Laatste update 07/10/2025 door Redactie
Monnickendam ligt in het noorden van Noord-Holland, aan de voormalige Zuiderzee. Het stadje maakt deel uit van de gemeente Waterland, samen met dorpen als Broek in Waterland (5 km), Katwoude (2 km), Uitdam (6 km), Ilpendam (9 km) en Zuiderwoude (4 km). Ook Volendam (6 km) en Marken (9 km) liggen vlakbij en zijn zichtbaar vanaf de haven.
Verklaring van de naam Monnickendam
De naam Monnickendam verwijst naar een dam die in de middeleeuwen werd aangelegd door monniken uit het klooster van Egmond. Deze dam beschermde het gebied tegen het water van de Zuiderzee. Door de eeuwen heen kende de stad vele spellingsvarianten, maar sinds 1966 is de officiële schrijfwijze Monnickendam.
Geschiedenis
Monnickendam kreeg in 1355 stadsrechten en ontwikkelde zich tot een belangrijke havenstad. In de vijftiende eeuw werd de Grote Kerk gebouwd, die nog steeds het stadsbeeld bepaalt. De stad groeide door handel, visserij en scheepsbouw. Veel huizen stammen uit de zeventiende en achttiende eeuw en hebben karakteristieke gevels, stoepen en afwateringsgoten.
Langs de haven liggen historische panden, waaronder het Stadhuis en de voormalige Waag. De stadsmuur is deels bewaard gebleven, net als de oude Joodse begraafplaats. In de zestiende eeuw werd de Speeltoren gebouwd, met een carillon dat nog steeds speelt. De toren bevat een mechanisch ruiterspel dat elk kwartier in beweging komt.
Toeristische wetenswaardigheden Monnickendam
Grote Kerk
De Grote Kerk van Monnickendam staat aan het plein De Zarken. Het gebouw dateert uit de vijftiende eeuw en heeft een opvallende lindeboom voor de ingang. De kerk is een rijksmonument en wordt gebruikt voor concerten, exposities en kerkdiensten.
Adres: De Zarken 2, 1141 BL Monnickendam
Openingstijden: Tijdens evenementen of op afspraak
Entree: Gratis toegang bij openstelling
Parkeren: In de directe omgeving
OV: Bereikbaar via buslijn 314 vanaf station Amsterdam Noord
Google Maps: Grote Kerk Monnickendam
Speeltoren en Waterlandsmuseum
De Speeltoren aan het Noordeinde is een van de oudste gebouwen van de stad. Het carillon speelt elk kwartier en is een van de oudste nog werkende in Nederland. Binnen bevindt zich het Waterlandsmuseum, met exposities over de geschiedenis van de regio en interactieve installaties voor kinderen.
Adres: Noordeinde 2, 1141 AM Monnickendam
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag van 11:00 tot 17:00 uur
Entree: €6,00 voor volwassenen
Parkeren: Nabij het museum
OV: Buslijn 314 vanaf Amsterdam Noord
Google Maps: Speeltoren Monnickendam
Stadhuis
Het Stadhuis van Monnickendam ligt aan de Pierebaan en stamt uit de zeventiende eeuw. Het gebouw heeft een natuurstenen gevel en wordt gebruikt voor huwelijksvoltrekkingen en gemeentelijke bijeenkomsten. Binnen zijn historische details bewaard gebleven, waaronder een oude raadzaal.
Adres: Pierebaan 3, 1141 GV Monnickendam
Google Maps: Stadhuis Monnickendam
Haven en visrokerij
De haven van Monnickendam is een mix van historie en moderne jachthaven. Hier liggen Tjalken, Klippers, Botters en recreatievaartuigen. Aan de Havenstraat bevindt zich de Visrokerij Gebroeders de Boer, waar op traditionele wijze vis wordt gerookt. In de zomer vinden hier de Monnickendammer Visdagen plaats, met demonstraties en proeverijen.
Adres: Havenstraat 12, 1141 AX Monnickendam
Google Maps: Visrokerij Gebroeders de Boer
Recreatiegebied Hemmeland
Aan de rand van de stad ligt het recreatiegebied Hemmeland, een groene zone aan het water. Hier kun je zwemmen, zeilen, wandelen en picknicken. Het gebied is geschikt voor gezinnen en biedt uitzicht op het Markermeer. Hier worden vogels als de fuut, aalscholver en visdief waargenomen.
Adres: Hemmeland 10, 1141 LA Monnickendam
Google Maps: Recreatiegebied Hemmeland
Wandelroutes en natuur
Vanuit Monnickendam starten diverse wandelroutes door het landschap van Waterland. Een populaire route voert langs de Fluwelen Burgwal, de Wezenland en het restant van de stadsmuur. De route is goed bewegwijzerd en biedt uitzicht op het water en de omliggende dorpen.
Streekproducten en boerderijwinkels
Binnen 2 km van Monnickendam liggen boerderijwinkels met verse zuivel, eieren en seizoensgroenten. Deze winkels zijn meestal geopend op vrijdag en zaterdag. Ze bieden een authentieke ervaring voor bezoekers die het platteland willen proeven.
Gemeente Waterland
Monnickendam maakt deel uit van de gemeente Waterland, samen met dorpen als Broek in Waterland, Zuiderwoude, Ilpendam, Katwoude, Uitdam, Marken en Schellingwoude. De regio staat bekend om zijn veenweidegebied, waterwegen en historische dorpsgezichten.
Bronnen
- Grote Kerk Monnickendam – Gebruikt voor bouwjaar, ligging, evenementen en monumentstatus van de Grote Kerk.
- Waterlandsmuseum de Speeltoren – Gebruikt voor informatie over het carillon, museuminhoud, openingstijden en exposities.
- Gemeente Waterland – Gebruikt voor adresgegevens, status en bereikbaarheid van het stadhuis.
- Monnickendammer Visdagen – Gebruikt voor informatie over visrokerijen, tradities en zomeractiviteiten.
- Laag Holland – Gebruikt voor recreatiegebied Hemmeland, watersport, wandelroutes en voorzieningen.
- Waarneming.nl – Gebruikt voor actuele flora en fauna in het gebied rond Monnickendam.
- Allewandelroutes.nl – Gebruikt voor wandelroutes in en rond Monnickendam.
- Boerengids.nl – Gebruikt voor boerderijwinkels binnen 2 km van Monnickendam.