Laatste update 01/09/2025 door Redactie
Vilsteren is een schilderachtig dorp in de gemeente Ommen, gelegen in de provincie Overijssel. Het ligt aan de zuidelijke oever van de Vecht, tussen Dalfsen en Ommen, langs de oude weg die deze plaatsen met Zwolle verbindt. De omgeving wordt gekenmerkt door uitgestrekte bossen, glooiende essen, weilanden en historische landgoederen. In de nabije omgeving liggen ook dorpen als Lemelerveld, Hoonhorst en Witharen, waardoor Vilsteren een ideale uitvalsbasis vormt voor het verkennen van het Vechtdal en het Sallandse landschap.
Verklaring van de naam
De naam Vilsteren is vermoedelijk afgeleid van een persoonsnaam, mogelijk Filster of Vilster, gecombineerd met het achtervoegsel -en, dat in oude plaatsnamen vaak een nederzetting aanduidt. Het kan ook verwijzen naar een historische boerderij of hofstede die als kern van het dorp fungeerde. In oude archiefstukken komt de naam in varianten voor, zoals Vilster en Vilsterum. De ligging aan de Vecht en de aanwezigheid van vruchtbare gronden maakten het gebied aantrekkelijk voor vroege bewoning.
Geschiedenis
Vilsteren kent een lange geschiedenis als katholieke enclave in een overwegend protestantse regio. Het dorp ontwikkelde zich rond een aantal boerderijen en het nabijgelegen Landgoed Vilsteren, dat al sinds de 16e eeuw bestaat. Het landgoed is nog steeds particulier bezit en wordt bewoond door nazaten van de oorspronkelijke familie.
In de 19e eeuw kreeg Vilsteren meer structuur als dorp, met de bouw van de Willibrorduskerk (1901) en de oprichting van de Willibrordusschool. De katholieke identiteit bleef sterk aanwezig, mede door de bescherming van het landgoed en de gemeenschap.
Opvallend is dat Vilsteren de status van beschermd dorpsgezicht heeft, wat betekent dat het historische karakter en de landschappelijke inpassing behouden moeten blijven. De combinatie van kerk, molen, herberg en landgoed vormt een uniek ensemble dat zeldzaam is in Nederland.
Toeristische wetenswaardigheden
Religieus erfgoed
- Willibrorduskerk
Neogotische katholieke kerk uit 1901, ontworpen door architect W. te Riele. Het interieur bevat gebrandschilderde ramen en een rijk versierde preekstoel.
Adres: Vilsterseweg 12, 7734 PD Vilsteren
Openingstijden: Dagelijks beperkt toegankelijk; rondleidingen op afspraak
Google Maps: Willibrorduskerk - Willibrordusschool
Historische basisschool naast de kerk, nog steeds in gebruik. Het gebouw is een voorbeeld van vroeg-20e-eeuwse dorpsarchitectuur.
Historische gebouwen en landgoed
- Landgoed Vilsteren
Uitgestrekt particulier landgoed van circa 1.000 hectare, met bossen, akkers, weilanden en monumentale boerderijen. Het landgoed is deels opengesteld voor wandelaars en fietsers.
Lokale tip: De Vilsterse Belten, oude rivierduinen in het landgoed, bieden prachtige uitzichten over de Vecht. - Korenmolen De Vilsterse Molen
Traditionele windmolen uit 1858, nog steeds in gebruik voor het malen van graan.
Adres: Vilsterseweg 16, 7734 PD Vilsteren
Openingstijden: Zaterdagen 10:00–16:00 (afhankelijk van wind en weer)
Entree: Gratis
Google Maps: De Vilsterse Molen - Herberg De Klomp
Historische herberg aan de oude weg tussen Ommen en Zwolle, al eeuwenlang een pleisterplaats voor reizigers. Tegenwoordig een hotel-restaurant met streekgerechten.
Adres: Vilsterseweg 10, 7734 PD Vilsteren
Google Maps: Herberg De Klomp
Natuur en recreatie
- Vechtdal
Vilsteren ligt midden in het Vechtdal, een rivierlandschap met uiterwaarden, bossen en zandverstuivingen. Er zijn diverse wandel- en fietsroutes, waaronder het Vechtdalpad en de LF16 Vechtdalroute. - Vilsterse Es
Historisch akkercomplex op een rivierduin, nog steeds in gebruik voor landbouw. In de zomer staan hier vaak graan en bloemen in bloei. - Rivier de Vecht
Geschikt voor kanoën, vissen en picknicken langs de oevers.
Lokale tip: Bij laag water zijn op sommige plekken oude rivierstructuren zichtbaar.
Evenementen
- Vilsteren Fair – Jaarlijkse markt met streekproducten, ambachten en muziek op het landgoed.
- Open Monumentendag – Diverse gebouwen in Vilsteren, waaronder de molen en de kerk, zijn dan gratis te bezoeken.
- Vechtdal Wandelvierdaagse – Meerdaags wandelevenement door het Vechtdal, met routes langs Vilsteren.
Culinaire adressen
- Herberg De Klomp – Streekgerechten met ingrediënten van lokale producenten.
- Theeschenkerij Landgoed Vilsteren – Seizoensgebonden open, met huisgemaakte taarten.
- Boerderijwinkels in de omgeving – Verkoop van kaas, vlees en groenten direct van de boer.
Fiets- en wandelroutes
- Vechtdalpad – Langeafstandswandeling van Zwolle naar Gramsbergen, langs de Vecht.
- Vilsterenroute – Rondwandeling over het landgoed en door het dorp.
- LF16 Vechtdalroute – Langeafstandsfietsroute door het Vechtdal.
Kunst in de openbare ruimte
In Vilsteren zijn diverse kunstwerken te vinden die verwijzen naar de katholieke traditie en het landschap, zoals veldkruisen, Mariakapellen en beeldhouwwerken bij de kerk. Op het landgoed staan enkele moderne sculpturen die in harmonie zijn met de natuur.
Seizoensgebonden activiteiten
- Lente: Bloesemwandelingen over het landgoed.
- Zomer: Openluchtconcerten bij de kerk.
- Herfst: Paddenstoelenexcursies in de bossen.
- Winter: Kerstvieringen en concerten in de Willibrorduskerk.
Bronnen
- Gemeente Ommen – Algemene informatie over Vilsteren, evenementen en voorzieningen.
Link: https://www.ommen.nl - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gegevens over rijksmonumenten in Vilsteren.
Link: https://www.cultureelerfgoed.nl - Stichting Landgoed Vilsteren – Informatie over het landgoed, wandelroutes en natuurbeheer.
Link: https://www.landgoedvilsteren.nl