Laatste update 14/10/2025 door Redactie
Niehove ligt in het westen van de provincie Groningen, binnen de gemeente Westerkwartier. Het dorp telt ruim 300 inwoners en ligt in een historisch wierdelandschap. In de omgeving liggen dorpen als Oldehove (3 km), Kommerzijl (5 km), Ezinge (6 km), Saaksum (4 km) en Zuidhorn (9 km). De streek bestaat uit kleigrond, oude dijken en een cultuurhistorisch landschap met veel wandelmogelijkheden.
Verklaring van de naam Niehove
De naam Niehove is ontstaan uit het oudere Suxwort, wat “Zuidwierde” betekent. Deze naam werd gebruikt voor de nederzetting op de hoogste wierde van het gebied. Rond het jaar 1200 kreeg het dorp een eigen rechtstoel en werd het hernoemd tot Niehove. De toevoeging “nie” verwijst naar de nieuwe status als zelfstandig dorp binnen het toenmalige waddeneiland Humsterland.
Geschiedenis
Niehove is een van de oudste dorpen van Groningen. Het ligt op een kunstmatige heuvel, een wierde, die al voor de jaartelling werd aangelegd. De wierde bood bescherming tegen overstromingen vanuit de Waddenzee. Rond het jaar 1000 begon men met het aanleggen van dijken. Door ringbedijkingen ontstond het eiland Humsterland, waarvan Niehove het hoofddorp was.
Centraal in het dorp staat de Hervormde kerk, gebouwd in de 13e eeuw. Het gebouw is aangepast met grote vensters, maar aan de noordzijde zijn nog originele rondboogvensters zichtbaar. De preekstoel en het meubilair dateren uit de 18e eeuw. Het orgel bevat onderdelen uit circa 1530 en werd rond 1900 herbouwd. De kerk is sinds 1975 eigendom van de Stichting Oude Groninger Kerken en herbergt een bezoekerscentrum over de dorpsgeschiedenis.
Google Maps-link Hervormde kerk Niehove
Ten noorden van de kerk lag vroeger de Ipkemaheerd, de woning van de proost van Humsterland. Deze geestelijke had kerkelijke en bestuurlijke invloed in het Westerkwartier. Zijn rol was belangrijk in de middeleeuwse dorpsstructuur.
Toeristische wetenswaardigheden Niehove
Niehove heeft een radiale dorpsstructuur met een kerkring, een buitenring en vijf paden die straalsgewijs naar buiten lopen. Deze indeling is uniek in Nederland en grotendeels intact gebleven sinds de 17e eeuw. Het dorp is aangewezen als beschermd dorpsgezicht.
Hier worden vogels gespot zoals de grutto, kievit, roerdomp en buizerd. Ook hazen, egels en bunzingen komen voor in de omliggende weilanden.
Aan het Molenpad 2 staat een oude sarrieshut, herkenbaar aan de gevelsteen. Dit was het huis van de belastinginner die tol hief bij het malen van graan.
Google Maps-link Molenpad 2 Niehove
Niehove had vroeger drie molens: een achtkante pelmolen, een vierkante graanmolen en een vlasmolen uit 1839. Deze laatste was bijzonder voor de provincie. Geen van deze molens is behouden.
Het dorp beschikt over een 17e-eeuws café dat tevens dienstdoet als dorpshuis. Hier worden af en toe kleinschalige culturele activiteiten georganiseerd, zoals lezingen en muziekavonden.
Google Maps-link Café Eisseshof Niehove
Streekgerechten en culinaire adressen
In de omgeving van Niehove zijn boerderijwinkels waar streekproducten worden verkocht, zoals kaas, jam, vlees en seizoensgroenten. De kleigrond is geschikt voor akkerbouw en veeteelt. In het café worden lokale producten verwerkt in eenvoudige maaltijden.
Fiets- en wandelroutes
Populaire routes in de omgeving zijn:
- Wierdedorpenroute (8,2 km)
- Humsterlandpad (9,6 km)
- Niehove-Ezinge route (7,4 km)
Deze routes voeren langs wierden, dijken en historische dorpskernen. Ze zijn beschikbaar via allewandelroutes.nl.
Bronnen
- Reliwiki – reliwiki.nl Gebruikt voor informatie over de Hervormde kerk van Niehove, het orgel en de kerkelijke geschiedenis.
- Waarneming.nl – waarneming.nl Gebruikt voor actuele flora- en fauna-informatie rond Niehove en het Humsterland.
- Molendatabase – molendatabase.nl Gebruikt voor historische informatie over de drie verdwenen molens van Niehove.
- Boerengids – boerengids.nl/boerderijwinkel Gebruikt voor boerderijwinkels in de directe omgeving van Niehove.
- Alle Wandelroutes – allewandelroutes.nl Gebruikt voor wandelroutes in en rond Niehove.
- Stichting Oude Groninger Kerken – groningerkerken.nl Gebruikt voor informatie over het bezoekerscentrum en het beheer van de kerk.