Godlinze, Groningen

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het noordoosten van de provincie Groningen, tussen de dorpen Spijk, Losdorp, Oosternieland en ’t Zandt, ligt het karaktervolle dorp Godlinze. Deze plaats maakt deel uit van de gemeente Eemsdelta, die is ontstaan uit een fusie van de voormalige gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum. De regio wordt gekenmerkt door een open landschap met akkers, dijken, maren en historische dorpskernen. Godlinze ligt op korte afstand van het havengebied aan de Eems, het natuurgebied Krewerdermaar en de stad Appingedam, bekend om zijn hangende keukens en middeleeuwse stratenpatroon.

Wat Godlinze bijzonder maakt, is de ligging op een wierde: een kunstmatige heuvel die in de vroege middeleeuwen werd opgeworpen om bewoners te beschermen tegen overstromingen. De structuur van het dorp is nog altijd zichtbaar in het hoogteverschil tussen de kerk en de omliggende bebouwing. De combinatie van cultuurhistorie, landschappelijke rust en kleinschaligheid maakt Godlinze tot een aantrekkelijke bestemming voor wandelaars, erfgoedliefhebbers en rustzoekers.

Verklaring van de naam Godlinze

De naam Godlinze is vermoedelijk van Germaanse oorsprong. Taalhistorici vermoeden dat het eerste deel van de naam verwijst naar een persoon, mogelijk Godilo of Gotilo, terwijl het achtervoegsel ‘-inze’ duidt op een nederzetting die bij een familie of groep hoorde. In oude documenten komt de naam voor als “Godlinza” en “Godlinse”, wat wijst op een lange geschiedenis van bewoning. De ligging op een wierde en de aanwezigheid van een omgrachte kerk geven het dorp een strategisch en religieus karakter dat teruggaat tot de middeleeuwen.

Geschiedenis

Godlinze ontstond in de vroege middeleeuwen als wierdedorp. De wierde waarop het dorp ligt, werd in fasen opgeworpen en vormde een veilige plek in het toenmalige kweldergebied. Centraal op de wierde staat de Hervormde Kerk van Godlinze, een monumentaal gebouw dat oorspronkelijk gewijd was aan Sint Pancratius. De kerk is omgeven door een gracht en bestaat uit een eenbeukig schip met een vijfzijdig gesloten koor. De toren, opgebouwd uit vier geledingen en voorzien van een zadeldak, heeft een onderbouw uit de twaalfde eeuw. De bovenste delen dateren uit 1554 en ondergingen in latere eeuwen diverse aanpassingen.

Het schip van de kerk werd gebouwd in de eerste helft van de dertiende eeuw, terwijl het koorgedeelte in de tweede helft van die eeuw tot stand kwam. Tijdens een restauratie tussen 1984 en 1987 werd de bepleistering verwijderd die sinds 1865 het uiterlijk van de kerk bepaalde. Binnenin zijn meloenvormige koepelgewelven te zien, versierd met schilderingen uit de dertiende tot zestiende eeuw. De kerk bevat romano-gotische baksteenimitaties, laatgotische en renaissancemotieven, en een sacramentshuisje uit de vijftiende eeuw.

Tot de inventaris behoren een zeventiende-eeuwse herenbank, een achttiende-eeuwse preekstoel en diverse grafzerken vanaf de zestiende eeuw. Het orgel werd in 1704 gebouwd door Arp Schnitger, een van de beroemdste orgelbouwers uit Noord-Europa, en in 1783 aangepast door A.A. Hinsz. Het orgel is nog steeds in gebruik en wordt bij speciale gelegenheden bespeeld.

Google Maps: Dorpskerk Godlinze
Adres: Pastorieweg 2, 9908 PB Godlinze
Openingstijden: Alleen op afspraak of tijdens open monumentendagen
Entree: Gratis
Parkeren: Beperkt langs de Pastorieweg
OV: Buslijn 45 vanaf station Delfzijl, halte Godlinze

Toeristische wetenswaardigheden Godlinze

Godlinze is een ideale bestemming voor wie houdt van cultuurhistorie, landschapsbeleving en kleinschalige dorpsarchitectuur. De ligging op een wierde maakt het dorp bijzonder: het hoogteverschil is nog goed zichtbaar in de straten en tuinen rondom de kerk. De omgrachte kerk vormt het middelpunt van het dorp en is een van de best bewaarde voorbeelden van middeleeuwse kerken in het Groningse wierdengebied.

