Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Surhuisterveen ligt in de gemeente Achtkarspelen, in de provincie Friesland, in het coulisselandschap van de Friese Wouden. Het dorp ligt ten zuiden van Buitenpost, ten oosten van Drachten en nabij Surhuizum, Harkema en Boelenslaan. Over de N358 en N369 is Surhuisterveen goed bereikbaar; via de vaarten zoals de Feanster Feart is de historische band met het water nog zichtbaar in het dorpsbeeld.
Verklaring van de naam
De naam Surhuisterveen betekent letterlijk “het veen van Surhuizum”. Het is ontstaan als veenkolonie waar turf uit de omliggende venen werd gewonnen en via lokale waterlopen, waaronder de Feanster Feart, werd afgevoerd. In het Fries wordt het dorp Surhústerfean genoemd.
Geschiedenis
Vanaf de 16e en 17e eeuw ontwikkelde Surhuisterveen zich als ontginningsdorp in het veengebied van de Friese Wouden. De turfwinning en het vervoer over water bepaalden het stratenpatroon en de lintbebouwing langs vaarten en wijken. Na het verval van de turfhandel verschoof het dorp naar ambacht, handel en regionale voorzieningen. In de 20e eeuw groeide Surhuisterveen uit tot het grootste dorp van Achtkarspelen, met een sterk winkelhart en evenementen die bezoekers uit de wijde omgeving trekken, zoals de wielerklassieker de Profronde Surhuisterveen.
Toeristische wetenswaardigheden
Musea en bijzondere collecties
- Munt- en Penningkabinet (Jan Binneslaan 9, Surhuisterveen, tel. 0512‑369999): Uniek kabinet met zeldzame collecties van Griekse en Romeinse munten tot hedendaagse uitgiften, met speciale aandacht voor de Friese muntslag. Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 14.00–17.00 uur. Groepen op afspraak (ook buiten openingstijden). Entree gratis.
- Optiekmuseum (Jan Binneslaan 9, Surhuisterveen, tel. 0512‑361486): Laat zien hoe de opticien vroeger werkte met beperkte middelen. Collectie met brillen, kijkers, oude optiekmachines en oogmeetapparatuur, plus een compleet ingerichte winkel en werkplaats. Openingstijden: dinsdag en woensdag 14.00–17.00 uur, ook op afspraak. Entree gratis.
- Museum Ot en Sien (Surhuisterveen): Nostalgische collectie uit circa 1850–1950 met onder meer klompen, schaatsen, meubels, tegeltjes, trommels en een nagebouwd klaslokaal dat het onderwijs van weleer tot leven brengt.
Dorpssfeer en evenementen
- Centrum van Surhuisterveen: Compact winkelhart met een mix van lokale speciaalzaken en horeca, ideaal te combineren met een museaal bezoek.
- Profronde Surhuisterveen: Jaarlijkse wielerronde met bekende renners door de straten van Surhuisterveen, die het dorp een levendige, sportieve sfeer geeft.
Natuur en routes in de omgeving
- Feanster Feart: Wandel of fiets langs de Feanster Feart voor zicht op het veenontginningslandschap en de karakteristieke houtwallen van de Friese Wouden.
- Fietsommetjes: Rondjes Surhuisterveen – Surhuizum – Harkema of richting Buitenpost voeren over rustige binnenwegen met doorkijkjes over weilanden en vaarten.
Lokale tips
- Combineer musea op één middag: Het Munt- en Penningkabinet en het Optiekmuseum zitten op hetzelfde adres aan de Jan Binneslaan; plan ze aansluitend op dinsdag of woensdag tussen 14.00 en 17.00 uur.
- Gratis entree, wel even bellen: Toegang tot beide collecties is gratis; voor groepen of buiten de vaste tijden is vooraf contact handig (nummers staan hierboven).
- Rustige fotoplekken aan het water: Langs de Feanster Feart vind je in de vroege ochtend het mooiste licht op het water en de lintbebouwing van Surhuisterveen.
- Evenementenplanning: Bezoek tijdens de Profronde Surhuisterveen voor topsport en dorpssfeer, of kies juist een andere dag voor maximale rust in het centrum.
- Regionaal rondje: Start in Surhuisterveen, pauze in Surhuizum, door naar Harkema en via Boelenslaan terug; een vlakke lus met veel variatie.
Bronnen
- Gemeente Achtkarspelen – https://www.achtkarspelen.nl
- Gebruikt voor: actuele gemeentelijke indeling (Surhuisterveen in Achtkarspelen), dorpsprofiel, bereikbaarheid en evenementenkalender (o.a. Profronde Surhuisterveen).
- Provincie Fryslân – https://www.fryslan.frl
- Gebruikt voor: regionale context van de Friese Wouden, recreatieve routes en cultuurhistorie van veenontginningen rond Surhuisterveen.
- Wetterskip Fryslân – https://www.wetterskipfryslan.nl
- Gebruikt voor: waterbeheer en informatie over vaarten en peilen in en rond Surhuisterveen en de Feanster Feart.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – https://www.cultureelerfgoed.nl
- Gebruikt voor: historische duiding van (industrieel) erfgoed en dorpsontwikkeling in de Friese Wouden en context bij museumcollecties.
- Topotijdreis (Kadaster) – https://www.topotijdreis.nl
- Gebruikt voor: historische kaartbeelden van de groei van Surhuisterveen, linten langs vaarten en veranderingen in het buitengebied.