Bergen op Zoom, Noord-Brabant

Laatste update 08/09/2025 door Redactie

Bergen op Zoom is een levendige stad en gemeente in het westen van de provincie Noord-Brabant, strategisch gelegen aan de rand van de Brabantse Wal en aan het water van het Markiezaatsmeer. De stad ligt op korte afstand van Roosendaal, Steenbergen en de Zeeuwse plaatsen Tholen en Yerseke. Binnen de gemeentegrenzen vallen naast de stad Bergen op Zoom ook de kernen Halsteren, Heimolen, Kladde, Klutsdorp en Lepelstraat. Dankzij de ligging tussen de Noordzee en Antwerpen heeft Bergen op Zoom altijd een belangrijke rol gespeeld in handel, cultuur en defensie.

Verklaring van de naam

De naam Bergen op Zoom verwijst naar de ligging op een zandrug (“bergen”) aan de oever van de Zoom, een waterloop die vroeger door het gebied stroomde. Deze natuurlijke verhoging bood bescherming tegen overstromingen en maakte de plek aantrekkelijk voor bewoning en handel. De toevoeging “op Zoom” onderscheidt de stad van andere plaatsen met de naam Bergen en benadrukt de historische relatie met het water.

Geschiedenis

De geschiedenis van Bergen op Zoom gaat terug tot de middeleeuwen. In de 13e eeuw ontwikkelde de nederzetting zich tot een stad, beschermd door een aarden wal die rond 1330 werd vervangen door een stenen stadsmuur. Een van de belangrijkste overblijfselen hiervan is de Lievevrouwepoort, ook bekend als de Gevangenpoort, het oudste monument van de stad en een tastbare herinnering aan de eerste vestingwerken.

Door de gunstige ligging aan de Schelde groeide Bergen op Zoom uit tot een bloeiende handelsstad. In de Tachtigjarige Oorlog wist de stad stand te houden tegen Spaanse belegeringen, wat haar de bijnaam “La Pucelle” (De Maagd) opleverde. Pas in 1747, tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog, slaagden Franse troepen erin de stad in te nemen.

Het Markiezenhof, een 15e-eeuws stadspaleis, is het bekendste monument van Bergen op Zoom. Ooit was het de residentie van de markiezen van Bergen op Zoom, tegenwoordig is het een museum waar bezoekers kennis kunnen maken met de rijke geschiedenis van de stad en de regio. In totaal telt Bergen op Zoom meer dan 700 rijks- en gemeentelijke monumenten.

In de 20e eeuw ontwikkelde de stad zich tot een belangrijk industrieel centrum. Grote werkgevers zoals GE Plastics en Philip Morris vestigden zich hier, wat zorgde voor economische groei en werkgelegenheid.

Toeristische wetenswaardigheden

Bergen op Zoom is een aantrekkelijke bestemming voor liefhebbers van cultuur, natuur en gastronomie. De stad combineert historische charme met moderne voorzieningen en ligt in een van de meest gevarieerde landschappen van Brabant.

Historische bezienswaardigheden

  • Markiezenhof – Adres: Steenbergsestraat 8, 4611 TE Bergen op Zoom. Openingstijden: di–zo 11.00–17.00 uur. Entree: € 12,50 (volwassenen), kinderen t/m 12 jaar gratis. Parkeren: nabijgelegen parkeergarages; OV: 10 min. lopen vanaf station Bergen op Zoom. Google Maps
  • Lievevrouwepoort (Gevangenpoort) – Adres: Lievevrouwestraat 60, 4611 JL Bergen op Zoom. Bezoek mogelijk tijdens rondleidingen. Parkeren: centrumparkings; OV: loopafstand van station. Google Maps
  • Sint-Gertrudiskerk – Gotische kruisbasiliek met imposante toren, bekend als de “Peperbus”. Regelmatig open voor beklimming met panoramisch uitzicht.

Natuur en landschap
Aan de westkant van de stad ligt het Markiezaatsmeer, een belangrijk vogelreservaat waar jaarlijks duizenden trekvogels neerstrijken. Ten zuiden en oosten van de stad strekt de Brabantse Wal zich uit, met zijn opvallende steilrand die het landschap abrupt doet overgaan van hoge zandgronden naar lage zeekleipolders. Dit gebied is ideaal voor wandel- en fietstochten.

Wandelen en fietsen

  • LAW-paden zoals het Grenslandpad en de GR 5 lopen door of starten in Bergen op Zoom.
  • Fietsroute langs de Brabantse Wal met uitzichtpunten bij Ossendrecht, Hoogerheide en Woensdrecht.
  • Natuurwandeling rond het Markiezaatsmeer met vogelkijkhutten.

Evenementen
Bergen op Zoom staat bekend om zijn levendige evenementenagenda:

  • Krabbegat – Tijdens carnaval verandert de stad in Krabbegat, met kleurrijke optochten en feesten.
  • Proefmei – Culinaire manifestatie in mei met streekproducten zoals aardbeien, asperges en ansjovis.
  • Vastenavend – Traditioneel volksfeest met unieke gebruiken en kostuums.

Culinair
De stad staat bekend om de “drie A’s”: aardbeien, asperges en ansjovis. In het voorjaar serveren restaurants asperges op klassieke Brabantse wijze, terwijl in de zomer verse ansjovis uit de Oosterschelde op het menu staat. De aardbeienteelt in de omgeving levert zoete zomervruchten die op markten en bij boerderijwinkels te koop zijn.

Lokale tips en weetjes

  1. De Peperbus-toren van de Sint-Gertrudiskerk biedt bij helder weer uitzicht tot aan Antwerpen.
  2. In de zomermaanden vaart er een veerdienst voor fietsers en wandelaars tussen Bergen op Zoom en Tholen.
  3. Het Ravelijn op den Zoom, een 18e-eeuws verdedigingswerk, is gratis te bezoeken en geeft een goed beeld van de militaire geschiedenis.

Drie belangrijkste locaties met praktische info en Google Maps-link

  • Markiezenhof – zie hierboven.
  • Lievevrouwepoort – zie hierboven.
  • Markiezaatsmeer – Toegang gratis, parkeren bij bezoekerscentrum aan de Zuidgeest; bereikbaar per fiets via knooppuntennetwerk. Google Maps

Bronnen

Plaats een reactie