Een wandeling door het dorp voert langs karakteristieke boerderijen, voormalige pastorieën en oude begraafplaatsen. De structuur van het dorp is compact, maar rijk aan details. De dorpswandeling Godlinze, uitgezet door lokale erfgoedorganisaties, verbindt de kerk met het dorpsplein, de oude school en het voormalige gemeentehuis. Informatieborden geven uitleg over de geschiedenis van het dorp en de bouwkundige details van de monumenten.

Kunsthuis Oal Eer in Godlinze is een inspirerende plek waar kunst en landschap samenkomen. Gevestigd op het Groningse Hoogeland biedt het huis ruimte voor beeldhouw- en schilderlessen, exposities en creatieve workshops. Het accent ligt op werken in natuursteen, maar bezoekers kunnen er ook deelnemen aan poëziemiddagen, lezingen over landgebruik of genieten van kleinschalige concerten. Initiatiefnemer Jan Boerema, vaktherapeut en beeldend kunstenaar, ontvangt gasten op afspraak in zijn atelier aan de Peperstraat 8, waar kunst en ambacht in een landelijke setting samenkomen.

In de omgeving van Godlinze liggen diverse wandel- en fietsroutes, waaronder het Wierdenpad, dat langs meerdere terpdorpen voert. De route biedt uitzicht op het open landschap, met akkers, sloten en historische dijkstructuren. Hier worden soorten als de grutto, gele kwikstaart, bruine kiekendief en dotterbloem waargenomen. Het nabijgelegen natuurgebied Krewerdermaar is een waardevol cultuurlandschap met bloemrijke graslanden en weidevogels.

Google Maps: Krewerdermaar
Toegang: Vrij toegankelijk via wandelpaden
Parkeren: Nabij Krewerd of langs de Maarweg
OV: Buslijn 45, halte Krewerd

Lokale tips en weetjes

  • In de kerk van Godlinze worden incidenteel concerten en lezingen georganiseerd, vaak in samenwerking met de Stichting Oude Groninger Kerken.
  • Het dorp heeft een actieve dorpsvereniging die zich inzet voor het behoud van het dorpskarakter en organiseert kleinschalige activiteiten.
  • In de zomer bloeien de bermen rond de wierde uitbundig met soorten als pinksterbloem, zwarte zegge en dotterbloem, wat het dorp tot een geliefde plek maakt voor natuurliefhebbers.

Streekgerechten en horeca

Hoewel Godlinze zelf geen horecagelegenheden heeft, zijn er in nabijgelegen dorpen zoals Spijk, ’t Zandt en Appingedam diverse eetgelegenheden met streekproducten. In Appingedam bevinden zich restaurants die Groningse specialiteiten serveren, zoals Groninger mosterdsoep, eierbal en stoofgerechten met lokale groenten. Ook zijn er cafés met terras aan het water, waar bezoekers kunnen genieten van het uitzicht op de Damsterdiep.

Gemeente en omliggende plaatsen

De gemeente Eemsdelta bestaat uit:
Appingedam, Delfzijl, Loppersum, Godlinze, Spijk, ’t Zandt, Holwierde, Termunten, Wagenborgen, Meedhuizen, Leermens, Zeerijp, Garrelsweer, Eenum, Stedum, Middelstum, Westeremden, Zijldijk, Losdorp, Oosternieland, Tjuchem en Startenhuizen.

De regio ligt in het noordoosten van Groningen, grenzend aan de Eems, de Dollard en het Hogeland. Het landschap wordt gekenmerkt door open akkers, maren, dijken en historische dorpsstructuren.

Flora en fauna

Hier worden soorten als de grutto, bruine kiekendief, gele kwikstaart, dotterbloem, zwarte zegge en pinksterbloem waargenomen. Het gebied rond Godlinze en het Krewerdermaar is bijzonder rijk aan biodiversiteit dankzij kleinschalig agrarisch beheer, open waterstructuren en bloemrijke graslanden. In het voorjaar trekken de bloeiende bermen en zingende weidevogels veel natuurliefhebbers naar de streek.

Bronnen

Plaats een reactie