstzinnige bankjes langs wandelpaden.

Seizoensgebonden activiteiten

In het voorjaar bloeien de duinvalleien vol bloemen, in de zomer is het strand het toneel van sport en ontspanning, in de herfst trekken trekvogels over en in de winter heerst er een serene rust die uitnodigt tot lange wandelingen.

Overzicht gemeente Ameland

De gemeente Ameland bestaat uit de dorpen Hollum, Ballum, Nes en Buren. Elk dorp heeft zijn eigen karakter: Hollum met de vuurtoren en het Maritiem Centrum, Nes als levendig centrum met winkels en horeca, en Buren met het Landbouw- en Juttersmuseum.

Bronnen

Plaats een reactie