Laatste update 28/08/2025 door Redactie
In het oosten van de provincie Noord-Holland, direct aan de oevers van het IJsselmeer, ligt Venhuizen. Het dorp maakt deel uit van de gemeente Drechterland, samen met andere kernen zoals Schellinkhout, Wijdenes, Hem, Oosterleek, Hoogkarspel en Westwoud. Venhuizen ligt strategisch tussen de historische stad Enkhuizen in het noorden en Hoorn in het zuiden, en wordt omringd door een open polderlandschap met weidse uitzichten over water en land.
Verklaring van de naam
De naam Venhuizen is waarschijnlijk afgeleid van ‘ven’ (ondiepe plas of moeras) en ‘huizen’ (nederzetting). Het verwijst naar de ligging op een hoger gelegen plek in een nat gebied, waar de eerste bewoners hun woningen bouwden.
Geschiedenis
Het gebied rond Venhuizen werd in de middeleeuwen beschermd door dijken langs de kust van de voormalige Zuiderzee. In de nabijgelegen kern Wijdenes stond in de 13e eeuw een dwangburcht om het gebied te verdedigen en de macht van de landsheer te handhaven. Uit deze periode stamt ook het kleine vluchthaventje bij Wijdenes, dat eeuwenlang werd gebruikt door vissers en kleine handelsschepen.
Achter de dijk liggen zogenaamde kleiputten – waterplassen ontstaan door klei-afgraving ten behoeve van dijkversterking. Deze binnenwatertjes zijn tegenwoordig waardevolle natuur- en recreatiegebieden.
De historische kern van Venhuizen kent diverse monumentale panden, waaronder oude stolpboerderijen en kerken die herinneren aan de agrarische rijkdom en maritieme geschiedenis van de streek.
Toeristische wetenswaardigheden
Kleiputten Wijdenes – Natuurgebied met wandelpaden, uitkijkpunten en veel vogelsoorten. Ideaal voor natuurliefhebbers en fotografen.
Vluchthaventje Wijdenes – Klein haventje met historische uitstraling, populair bij watersporters en wandelaars langs de IJsselmeerdijk.
Dorpskerk Venhuizen – Karakteristieke kerk met kerkhof in het centrum, regelmatig locatie voor concerten en culturele evenementen.
Praktische informatie Kleiputten Wijdenes
Adres: Zuiderdijk, Wijdenes
Openingstijden: Vrij toegankelijk
Entree: Gratis
Parkeren: Beperkt parkeren aan de dijk
OV: Busverbinding vanaf Hoorn of Enkhuizen naar halte Wijdenes
Google Maps: Kleiputten Wijdenes
Lokale tips en weetjes
- In juli wordt de Landbouwshow Venhuizen georganiseerd, een evenement met veekeuringen, streekproducten en kinderactiviteiten.
- Langs de IJsselmeerdijk ligt een populair fietspad dat deel uitmaakt van de Zuiderzeeroute, met uitzicht over water en oude dijkhuizen.
- Bij helder weer is vanaf de dijk de overkant van het IJsselmeer zichtbaar, inclusief de contouren van Lelystad.
- Oosterleek heeft een klein dorpskerkje aan de dijk dat vaak als expositie- en muziekruimte wordt gebruikt.
- In het voorjaar kleuren de bollenvelden rond Venhuizen en Hem in bloei, een geliefd onderwerp voor fotografen en fietsers.
Minder bekende plekken
- Beeldhouwwerken in het centrum van Venhuizen die verwijzen naar het agrarische verleden.
- Het historische tracé van de oude tramlijn Hoorn–Enkhuizen, waarvan enkele restanten in het landschap zichtbaar zijn.
- Visserspaadjes langs de binnenwatertjes waar je in stilte kunt genieten van de natuur.
Bronnen
- Gemeente Drechterland – Gebruikt voor gemeentelijke indeling, kerninformatie en evenementen in Venhuizen en omliggende dorpen.
- Provincie Noord-Holland – Gebruikt voor gegevens over natuurgebieden, kustverdediging en recreatie langs het IJsselmeer.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor historische achtergrond over de dwangburcht in Wijdenes en het beschermde dorpsgezicht van de regio.
- Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier – Gebruikt voor informatie over de dijkversterking, kleiputten en waterbeheer in de streek.