Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Tubbergen ligt in het noordoosten van de provincie Overijssel, in het hart van het Twentse coulisselandschap. De gemeente grenst aan Dinkelland, Twenterand en de Duitse grens, en omvat dertien dorpen en buurtschappen, waaronder Albergen, Fleringen, Geesteren, Haarle, Harbrinkhoek, Hezingen, Langeveen, Mander, Manderveen, Mariaparochie (gedeeltelijk), Reutum, Tubbergen en Vasse. Het gebied staat bekend om zijn afwisseling van houtwallen, beekdalen, heidevelden en akkers, en is uitstekend bereikbaar via regionale wegen en fietsroutes.
Verklaring van de naam
De naam Tubbergen wordt voor het eerst vermeld in de middeleeuwen en zou zijn afgeleid van “Tubb-bergen” of “Tup-bergen”, mogelijk verwijzend naar een hoger gelegen plaats (bergen) bij een waterloop of naar een persoonsnaam. De ligging op een zandrug tussen beekdalen maakte het tot een gunstige vestigingsplek.
Geschiedenis
De omgeving van Tubbergen kent een lange bewoningsgeschiedenis, met sporen van prehistorische nederzettingen en grafheuvels. In de middeleeuwen ontwikkelde het dorp zich rond de kerk, die gewijd is aan de heilige Pancratius. De huidige St. Pancratiuskerk is vooral bekend om haar gebrandschilderde ramen, vervaardigd door vijf generaties van de glazeniersfamilie Nicolas. In 2000 kreeg de kerk de eretitel basiliek.
Het buitengebied wordt gekenmerkt door oude erven, waarvan sommige al eeuwen in gebruik zijn. In de 19e en 20e eeuw bleef de landbouw de belangrijkste economische pijler, maar toerisme en ambachtelijke bedrijvigheid namen toe. Sinds 1998 is het Atelier Nicolas in Tubbergen gevestigd, waar bezoekers het glas-in-loodambacht van dichtbij kunnen zien.
Natuurgebieden als ’t Springendal en het Dal van de Mosbeek zijn eeuwenlang gevormd door bronnen, beken en landbouw, en behoren tot de meest waardevolle landschappen van Twente.
Toeristische wetenswaardigheden
Erfgoed en cultuur
- Basiliek St. Pancratius
Wat je ziet: Monumentale kerk met unieke glas-in-loodramen.
Waarom gaan: Bijzonder voorbeeld van religieus erfgoed en vakmanschap van de familie Nicolas. - Atelier Nicolas
Wat je ziet: Werkplaats waar glas-in-lood wordt ontworpen en gerestaureerd.
Waarom gaan: Kans om het ambacht in actie te zien. - Historische erven
Wat je ziet: Saksische boerderijen met vakwerk en rieten daken.
Waarom gaan: Authentieke Twentse plattelandssfeer.
Natuur en landschap
- ’t Springendal
Wat je ziet: Bronnen, beekjes, houtwallen en bloemrijke hooilanden.
Waarom gaan: Wandel- en fietsroutes door een van de mooiste natuurgebieden van Twente. - Dal van de Mosbeek
Wat je ziet: Stromende beek, kalkrijke graslanden en oude watermolens.
Waarom gaan: Ideaal voor natuurliefhebbers en fotografen.
Lokale tips
- Fietslus Twentse bronnen: Start in Tubbergen, fiets via Vasse naar ’t Springendal en terug via Ootmarsum voor een combinatie van natuur en kunst.
- Bezoek de Kroezeboom in Fleringen: Deze eik is meer dan 450 jaar oud en geldt als een van de oudste bomen van Nederland.
- Marktdag in Tubbergen: Elke week op het dorpsplein, met streekproducten en ambachtelijke waren.
- Sterrenkijken in het Springendal: Door de lage lichtvervuiling is dit een van de donkerste plekken van Overijssel.
- Historische wandelroute Geesteren: Ontdek oude boerderijen en het verhaal van de boerenopstanden in de 19e eeuw.
Bronnen
- Gemeente Tubbergen – https://www.tubbergen.nl
- Gebruikt voor: bestuurlijke indeling, inwoneraantal, dorpenlijst en toeristische voorzieningen.
- Provincie Overijssel – https://www.overijssel.nl
- Gebruikt voor: geografische ligging, natuurgebieden en recreatieve infrastructuur.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – https://www.cultureelerfgoed.nl
- Gebruikt voor: monumentstatus en historische gegevens van de St. Pancratiuskerk en andere erfgoedlocaties.
- Waterschap Vechtstromen – https://www.vechtstromen.nl
- Gebruikt voor: informatie over beekdalen, waterbeheer en natuurontwikkeling in ’t Springendal en het Dal van de Mosbeek.
- Historisch Centrum Overijssel – https://www.hco.nl
- Gebruikt voor: historische achtergrond van Tubbergen, oude erven en regionale ontwikkeling.