Thema’s > Stelling van Amsterdam
De Stelling van Amsterdam is een 135 kilometer lange verdedigingslinie die tussen 1880 en 1914 is aangelegd om de stad Amsterdam tegen vijandige troepen te beschermen. Met een slim systeem van sluizen kon het land rondom de stad Amsterdam, in de linie onder water worden gezet, net te weinig water voor schepen, maar te veel voor ruiters.
De aanleg van de Stelling van Amsterdam werd geregeld in de Vestingwet van 1874. Nadat in 1880 een eerste aanzet tot de bouw werd gedaan kwam het werk al snel stil te liggen doordat de brisantgranaat de constructie van de forten achterhaald was. Pas in 1897 kon met de bouw begonnen worden, nadat was overgestapt op beton als bouwmateriaal.
Bij de aanleg van de stelling van Amsterdam werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande dijken. Daar waar de dijken ontbraken werden er extra dijken aangelegd. Op die plekken waar hoger gelegen delen een doorbraak van de vijand mogelijk maakte, zoals spoorwegen, dijken, maar ook bij te diep water zodat de vijand er kon varen, werden forten gebouwd, 42 in het totaal.
- Batterij aan de IJ-weg
- Batterij aan de Sloterweg
adres Rijnlanderweg Hoofddorp - Batterij bij Durgerdam
- Fort aan de Drecht
adres Grevelingen 30 t/m 66 1423 DN Uithoorn - Fort aan de Jisperweg
adres Zuiddijk 4 1461 EB Zuidoostbeemster - Fort aan de Liebrug
adres Liedeweg 1 2065 AH Haarlemmerliede - Fort Aan de Liede
- Fort aan de Middenweg
adres Zuiddijk 13 1461 EB Zuidoostbeemster - Fort aan de Nekkerweg
adres Nekkerweg 24 1461 LC Zuidoostbeemster - Fort aan de Ossenmarkt (Vesting Weesp)
adres Ossenmarkt 44 1381 LX Weesp - Fort aan de St. Aagtendijk
adres Vuurlinie 1 1948 PX Beverwijk - Fort aan de Winkel
- Fort aan den Ham
adres Busch en Dam 13 1911 MS Uitgeest. Openingstijden Fort aan den Ham elke laatste zondag van de maand open van april tot en met oktober van 11.00 uur tot 16.00 uur. - Fort Benoorden Purmerend
adres Kwadijkerweg 8 1461 DW Zuidoostbeemster - Fort Benoorden Spaarndam
adres Visserseinde 2063 JD Spaarndam - Fort Bezuiden Spaarndam
adres Boezemkade 11 2063 JH Spaarndam - Fort bij Aalsmeer
adres Aalsmeerderdijk 460 1463 BM Rijsenhout
openingstijden De Kazemat: iedere zaterdag van 11:00 – 15:30 CRASH Luchtoorlog en Verzetmuseum: iedere zaterdag van 11:00 – 16:00 uur - Fort bij Abcoude
adres Molenweg 19 1391 CG Abcoude - Fort bij De Kwakel
adres Het Fort 55 1424 RW De Kwakel - Fort bij Edam
adres Oorgat 10 1135 CR Edam - Fort bij Hinderdam
adres Hinderdam 7 1394 JB Nederhorst den Berg - Fort bij Hoofddorp
adres Hoofdweg 739 2131 BD Hoofddorp. - Fort bij Krommeniedijk
adres Lagendijk 22 1911 MT Uitgeest - Fort bij Kudelstaart
adres Kudelstaartseweg 96/A 1433 GL Kudelstaart - Fort bij Kwadijk
adres Zeevangsdijkje 4 1471 EA Kwadijk - Fort bij Marken-Binnen
adres Provincialeweg 9 1536 AC Markenbinnen - Fort bij Nigtevecht
adres Velterslaan 1 1391 HV Abcoude - Fort bij Penningsveer
adres Penningsveer 2 2065 AM Haarlemmerliede - Fort bij Spijkerboor
adres Westdijk 46c 1464 PC Westbeemster - Fort bij Uithoorn
adres Mijdrechtse Zuwe 31 1427 AV Amstelhoek - Fort bij Veldhuis
adres Genieweg 1 1967 PS Heemskerk - Fort bij Velsen
adres Kanaalweg 2 1948 PL Beverwijk - Fort bij Vijfhuizen
adres Fortwachter 1 2141 EE Vijfhuizen - Fort in de Botshol
adres Botshol 23 1391 HP Abcoude - Fort Uitermeer
adres s-Gravelandseweg 2 1381 HH Weesp - Fort Waver-Amstel
adres Waverdijk 19 3646 AS Waverveen - Fort Zuidwijkermeer
adres Kanaalweg 15 1948 PL Beverwijk - Fortboerderij Dijkzicht
- Forteiland IJmuiden
adres Afvaartpunt Kop van de haven Sluisplein 1975 AG IJmuiden - Forteiland Pampus
adres Afvaartpunt Muiderslot – Herengracht 1 1398 AA Muiden - Kustbatterij bij Diemerdam
adres Overdiemerweg 37 1111 PP Diemen - Vesting Muiden
adres Westbatterij: Zuiderzeedijk Muiden
De stelling van Amsterdam heeft nooit dienst gedaan. Tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) waren er 10.000 soldaten in de forten gelegerd, maar de vijand kwam niet. Nederland bleef neutraal en Duitsland viel Nederland niet binnen. Door de opkomst van het vliegtuig in de Eerste Wereldoorlog verloor de stelling van Amstewrdam snel aan militaire betekenis.
Tot aan de Tweede Wereldoorlog bleven de forten lege verdedigingswerken. Na de Tweede Wereldoorlog werden sommige forten gebruikt als gevangenis. Tijdens de koude oorlog werden de forten vooral gebruikt voor de opslag van munitie, wapens, voedsel en medicijnen.
Regelmatig zijn in het lente- en zomerseizoen de forten geopend. Vooral in september is dat het geval.
De Stelling van Amsterdam is in zijn geheel als monument beschermd door de Provincie Noord-Holland en het rijk en, sinds 1996, ook door de UNESCO. De Stelling staat op de lijst van Werelderfgoed naast de Chinese Muur, Mont Saint-Michel, de oude stad van Fez en de piramides van Gizeh.