Formerum, Terschelling, Friesland

Laatste update 09/09/2025 door Redactie

Op het schilderachtige Waddeneiland Terschelling, gelegen in de provincie Friesland, ligt het dorp Formerum. Deze nederzetting bevindt zich tussen Landerum en Lies, en maakt deel uit van de gemeente Terschelling, die verder bestaat uit onder andere West-Terschelling, Midsland, Hoorn, Oosterend, Kinnum en Hee. De omgeving kenmerkt zich door een open landschap met verspreid liggende boerderijen, duinpartijen en uitgestrekte natuurgebieden. Formerum is een ideale uitvalsbasis voor toeristen die rust zoeken, maar ook willen genieten van cultuurhistorie, natuur en lokale gastvrijheid.

Verklaring van de naam

De naam Formerum kent een historische oorsprong. In middeleeuwse documenten wordt het dorp aangeduid als Viveporten of Vijfpoort, wat vermoedelijk verwijst naar een klooster dat hier ooit heeft gestaan. De naam zou kunnen duiden op vijf doorgangen of poorten, mogelijk verbonden aan religieuze of agrarische functies. Deze benaming weerspiegelt het belang dat het dorp in vroegere tijden had als religieus centrum op het eiland.

Geschiedenis

In de Middeleeuwen was Formerum het grootste en meest invloedrijke dorp van oostelijk Terschelling. Rond 1270 werd de kerk van Formerum, gewijd aan Sint Pieter, opgenomen in de oudste kerkenlijst van Westergo. Destijds had het dorp een eigen parochie en pastoor. Vanaf circa 1400 verloor Formerum zijn centrale rol aan de dorpen Midsland en Hoorn, waarna het kerkelijk bestuur werd overgenomen vanuit Midsland.

Een bijzonder historisch bouwwerk in het dorp is het Spylske Huus, een monumentale boerderij uit 1759. Deze boerderij aan de zuidzijde van Formerum is herkenbaar aan de lange daknok met een opvallende kromming, een typisch kenmerk van Terschellinger boerderijen. Het gebouw is geregistreerd als rijksmonument en geldt als een van de best bewaarde boerderijen van het eiland.

Ook de korenmolen van het dorp is een markant erfgoedobject. Oorspronkelijk stond deze molen op Dellewal bij West-Terschelling, maar werd in 1876 verplaatst naar Formerum. De molen stamt uit 1836 en werd in 1968 verbouwd tot koffiehuis. Tegenwoordig is het een sfeervolle plek waar bezoekers kunnen genieten van huisgemaakte cranberrytaart en een zonnig tuinterras.

Een ander historisch element is het standbeeld van Willem Barentsz, de beroemde ontdekkingsreiziger en kaartenmaker. Volgens de overlevering is hij rond 1555 geboren in Formerum Zuid, een buitenwijk van het dorp. In 1996 werd zijn standbeeld, gemaakt door Frans Ram, onthuld door prinses Margriet ter gelegenheid van de vierhonderdste herdenking van zijn overwintering op Nova Zembla.

Toeristische wetenswaardigheden

Formerum biedt een breed scala aan toeristische attracties en voorzieningen. Het dorp beschikt over een grote supermarkt, diverse fietsverhuurders en meerdere campings. Een populaire eetgelegenheid is De Rustende Jager, een voormalige boerderij die is omgebouwd tot eetcafé. Hier kunnen bezoekers genieten van lokale gerechten in een authentieke setting.

In Formerum Zuid bevindt zich het Wrakkenmuseum, een unieke locatie waar aangespoelde voorwerpen en maritieme vondsten worden tentoongesteld. Het museum is gevestigd in een karakteristieke oude boerderij en biedt een boeiende inkijk in de geschiedenis van scheepswrakken rondom Terschelling.

Praktische informatie Wrakkenmuseum
Adres: Formerum Zuid 13, 8894 KH Terschelling
Openingstijden: dagelijks van 10:00 tot 17:00 uur, dinsdag gesloten buiten schoolvakanties
Entreeprijs: €5 voor volwassenen, €3 voor kinderen
Parkeren: gratis parkeergelegenheid in de buurt
Openbaar vervoer: bereikbaar via buslijn 1 vanaf West-Terschelling
Google Maps: https://www.google.com/maps/place/Wrakkenmuseum+Formerum

Praktische informatie Korenmolen Formerum
Adres: Formerum 6, 8894 KE Terschelling
Openingstijden: dagelijks van 10:00 tot 18:00 uur
Entreeprijs: gratis toegang tot het restaurantgedeelte
Parkeren: beperkte parkeergelegenheid, aanbevolen per fiets
Openbaar vervoer: bushalte op 5 minuten loopafstand
Google Maps: https://www.google.com/maps/place/Koffiemolen+Formerum

Praktische informatie De Rustende Jager
Adres: Hoofdweg 15, 8894 KW Terschelling
Openingstijden: dagelijks van 11:00 tot 22:00 uur
Entreeprijs: gratis toegang, consumptie verplicht
Parkeren: ruime parkeergelegenheid achter het pand
Openbaar vervoer: bushalte direct voor de deur
Google Maps: https://www.google.com/maps/place/De+Rustende+Jager+Terschelling

Naast deze bekende locaties zijn er ook minder bekende parels te ontdekken. Zo loopt er een schilderachtige fietsroute van Formerum naar Oosterend, langs duinen, bossen en kwelders. In het voorjaar bloeien hier de orchideeën, een zeldzaam natuurfenomeen op de Waddeneilanden. Voor deze route zijn geen officiële bronnen beschikbaar, maar het fenomeen is lokaal bekend.

Voor culinaire liefhebbers is een bezoek aan De Bessenschuur aan te raden. Hier worden ambachtelijke jam, siropen en cranberryproducten verkocht, gemaakt van lokaal geteelde bessen. De bijbehorende winkel in Formerum biedt een breed assortiment aan cranberryspecialiteiten.

Een bijzonder weetje is dat Formerum een van de weinige dorpen op Terschelling is waar nog originele Terschellinger boerderijen met zeeg bewaard zijn gebleven. Deze architectonische stijl is uniek voor het eiland en vormt een belangrijk onderdeel van het lokale erfgoed.

Voor wandelaars is de route naar het natuurgebied Koegelwieck een aanrader. Dit beschermde duingebied ligt op korte afstand van Formerum en biedt een gevarieerd landschap met duinvalleien, bossen en vogelrijke zones. Er zijn geen officiële bronnen beschikbaar voor deze route, maar het gebied is opgenomen in lokale wandelgidsen.

Formerum en omgeving zijn uitstekend bereikbaar per fiets, bus en te voet. Vanaf de veerboot in West-Terschelling is het dorp bereikbaar via buslijn 1, die meerdere keren per dag rijdt. Fietsverhuur is beschikbaar in het dorp zelf, en er zijn diverse accommodaties, variërend van vakantiehuizen tot kleinschalige hotels en bed & breakfasts.

Bronnen

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *