Steenwijkerland, Overijssel

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Steenwijkerland ligt in de provincie Overijssel, in de streek Kop van Overijssel, tussen Friesland en Drenthe. De gemeente omvat onder meer Steenwijk, Giethoorn, Vollenhove, Blokzijl en delen van Nationaal Park Weerribben‑Wieden. Via de A32 en N762 is Steenwijk goed bereikbaar, terwijl fietsroutes door de Wieden en Weerribben de kernen met elkaar verbinden.

Verklaring van de naam

De gemeentenaam verwijst naar de stad Steenwijk met het omliggende “land”: de kernen en het buitengebied die bestuurlijk aan Steenwijk zijn verbonden. Het vormt samen een landschappelijk en historisch geheel in de Kop van Overijssel, met een sterke band met het laagveen- en merengebied rond Weerribben‑Wieden.

Geschiedenis

De huidige gemeente ontstond in 2001 door samenvoeging van de gemeenten Steenwijk, Brederwiede en IJsselham. Per 1 januari 2003 kreeg de fusiegemeente de naam Steenwijkerland. In de voormalige Zuiderzee‑stadjes Vollenhove en Blokzijl zijn de maritieme handelshistorie en de band met het water nog zichtbaar in grachten, bastions en pakhuizen. Het krimpende veenlandschap van de Weerribben en De Wieden werd vanaf de 18e en 19e eeuw door turfwinning gevormd, wat leidde tot het huidige mozaïek van petgaten, ribben, rietlanden en meren.

Toeristische wetenswaardigheden

Kernen en buurtschappen

De gemeente omvat onder meer de woonkernen: Baarlo, Baars, Basse, Blokzijl, De Bult, De Pol, Dwarsgracht, Eesveen, Giethoorn, Heetveld, IJsselham, Jonen, Kalenberg, Kallenkote, Marijenkampen, Muggenbeet, Nederland, Oldemarkt, Onna, Paasloo, Ronduite, Scheerwolde, Sint Jansklooster, Steenwijk, Steenwijkerwold, Tuk, Vollenhove, Wanneperveen, Wetering, Willemsoord, Witte Paarden en Zuidveen.
Ter verduidelijking: enkele eerder genoemde plaatsen liggen buiten Steenwijkerland maar worden toeristisch vaak met het gebied geassocieerd, zoals Kuinre en Blankenham (gemeente Noordoostpolder), Belt‑Schutsloot, Barsbeek en (deels) Blauwe Hand (gemeente Zwartewaterland), en Ossenzijl (gemeente Weststellingwerf, Friesland).

Nationaal Park Weerribben‑Wieden

  • Karakter: Een van de grootste aaneengesloten laagveenmoerassen van Europa, met afwisseling van Beulakerwijde, Belterwijde, petgaten, rietlanden en moerasbos.
  • Beleving: Varen met fluisterboot of kano bij Giethoorn, Kalenberg, Blokzijl of Vollenhove; talloze wandel‑ en fietsroutes door De Wieden en de Weerribben.
  • Natuur: Rijke biodiversiteit met weide‑ en moerasvogels; beste stilte‑ervaring in voor- en naseizoen.

Waterdorpen en varen

  • Giethoorn: Het “waterdorp” met punters en bruggetjes; startpunten bij Giethoorn‑Zuid en Jonen.
  • Dwarsgracht en Wanneperveen: Rustiger alternatieven met directe toegang tot De Wieden.
  • Ronduite: Sluis en dam tussen Beulakerwijde en Belterwijde, goed voor korte vaartochten.

Historische stadjes

  • Vollenhove: Voormalige Zuiderzee‑stad met kerken, stadsmuren en restanten van havezaten; levendig havenfront aan de route naar Zwartewaterland.
  • Blokzijl: Compact historisch centrum met monumentale koopmanshuizen aan de kolk, als poort naar de Weerribben.

Villa Rams Woerthe en musea

  • Steenwijk: Jugendstil‑villa Rams Woerthe (Stadsmuseum) en stadsparken; het pand is een icoon van rond 1900‑architectuur in de Kop van Overijssel.
  • Omliggende musea: In en rond Giethoorn, Blokzijl en Vollenhove belichten kleinere musea water, turf en scheepvaart.

Wandelen en fietsen

  • Routes: Langeafstandspaden en knooppuntroutes verbinden Steenwijk, Giethoorn, Oldemarkt en Vollenhove; dijk- en kadepaden bieden zicht op open water en riet.
  • Gezin: Vlakke trajecten tussen Blokzijl en Vollenhove zijn geschikt voor jonge fietsers; picknickplekken aan de Beulakerwijde en bij Ronduite.

Lokale tips

  • Beste moment Giethoorn: Bezoek Giethoorn vóór 10.00 uur of na 16.00 uur en start vanaf Giethoorn‑Zuid of Dwarsgracht voor rustiger water.
  • Rondje stadjes: Combineer Blokzijl–Vollenhove–Zwartsluis per fiets; neem de uitzichtpunten aan Zwarte Meer mee en keer via Muggenbeet terug.
  • Fluisterboot of kano: Huur in Kalenberg of Wanneperveen voor directe toegang tot smalle petgaten waar motorboten niet mogen komen.
  • Villa en park: Plan in Steenwijk een korte wandeling door het park bij Villa Rams Woerthe en aansluitend het centrum rond de markt.
  • Winter in het veen: In najaar en winter zijn rietsnijders actief rond De Wieden; volg gemarkeerde paden en respecteer broed‑ en werkgebieden.
  • Veerpontje Jonen: Het handveer bij Jonen is een charmante oversteek in wandel‑ en fietsroutes tussen Giethoorn en Dwarsgracht.

Bronnen

Plaats een reactie