Achterberg, Utrecht

Laatste update 08/09/2025 door Redactie

In het zuidoosten van de provincie Utrecht, verscholen tussen de stad Rhenen en de uitgestrekte bossen van de Utrechtse Heuvelrug, ligt het dorp Achterberg. Deze landelijke kern telt ongeveer 1800 inwoners en maakt deel uit van de gemeente Rhenen, samen met de plaatsen Rhenen, Elst en Remmerden. De omgeving wordt gekenmerkt door een glooiend landschap, historische boerderijen en een rijke natuur. Nabijgelegen steden zijn onder andere Veenendaal, Wageningen en Amerongen, die elk hun eigen culturele en recreatieve aanbod hebben. Achterberg ligt op korte afstand van de rivier de Nederrijn, en vormt een overgangsgebied tussen rivierenlandschap en heuvelrug.

Verklaring van de naam

De naam Achterberg verwijst naar de geografische ligging van het dorp ten opzichte van de heuvelrug. “Achter” duidt op een positie achter een hoger gelegen gebied, terwijl “berg” in dit geval slaat op de heuvels van de Utrechtse Heuvelrug. In historische context werd de naam gebruikt om het gebied aan te duiden dat achter de stad Rhenen lag, richting de bossen en heuvels. De benaming is dus topografisch van aard en weerspiegelt de natuurlijke omgeving waarin het dorp zich bevindt.

Geschiedenis

De geschiedenis van Achterberg gaat terug tot de middeleeuwen, toen het gebied eigendom was van de landsheren en bisschoppen van Utrecht. Zij lieten hier een versterkt huis bouwen, genaamd Slot De Horst, dat diende als residentie en verdedigingswerk. Hoewel het slot inmiddels verdwenen is, leeft de herinnering voort in lokale verhalen en archeologische vondsten.

Een bijzonder historisch element in het dorp is de voormalige ijskelder nabij het landgoed Heimerstein. Deze kelder bestaat uit twee tongewelven en werd vroeger gebruikt voor het bewaren van wild en voedsel. In de muren zijn haken zichtbaar, vermoedelijk bedoeld voor het ophangen van vlees. Tegenwoordig is de ijskelder een gemeentelijk monument en biedt het onderdak aan vleermuizen, waaronder de grootoorvleermuis en de baardvleermuis, die hier hun winterslaap houden.

Op het erf van boerderij Levendaal staat een imposante Hollandse linde, in de volksmond bekend als de “duizendjarige linde van Achterberg”. Hoewel de boom in werkelijkheid ongeveer 350 jaar oud is, blijft hij een markant symbool van het dorp. De linde herinnert aan het voormalige Kasteel Levendael, dat rond 1650 op deze plek stond. De stamomtrek van de boom bedraagt ruim 600 centimeter, waarmee hij tot de dikste lindes van Nederland behoort.

Toeristische wetenswaardigheden

Achterberg is een aantrekkelijke bestemming voor wie houdt van rust, natuur en cultuurhistorie. Het dorp ligt aan de rand van het natuurgebied Utrechtse Heuvelrug, dat uitnodigt tot wandelen en fietsen. Diverse routes lopen langs de bossen, landgoederen en open velden. Een populaire wandelroute is het Heimersteinpad, dat start bij het dorp en voert langs de ijskelder, oude lanen en uitzichtpunten over de Nederrijn.

Een bijzondere plek is de ijskelder bij Heimerstein, gelegen aan de rand van het bos. Adres: Heimersteinlaan, Achterberg. Openingstijden: niet publiek toegankelijk, maar zichtbaar vanaf het wandelpad. Entree: gratis. Parkeren: bij de ingang van het bos aan de Heimersteinlaan. OV: bereikbaar via station Rhenen, daarna 15 minuten lopen. Google Maps

De duizendjarige linde is te bezichtigen op het erf van boerderij Levendaal, gelegen aan de Levendaalseweg. Openingstijden: niet publiek toegankelijk, maar de boom is zichtbaar vanaf de weg. Entree: gratis. Parkeren: langs de berm. OV: station Rhenen, daarna 10 minuten fietsen. Google Maps

Een derde bezienswaardigheid is het voormalige terrein van Slot De Horst, waar nu enkel nog landschappelijke elementen herinneren aan het kasteel. Het terrein is vrij toegankelijk en biedt een rustige plek voor een picknick of korte wandeling. Adres: Horstlaan, Achterberg. Openingstijden: dagelijks. Entree: gratis. Parkeren: bij de ingang van het terrein. OV: station Rhenen, daarna 20 minuten lopen. Google Maps

Naast deze historische plekken biedt Achterberg ook toegang tot het Kwintelooijen, een natuurgebied met zandverstuivingen, bossen en uitzichtpunten. Dit gebied ligt op korte afstand van het dorp en is ideaal voor een dagtocht. In de zomer worden hier regelmatig excursies georganiseerd door Staatsbosbeheer, waaronder vleermuizenwandelingen en vogelspottochten.

Voor culinaire liefhebbers is Restaurant De Thijm in Rhenen een aanrader. Dit restaurant serveert streekgerechten met ingrediënten van lokale boeren, waaronder wild uit de bossen rondom Achterberg. Adres: Molenstraat 12, Rhenen. Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 17:00 tot 22:00 uur. Parkeren: gratis in de buurt. OV: station Rhenen, 5 minuten lopen.

Een minder bekende activiteit is het jaarlijkse Boerenmarkt Achterberg, dat plaatsvindt in september op het dorpsplein. Hier worden ambachtelijke producten verkocht, zoals honing, kaas en handgemaakte textiel. De markt trekt bezoekers uit de hele regio en biedt een authentieke sfeer.

Gemeente en regio

Achterberg maakt deel uit van de gemeente Rhenen, die naast Achterberg ook de plaatsen Rhenen, Elst en Remmerden omvat. Deze gemeente ligt in het zuidoosten van de provincie Utrecht, aan de voet van de Utrechtse Heuvelrug en langs de rivier de Nederrijn. De regio biedt een gevarieerd landschap met bossen, heuvels, uiterwaarden en agrarisch gebied.

De provincie Utrecht zelf bestaat uit diverse gemeenten, waaronder Amersfoort, Zeist, Veenendaal, Nieuwegein, De Bilt, Baarn, Soest, Woerden, IJsselstein, Houten, Leusden, Montfoort, Renswoude, Wijk bij Duurstede, Bunnik, Oudewater, Lopik, Rhenen, Utrechtse Heuvelrug en Stichtse Vecht. Deze provincie staat bekend om haar centrale ligging, historische steden en gevarieerde natuur.

Lokale tips en weetjes

  • In het voorjaar bloeien de fruitbomen rondom Achterberg, vooral langs de Levendaalseweg en de Horstlaan, wat het gebied tot een geliefde plek maakt voor fotografen.
  • In de bossen bij Heimerstein zijn diverse dassenburchten te vinden. Deze dieren zijn vooral actief in de schemering en kunnen vanaf het wandelpad worden gespot.
  • De Achterbergse IJsclub organiseert in koude winters schaatswedstrijden op natuurijs in de uiterwaarden van de Nederrijn.

Bronnen

Plaats een reactie