Bellingwedde, Groningen

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het oostelijke deel van de provincie Groningen, tegen de Duitse grens, lag tot 2018 de gemeente Bellingwedde. Het gebied maakte sinds de herindeling deel uit van de gemeente Westerwolde, maar de naam Bellingwedde leeft nog altijd voort als aanduiding voor deze streek vol historie en karakter. De voormalige gemeente omvatte de dorpen Bellingwolde, Blijham, Klein Ulsda, Rhederbrug, Oudeschans, Veele, Veelerveen, Vriescheloo, Wedde en Wedderveer. Het landschap wordt gekenmerkt door uitgestrekte akkers, oude dijken, kanalen en karakteristieke lintbebouwing. Nabijgelegen grotere plaatsen zijn Winschoten en Stadskanaal, terwijl de Duitse stad Papenburg op korte afstand ligt.

Verklaring van de naam

De naam Bellingwedde is een samenstelling van twee historische kernen: Bellingwolde en Wedde. “Belling” verwijst waarschijnlijk naar een persoonsnaam of een oude aanduiding voor een nederzetting in een open veld, terwijl “Wedde” mogelijk is afgeleid van het Oudfriese woord “wede”, dat een doorwaadbare plaats of waterovergang aanduidt. De combinatie van beide namen weerspiegelt de bestuurlijke fusie die in 1968 plaatsvond, toen de gemeenten Bellingwolde en Wedde werden samengevoegd.

Geschiedenis

Middeleeuwse wortels
De dorpen in Bellingwedde hebben een lange geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Bellingwolde ontwikkelde zich als een langgerekt esdorp op een zandrug, beschermd tegen overstromingen. Wedde groeide uit rond een strategisch gelegen burcht, die de doorgang over de Westerwoldse Aa controleerde.

Religieus erfgoed
In Bellingwolde staat een gotische kerk uit de 15e eeuw, gebouwd van baksteen en voorzien van een toren die eeuwenlang als oriëntatiepunt diende voor reizigers. Oudeschans bezit een garnizoenskerkje uit 1626, gebouwd in de periode dat het dorp een belangrijke vesting was in de Tachtigjarige Oorlog. Wedde heeft een kerk uit de 17e eeuw, eveneens een rijksmonument.

De Burcht van Wedde
Het meest markante bouwwerk is de 14e-eeuwse Burcht Wedde, ooit zetel van de Heren van Westerwolde. Het kasteel speelde een rol in regionale conflicten en is tegenwoordig opengesteld voor publiek, met exposities over de geschiedenis en het leven in de burcht.

Kunst en ambacht
Bellingwedde kende een rijke traditie van ambachten. In Veelerveen bevindt zich een pottenbakkerij waar bezoekers het proces van klei tot keramiek kunnen volgen. In de dorpen zijn diverse galeries te vinden, met exposities variërend van houtsnijwerk tot edelsteencollecties.

Toeristische wetenswaardigheden

Musea en bezienswaardigheden

  • Grootmoeders Keuken Museum (Bellingwolde): toont een uitgebreide collectie keukengerei en huishoudelijke voorwerpen uit grootmoeders tijd.
  • Zadelmakerijmuseum (Bellingwolde): gewijd aan het ambacht van de zadelmaker, met originele gereedschappen en werkbanken.
  • Museum voor Naaldkunst (Bellingwolde): met een bijzondere collectie handwerken, borduurwerken en textielkunst.
  • Vestingmuseum Oudeschans: vertelt de militaire geschiedenis van de vesting en toont archeologische vondsten.
  • Streekmuseum Bellingwolde: bezit onder meer olieverfschilderijen van Lodewijck Bruckman en objecten die het streekleven illustreren.

Praktische informatie – drie belangrijkste locaties

Burcht Wedde
Adres: Hoofdweg 97, Wedde
Openingstijden: april t/m oktober op woensdag, zaterdag en zondag van 13.00–17.00 uur; november t/m maart beperkt geopend, zie website
Entree: volwassenen €5, kinderen t/m 12 jaar gratis
Parkeren: gratis parkeerterrein naast de burcht
OV: bereikbaar met bus vanuit Winschoten, halte op 5 minuten lopen
Google Maps

Vestingmuseum Oudeschans
Adres: Molenweg 6, Oudeschans
Openingstijden: april t/m oktober op zaterdag en zondag van 13.00–17.00 uur
Entree: volwassenen €3, kinderen gratis
Parkeren: gratis in het dorp
OV: busverbinding vanuit Winschoten, halte op loopafstand
Google Maps

MOW | Museum Westerwolde in Bellingwolde
Een eigentijds museum voor kunst en streekgeschiedenis.
Openingstijden: mei t/m september op woensdag, zaterdag en zondag van 13.00–17.00 uur Entree: volwassenen €4, kinderen gratis
Parkeren: gratis bij het museum
OV: bus vanuit Winschoten, halte nabij museum
Google Maps

Lokale tips en minder bekende plekken

  • Wandelen langs de Westerwoldse Aa: een schilderachtig riviertje dat door het landschap slingert en ideaal is voor natuurfotografie.
  • Fietstocht door het Groninger Westerwolde: bewegwijzerde routes leiden langs historische dorpen, molens en boerderijen.
  • Voorjaarsbloei in de tuinen van Bellingwolde: in april en mei staan veel particuliere tuinen open voor bezoekers.
  • Kunst- en atelierroute Westerwolde: jaarlijks evenement waarbij kunstenaars hun werkplaatsen openstellen.
  • Culinair genieten: streekgerechten zoals Groninger mosterdsoep en spekdikken zijn te proeven in lokale eetgelegenheden.

Seizoensgebonden activiteiten
In de zomer vinden in diverse dorpen braderieën en muziekfestivals plaats. In de herfst is het gebied populair bij vogelaars vanwege de trek van ganzen en kraanvogels. In de wintermaanden bieden de bevroren sloten en plassen soms gelegenheid tot schaatsen.

Overzicht voormalige gemeente Bellingwedde
De voormalige gemeente bestond uit:

  • Bellingwolde – langgerekt esdorp met monumentale herenboerderijen
  • Blijham – dorp met levendig verenigingsleven en historische kerk
  • Klein Ulsda – kleine buurtschap nabij de Duitse grens
  • Rhederbrug – grensplaats met brug over het kanaal
  • Oudeschans – voormalige vesting met gerestaureerde wallen
  • Veele – landelijke kern met agrarisch karakter
  • Veelerveen – bekend om pottenbakkerij en natuurgebied
  • Vriescheloo – dorp met lintbebouwing en nabij bosgebied
  • Wedde – burchtdorp met rijke historie
  • Wedderveer – buurtschap aan het water, geliefd bij watersporters

Bronnen

Plaats een reactie