Gorinchem, Zuid-Holland

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het zuidoosten van de provincie Zuid-Holland, op de grens met Gelderland en Noord-Brabant, ligt de historische stad Gorinchem. De stad vormt samen met de dorpen Dalem, Schelluinen, Spijk, Arkel, Noordeloos en Hoornaar de gemeente Gorinchem. Door haar ligging aan de rivieren Merwede en Linge, en haar centrale positie tussen steden als Dordrecht, Zaltbommel en Nieuwegein, is Gorinchem uitgegroeid tot een geliefde bestemming voor wie houdt van cultuur, erfgoed en waterlandschap.

Verklaring van de naam Gorinchem

De naam Gorinchem is vermoedelijk ontstaan uit de persoonsnaam “Gorink” in combinatie met het achtervoegsel “hem”, dat duidt op een woonplaats. In middeleeuwse bronnen komt de naam voor als “Gorinksheim” en later als “Gorcum”, een benaming die nog steeds wordt gebruikt in lokale instellingen zoals het Gorcums Museum. De naam weerspiegelt de oorsprong van de stad als nederzetting aan het water, waar visserij en handel al vroeg een rol speelden.

Geschiedenis

Gorinchem kreeg in de 13e eeuw stadsrechten en ontwikkelde zich tot een belangrijke handelsstad. Door haar ligging aan de rivieren werd ze een knooppunt voor visserij, markten en scheepvaart. In de 16e en 17e eeuw werd Gorinchem opgenomen in de Oude Hollandse Waterlinie, als eerste vesting in deze verdedigingslinie. De stad kreeg een uitgebreid stelsel van bastions, wallen en poorten, waarvan de meeste nog intact zijn.

De stadswallen vormen een aaneengesloten wandelroute van circa zeven kilometer. Vanaf de wallen heb je uitzicht op de Merwede, de Waal en het omliggende rivierenlandschap. De vestingstructuur is een van de best bewaarde in Nederland en maakt Gorinchem tot een voorbeeld van militair erfgoed in een stedelijke omgeving.

Toeristische wetenswaardigheden Gorinchem

Het centrum van Gorinchem is compact en goed beloopbaar. De stad telt ruim tweehonderd rijksmonumenten, waaronder diverse panden in de Molenstraat en rondom de Grote Markt. Een opvallend monument is Huize Matthijs en Marijke, een voormalig weeshuis uit 1556. In de steeg naast het pand bevindt zich een historisch vondelingenluikje, dat nog altijd zichtbaar is.

Een stadswandeling voert langs de vestingwallen, het Gorcums Museum, de Lingehaven, de Dalempoort, en diverse kerken en hofjes. De route is beschikbaar via het lokale VVV en het Routebureau Zuid-Holland.

Google Maps: Gorcums Museum
Adres: Grote Markt 17, 4201 EB Gorinchem
Openingstijden: Dinsdag t/m zaterdag 10:00–17:00, zondag 13:00–17:00
Entree: €5,50 volwassenen, kinderen €3,50
Parkeren: Betaald parkeren in parkeergarages en langs de vestingrand
OV: NS-station Gorinchem, 10 minuten lopen

De Lingehaven is een passantenhaven in het hart van de stad, met ligplaatsen tussen de Lingesluis en de Korenbrug. De haven heeft sinds 2010 de Blauwe Vlag en sinds 2017 de Groene Wimpel voor duurzaamheid en veiligheid.

Google Maps: Lingehaven Gorinchem

Van mei tot september vaart de veerboot van Riveer tussen de vestingsteden van de Vestingdriehoek: Gorinchem, Woudrichem, Slot Loevestein en Fort Vuren. Deze verbinding maakt het mogelijk om per boot, fiets of te voet een rondje langs de vestingsteden te maken.

Winkelen en horeca

Het winkelgebied van Gorinchem biedt een mix van landelijke ketens en lokale speciaalzaken. In straten als de Langendijk, Gasthuisstraat en Arkelstraat vind je modewinkels, boekhandels, delicatessenzaken en ambachtelijke bakkers. De Grote Markt is het kloppend hart van de stad, met terrassen en restaurants die streekgerechten serveren zoals rivierkreeft, Gorcumse mosterdsoep en seizoensgebonden wildgerechten.

Natuur en recreatie

Rondom Gorinchem liggen diverse natuurgebieden en recreatieve routes. De vestingwallen vormen een groene gordel rond de stad, met wandelpaden, uitzichtpunten en picknickplekken. Hier worden soorten als graspieper, zwarte roodstaart, dotterbloem, zwarte zegge en kleine karekiet waargenomen.

Populaire routes zijn:

  • De Vestingwandeling Gorinchem, langs bastions, poorten en wallen
  • De Rivierroute, langs de Merwede en Linge
  • De Vestingdriehoekroute, per fiets of boot langs Gorinchem, Woudrichem en Loevestein

Lokale tips en weetjes

  • De Dalempoort is de enige overgebleven stadspoort van Gorinchem en dateert uit 1597.
  • In het Gorcums Museum zijn naast historische collecties ook wisselende tentoonstellingen van hedendaagse kunst te zien.
  • In augustus vindt jaarlijks het Zomerfeest Gorinchem plaats op de Groenmarkt, met muziek, theater en kinderactiviteiten.

Gemeente en omliggende plaatsen

De gemeente Gorinchem bestaat uit:
Gorinchem, Dalem, Schelluinen, Spijk, Arkel, Noordeloos, Hoornaar

De regio ligt in het zuidoosten van Zuid-Holland, grenzend aan Gelderland en Noord-Brabant, en maakt deel uit van het rivierengebied. De ligging aan de Merwede, Linge en nabij de Waal maakt het gebied aantrekkelijk voor watersporters, wandelaars en liefhebbers van cultuurhistorie.

Bronnen

Plaats een reactie