Borsele, Zeeland

Laatste update 25/09/2025 door Redactie

In het zuidwesten van de provincie Zeeland, op het schiereiland Zuid‑Beveland, ligt de uitgestrekte gemeente Borsele. De gemeente grenst in het noorden aan de stad Goes en in het zuiden aan de Westerschelde, met uitzicht op Walcheren en de Zeeuwse eilanden. Ten westen liggen Vlissingen en Middelburg, terwijl oostelijk de verbinding naar Terneuzen en Zeeuws‑Vlaanderen ligt. Borsele bestaat uit vijftien dorpen: ’s‑Gravenpolder, Kwadendamme, Ovezande, Driewegen, ’s‑Heerenhoek, Heinkenszand, Lewedorp, Nieuwdorp, Nisse, ’s‑Heer Abtskerke, Borssele, Oudelande, Baarland, Hoedekenskerke en Ellewoutsdijk. Daarnaast zijn er kleinere buurtschappen zoals Baarsdorp, Sinoutskerke en ’t Langeweegje. Het landschap wordt gekenmerkt door vruchtbare polders, kronkelende dijken, historische dorpskernen en de dynamiek van de nabijgelegen havens.

Verklaring van de naam

De naam Borsele leidt vaak tot verwarring met het dorp Borssele. Historisch werd de schrijfwijze van het dorp in 1937 officieel vastgesteld als “Borssele” met dubbele s en zonder n, op verzoek van het gemeentebestuur en met instemming van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De gemeentenaam daarentegen wordt sinds de herindeling gevoerd als Borsele, met één s en eveneens zonder n. De oorsprong van de naam gaat vermoedelijk terug op de middeleeuwse heren van Borselen, een invloedrijke adellijke familie in Zeeland.

Geschiedenis

Het gebied van de huidige gemeente Borsele kent een bewogen geschiedenis. Rond het begin van onze jaartelling werd het bewoond door inheemse stammen en Romeinse bezetters. In de derde eeuw na Christus maakte een stijgende zeespiegel het gebied onbewoonbaar. Pas rond het jaar 1000 begon hernieuwde bewoning, mede dankzij de inspanningen van kloosterordes die het land ontgonnen en bedijkten. Ook de regionale adel zag inpoldering als kans om hun bezit uit te breiden. De sporen van deze bedijkingen zijn nog zichtbaar in het netwerk van dijken, met name ten zuiden van de grote polder De Brede Watering.

De dorpen ’s‑Gravenpolder, Kwadendamme, Ovezande, Driewegen, ’s‑Heerenhoek, Heinkenszand, Lewedorp en Nieuwdorp ontstonden in het relatief jonge poldergebied. Nisse, ’s‑Heer Abtskerke, Borssele, Oudelande, Baarland, Hoedekenskerke en Ellewoutsdijk liggen in oudere, eerder ingepolderde delen. Sommige nederzettingen, zoals Baarsdorp en het verdronken Zwake, verdwenen door overstromingen of herindelingen.

Het dorp Borssele is bijzonder vanwege zijn geometrische stratenplan, aangelegd na de herinpoldering van 1616. Het centrale plein wordt omringd door bomen, historische panden en de kerk uit 1849. Hier bevinden zich ook de historische drinkplaats (vaete) met een beeld van spelende kinderen van de Goese beeldhouwer A. Beysens, het Viskot uit 1832 en een muziektent. Andere markante plekken zijn de terp Berg van Troye, een restant van het kasteel van de heren van Borselen, en korenmolen De Hoop en Verwachting (1714), die op zaterdagmiddagen te bezoeken is.

Toeristische wetenswaardigheden

Historische dorpen en erfgoed
De gemeente telt meerdere beschermde dorpsgezichten, waaronder Borssele en Nisse. In Nisse vind je een pittoresk dorpsplein met lindebomen, een waterpomp en een 15e‑eeuwse kerk. Baarland herbergt restanten van het voormalige kasteel Hellenburg en een fraaie dorpskerk. Ellewoutsdijk is bekend om Fort Ellewoutsdijk, een 19e‑eeuws verdedigingswerk aan de Westerschelde.

Musea en bezienswaardigheden

  • Bezoekerscentrum Kerncentrale Borssele – Zeedijk 30, 4454 PM Borssele. Hier leer je meer over kernenergie en de werking van de centrale.
  • Stoomtrein Goes‑Borsele – Historische treinritten tussen Goes en Hoedekenskerke, met haltes in diverse dorpen.
  • Bevrijdingsmuseum Zeeland – Nieuwdorp, met tentoonstellingen over Zeeland in de Tweede Wereldoorlog.
  • Berkenhof Tropical Zoo – Kwadendamme, een tropische dierentuin met vlinders, reptielen en een fossielenmijn.
  • Fort Ellewoutsdijk – Rondleidingen en exposities over de militaire geschiedenis en natuur van de Westerschelde.

Natuur en landschap
Het Landschapspark Borsele biedt een netwerk van fiets- en wandelroutes langs dijken, boomgaarden en kreken. De Zak van Zuid‑Beveland is beroemd om zijn bloeiende fruitboomgaarden in het voorjaar en de oogst in de zomer. Langs de Westerschelde zijn uitkijkpunten voor scheepvaart en zeehonden.

Lokale tips en weetjes

  1. In Hoedekenskerke vind je ’t Wienkeltje van Wullempje, waar ouderwets snoep wordt verkocht.
  2. Kaasboerderij Ter Nisse biedt rondleidingen en proeverijen van ambachtelijke kazen.
  3. In Heinkenszand staat molen De Vijf Gebroeders (1851), nog steeds in gebruik en te bezichtigen.
  4. Jaarlijkse evenementen zijn onder meer de Borselse Fietsvierdaagse, de Kwadendamse Paardendagen en de Nisse Zomerfeesten.
  5. Culinaire liefhebbers kunnen terecht bij restaurants als De Kleine Toren van Baarland en Brasserie de Landing in Heinkenszand.

Fiets- en wandelroutes
Populaire routes zijn de Zak van Zuid‑Bevelandroute (fietsen langs bloemdijken en boomgaarden) en de Dijkenroute Borsele (wandelen over historische zeeweringen). Langs de Westerschelde loopt een deel van het Landelijk Fietsnetwerk, met uitzicht op passerende zeeschepen.

Praktische informatie voor drie hoofdlocaties

  • Fort Ellewoutsdijk – Adres: Fortweg 2, 4437 PA Ellewoutsdijk. Openingstijden: seizoensgebonden, zie website. Entree: ca. €5. Parkeren: bij het fort. OV: bus naar Ellewoutsdijk, daarna 10 min. lopen. Google Maps: Fort Ellewoutsdijk
  • Bevrijdingsmuseum Zeeland – Adres: Coudorp 41, 4455 AH Nieuwdorp. Openingstijden: di‑za 10:00‑17:00, zo 12:00‑17:00. Entree: €9,50 volwassenen. Parkeren: gratis bij museum. OV: bus naar Nieuwdorp. Google Maps: Bevrijdingsmuseum Zeeland
  • Berkenhof Tropical Zoo – Adres: Langeweegje 10A, 4434 NE Kwadendamme. Openingstijden: dagelijks 10:00‑17:00. Entree: €14,50 volwassenen. Parkeren: gratis op terrein. OV: bus naar Kwadendamme. Google Maps: Berkenhof Tropical Zoo

Bronnen

Plaats een reactie