Scherpenzeel, Gelderland

Laatste update 20/11/2025 door Redactie

Scherpenzeel is een charmant dorp in de Gelderse Vallei, omringd door plaatsen als Woudenberg (4 km), Renswoude (6 km), Barneveld (12 km), Maarn (14 km) en Leusden (13 km). Het ligt op de grens van Gelderland en Utrecht en is goed bereikbaar via regionale wegen.

Verklaring van de naam Scherpenzeel

De naam Scherpenzeel komt waarschijnlijk van het middeleeuwse Scarpenzele, wat duidt op een versterkte woonplaats. In oude documenten uit de 13e eeuw wordt de naam al genoemd. De betekenis verwijst mogelijk naar een plek met een schans of omheind huis, passend bij de ligging op een zandrug in het landschap.

Geschiedenis

Scherpenzeel ontstond rond de 12e eeuw op een kruispunt van wegen. Door de aanleg van de Grebbedijk rond 1200 werd het gebied minder vaak overstroomd en kon het worden bewoond. Het dorp ontwikkelde zich als lintdorp, een vorm die nog steeds zichtbaar is. In de middeleeuwen was het een heerlijkheid, met eigen rechtspraak en jachtrechten. Rond 1340 werd Huize Scherpenzeel gebouwd, een versterkt huis dat later uitgroeide tot kasteel. In de Franse tijd viel het dorp korte tijd onder de provincie Utrecht, maar sinds 1814 behoort het tot Gelderland.

De gemeente Scherpenzeel bestaat uit één kern met een buitengebied. Het landschap is rijk aan houtwallen, weilanden en bos. De gemeente grenst aan Woudenberg, Renswoude en Barneveld. Hoofdverbindingen lopen richting Amersfoort, Veenendaal en Barneveld, waardoor het dorp goed bereikbaar is.

Toeristische wetenswaardigheden Scherpenzeel

In of nabij het centrum
Het stadspark van Scherpenzeel is een groene oase met een vijver en zicht op Huize Scherpenzeel, een monumentaal gebouw uit de 14e eeuw. Het park is vrij toegankelijk en biedt rust en ruimte. Rondom het centrum liggen diverse historische boerderijen en monumentale bomen. Ook Landgoed Ruwinkel, een vakantiepark met huisjes, horeca en recreatie, ligt aan de Ruwinkelseweg 11, 3925 MC Scherpenzeel.

Op loopafstand (3,8 km)
Het Grebbelinie Bezoekerscentrum in Renswoude biedt informatie over de verdedigingslinie. Adres: Buursteeg 2, 3927 EJ Renswoude.

Op fietsafstand (6,2 km)
Het Museum ‘Grebbelinie in het vizier’ in Woudenberg toont militaire geschiedenis. Adres: Brinkkanterweg 23A, 3931 PJ Woudenberg.

Op fietsafstand (9,6 km)
Het Nederlands Pluimveemuseum in Barneveld vertelt over de pluimveehouderij. Adres: Hessenweg 2A, 3771 RB Barneveld.

Leuke dingen voor kinderen

Kinderen kunnen spelen in het stadspark, waar ook een kleine speeltuin is. Tijdens het dorpsfeest in de zomer van 2026 worden er weer activiteiten georganiseerd zoals een kinderrommelmarkt, springkussens en een speurtocht. Op Landgoed Ruwinkel zijn kinderfaciliteiten zoals een minigolfbaan en een dierenweide.

Natuur en seizoensbeleving rond Scherpenzeel

Hier worden groene spechten, boomklevers, buizerds en vleermuizen waargenomen. In het voorjaar bloeien de sneeuwklokjes en bosanemonen in de houtwallen. In de herfst kleuren de eiken en beuken rondom het park en de landgoederen warmbruin.

Streekgerechten en lokale adressen

In en rond Scherpenzeel kun je genieten van Veluwse wildgerechten, stoofpotten, ambachtelijke kazen en honing van lokale imkers. Boerderijwinkels in het buitengebied bieden verse producten. In het centrum zijn cafés en restaurants met streekgerechten op de kaart.

Fietsen en wandelen

De regio biedt routes langs de Grebbelinie, door het Valleilandschap en over oude zandwegen. Een populaire wandelroute start bij het bezoekerscentrum en loopt langs bunkers en uitzichtpunten. Deze route is beschikbaar via allewandelroutes.nl.

Bronnen

Share

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

  • Waardering