Laatste update 28/08/2025 door Redactie
In het zuidoosten van Noord-Brabant, omringd door bossen, beekdalen en het uitgestrekte landschap van De Kempen, ligt Valkenswaard. De gemeente grenst direct aan Waalre en Bergeijk en bevindt zich op korte afstand van Eindhoven. Naast de hoofdplaats Valkenswaard omvat de gemeente ook de kernen Dommelen en Borkel en Schaft. Deze ligging maakt Valkenswaard tot een ideale uitvalsbasis voor natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers en bezoekers die graag het rijke culturele erfgoed van de regio ontdekken.
Verklaring van de naam
De naam Valkenswaard verwijst naar de eeuwenoude traditie van de valkerij. ‘Valk’ staat voor de roofvogel die hier werd gebruikt bij de jacht, en ‘waard’ betekent rivier- of oeverland. Samen duidt de naam op een gebied bij het water waar valken werden gehouden en getraind.
Geschiedenis
Valkenswaard ontwikkelde zich in de Middeleeuwen als centrum voor de valkerij, waarbij edelen en vorsten uit heel Europa hier hun valken kwamen kopen. In de negentiende en twintigste eeuw kreeg de plaats bekendheid door de sigarenindustrie, die werk bood aan een groot deel van de bevolking. Het dorp groeide later samen met omliggende kernen zoals Dommelen, bekend van zijn bierbrouwerij, en Borkel en Schaft, een grensplaats met natuurgebieden langs de Dommel. Tegenwoordig is Valkenswaard een moderne gemeente waar historie en natuur hand in hand gaan.
Toeristische wetenswaardigheden
Nederlands Steendrukmuseum – Gevestigd in het Cultureel Centrum Carolus aan de Oranje Nassaustraat 8, laat dit museum zien hoe de steendrukkunst (lithografie) ontstond en zich wereldwijd verspreidde. Bezoekers vinden er een uitgebreide collectie lithografisch werk, drukpersen en grafische kunst.
Adres: Oranje Nassaustraat 8, 5554 AG Valkenswaard
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 13:00 – 17:00 uur
Entreeprijzen (onder voorbehoud): volwassenen €6,00, kinderen tot 12 jaar gratis
Parkeren: Betaald parkeren in het centrum, op loopafstand van het museum
Openbaar vervoer: Buslijn 318 of 320 vanuit Eindhoven, uitstappen bij halte Markt Valkenswaard
Google Maps: Nederlands Steendrukmuseum
Bierbrouwerij in Dommelen – De eeuwenoude brouwerij produceert nog altijd speciaalbieren en is gelegen nabij de historische Dommelse watermolen. Rondleidingen laten het brouwproces zien en bieden proeverijen aan.
Dommelse Watermolen – Een schilderachtige watermolen aan de rivier de Dommel, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de vijftiende eeuw.
Lokale tips en weetjes
- Jaarlijks vindt in september de Valkenswaardse Kermis plaats, een van de grootste in de regio, met attracties, markten en live muziek.
- Malpiebeemden is een natuurgebied aan de zuidkant van Valkenswaard, waar je langs bloemrijke graslanden en moerassen kunt wandelen. In de zomer zijn er begeleide excursies voor vogelliefhebbers.
- In het centrum staan meerdere kunstwerken in de openbare ruimte, waaronder moderne sculpturen die verwijzen naar de valkerijgeschiedenis.
- De grensovergang bij Borkel en Schaft is een startpunt voor fietsroutes naar de Belgische Kempen, met knooppuntennetwerk aansluitingen.
Minder bekende plekken
- Sint-Nicolaaskerk in Valkenswaard: neogotische kerk uit 1889 met gebrandschilderde ramen en indrukwekkend interieur.
- Weerderbossen: rustige wandelbossen tussen Valkenswaard en Waalre, populair bij locals voor ochtendwandelingen.
- Culinaire tip: Proef het streekgerecht ‘Brabantse worstenbroodjes’ bij een van de lokale bakkerijen in het centrum.
Bronnen
- Gemeente Valkenswaard – Gebruikt voor gemeentelijke indeling, kernen en actuele toeristische voorzieningen.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor historische informatie over de valkerij, monumenten en erfgoedlocaties.
- Provincie Noord-Brabant – Gebruikt voor geografische ligging, streek- en natuurgebieden in en rond Valkenswaard.