Harenkarspel, Noord-Holland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Harenkarspel was tot 2013 een zelfstandige gemeente in de provincie Noord-Holland, gelegen in de regio West-Friesland. Tegenwoordig maakt het gebied deel uit van de gemeente Schagen. Het strekt zich uit over een gevarieerd landschap van polders, dijken, waterwegen en karakteristieke dorpen. Dankzij de ligging nabij de Westfriese Omringdijk, de Noordzeekust en diverse natuurgebieden is Harenkarspel een aantrekkelijke bestemming voor bezoekers die houden van fietsen, wandelen, watersport en cultuurhistorie.

Verklaring van de naam

De naam Harenkarspel vindt zijn oorsprong in de middeleeuwse benaming Heringcarspel of Herenkarspel. Het woord karspel verwijst naar een kerkelijke parochie, terwijl Heren of Hering mogelijk verband houdt met de Heren van Egmond, die in de 13e eeuw grondbezit hadden in dit gebied. De naam duidt dus op een parochie die onder het gezag van deze heren viel.

Geschiedenis

Het gebied van Harenkarspel werd al vroeg bewoond dankzij de vruchtbare zeeklei en de bescherming van natuurlijke en later aangelegde dijken. Rond 1295 werd een terp opgeworpen bij het huidige Tuitjenhorn, waarna het gebied zich ontwikkelde tot een verzameling dorpen en gehuchten. In de middeleeuwen speelde de Westfriese Omringdijk een cruciale rol in de bescherming tegen de zee.

In 1990 werd de gemeente uitgebreid met de voormalige gemeenten Sint Maarten en Warmenhuizen. Op 1 januari 2013 ging Harenkarspel samen met Schagen en Zijpe op in de nieuwe gemeente Schagen.

Gemeente en omliggende plaatsen

De voormalige gemeente Harenkarspel omvatte de dorpen: Dirkshorn, Eenigenburg, Groenveld, Kalverdijk, Kerkbuurt, Krabbendam, ’t Rijpje, Schoorldam (gedeeltelijk), Sint Maarten, Stroet, Tuitjenhorn, Valkkoog, Waarland en Warmenhuizen.
Daarnaast behoorden diverse buurtschappen tot het grondgebied, waaronder Bliekenbos, De Banne, Dijkstaal, Huiskebuurt en Woudmeer.

Toeristische wetenswaardigheden

  • Westfriese Omringdijk – Historische ringdijk van ruim 120 kilometer, ideaal voor fiets- en wandeltochten met uitzicht over polders en dorpen.
    Google Maps
  • Ruïne van kasteel Nuwendoorn – Restanten van een 13e-eeuwse dwangburcht bij Eenigenburg, gebouwd in opdracht van graaf Floris V. Inclusief uitkijktoren met panoramisch uitzicht.
    Google Maps
  • Stranden van Schoorl, Camperduin en Sint Maartenszee – Goed bereikbaar per fiets vanuit de dorpen in Harenkarspel, met brede zandstranden en duinen.
    Google Maps
  • Heemtuinroute – Fietsroute langs natuur- en cultuurhistorische hoogtepunten, waaronder oude dijken, molens en stolpboerderijen.

Lokale tips en weetjes

  1. In Tuitjenhorn bevindt zich het Van Blanckendaell Park, een combinatie van dierenpark en streekmuseum.
  2. Warmenhuizen staat bekend om zijn jaarlijkse kermis, een van de grootste in de regio.
  3. In het voorjaar kleuren de bollenvelden rond Sint Maarten en Waarland spectaculair.
  4. Dirkshorn beschikt over een recreatiemeer met mogelijkheden voor zwemmen, kanoën en vissen.
  5. Bij Krabbendam ligt een bijzonder stukje dijk met dubbele kruin, een zeldzaam overblijfsel van historische waterbouw.

Praktische informatie

  • Parkeren: Gratis in de meeste dorpen; bij kustplaatsen geldt betaald parkeren in het hoogseizoen.
  • OV-bereikbaarheid: Trein naar station Schagen, daarna busverbindingen naar de dorpen in het gebied.
  • Beste reistijd: Lente voor bollenvelden, zomer voor strand en watersport, herfst voor rustige wandelingen langs de dijk.

Bronnen

Plaats een reactie