Urk, Flevoland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Urk ligt in de provincie Flevoland, direct aan de westkust van de Noordoostpolder en grenzend aan het IJsselmeer. Eeuwenlang was het een eiland in de Zuiderzee, totdat landwinning en inpoldering het onderdeel maakten van het vaste land. Tegenwoordig staat Urk bekend als een karakteristiek vissersdorp met een hechte gemeenschap, rijke maritieme tradities en een pittoreske historische kern.

Verklaring van de naam

De naam Urk wordt al in de 10e eeuw genoemd in schenkingsakten van keizer Otto I. Mogelijke verklaringen verwijzen naar een verhoging in het landschap, vergelijkbaar met een rots die uit het water oprijst. Taalkundig zijn er ook verbanden met woorden die ‘onverzettelijk’ of ‘stevig’ betekenen, wat goed past bij de ligging en het karakter van het voormalige eiland.

Geschiedenis

Rond het jaar 1200 veranderde het zoetwatermeer Almere geleidelijk in de Zuiderzee door stijgende zeespiegel en stormvloeden, waardoor Urk een geïsoleerd eiland werd. Zonder beschoeiing kalfden delen van de kust af, vooral bij het beruchte Hoge Klif. In de 17e eeuw voorzag de stad Amsterdam, toen eigenaar van het eiland, de zuidwestzijde van een stevige zeewering.

Na eeuwen van wisselende heersers werd Urk in 1939 via een dijk met Lemmer verbonden. In 1942 kwam de Noordoostpolder droog te liggen en verloor Urk zijn eilandstatus. De visserij bleef echter de economische motor, waarbij vissers na het ontstaan van het IJsselmeer uitweken naar de Noordzee. Vandaag de dag is Urk een welvarende gemeente met een sterk vissersvloot en een herkenbare eigen cultuur.

Gemeente en plaatsen

De gemeente Urk bestaat uit de plaats Urk zelf; het is zowel de naam van de gemeente als de kern.

Toeristische wetenswaardigheden

  • Vuurtoren van Urk – Witte, ronde toren uit 1844 op het hoogste punt van het voormalige eiland, met prachtig uitzicht over het IJsselmeer en bij helder weer tot aan drie provincies.
    Adres: Wijk 4-45, 8321 EE Urk
    Openingstijden: zomerseizoen op vaste dagen geopend, buiten seizoen op afspraak
    Google Maps
  • Kerkje aan de Zee – Historische kerk, oorspronkelijk rond 1600 gebouwd en meerdere keren herbouwd, gelegen vlak aan de IJsselmeerkust.
    Adres: Wijk 2-8, 8321 ER Urk
    Openingstijden: beperkt toegankelijk, vaak tijdens evenementen en diensten
    Google Maps
  • Museum Het Oude Raadhuis – Gevestigd in het voormalige gemeentehuis (1905) en gericht op de cultuur, klederdracht en maritieme historie van Urk.
    Adres: Burgemeester J. Schipperstraat 2, 8321 HT Urk
    Openingstijden: di–za 10.00–17.00 uur
    Entree: circa € 5,00 volwassenen, korting voor kinderen en groepen
    Google Maps
  • Vissersmonument – Standbeeld van een vissersvrouw, onthuld in 1968 ter nagedachtenis aan de op zee omgekomen Urkers. Gelegen aan de haven, nabij het Kerkje aan de Zee.

Lokale tips en weetjes

  1. In mei vindt de jaarlijkse Urkerdag plaats, waarop inwoners in traditionele klederdracht het culturele erfgoed vieren met muziek, markt en scheepstocht.
  2. De Ommelebommelesteen, een zwerfkei voor de kust, is onderwerp van oude volksverhalen en te zien vanaf de vuurtoren.
  3. De Urker visafslag is de modernste van Nederland; tijdens speciale open dagen zijn rondleidingen mogelijk.
  4. Voor vogelspotters is de kustlijn van Urk in het voor- en najaar een toplocatie voor het observeren van trekvogels.
  5. In de smalle steegjes van de oude dorpskern, lokaal bekend als ‘het doolhof’, zijn nog authentieke vissershuisjes te vinden.

Praktische informatie

  • Parkeren: Gratis parkeerterreinen aan de rand van het centrum, betaald parkeren dichterbij de haven.
  • OV-bereikbaarheid: Buslijnen verbinden Urk met onder andere Emmeloord, Lelystad en Kampen.
  • Beste reistijd: Lente en zomer voor evenementen; herfst en winter voor rust en weidse uitzichten.

Bronnen

Plaats een reactie