Laatste update 02/10/2025 door Redactie
Baarland: historisch dorp aan de Westerschelde
In het westelijke deel van het Zeeuwse schiereiland Zuid-Beveland, in de gemeente Borsele, ligt het dorp Baarland. Het wordt omringd door andere karakteristieke dorpen zoals Oudelande, Driewegen, Hoedekenskerke en Kwadendamme. De ligging aan de zuidkust van Zuid-Beveland, vlak bij de Westerschelde, maakt het tot een aantrekkelijke bestemming voor bezoekers die rust, natuur en cultuur willen combineren. Het landschap bestaat uit vruchtbare polders, dijken en kreken, met op korte afstand zowel de stad Goes als de havenstad Vlissingen.
Verklaring van de naam Baarland
De naam Baarland wordt door taalkundigen vaak in verband gebracht met het Middelnederlandse woord ‘bare’, wat ‘kaal’ of ‘onbegroeid’ betekent, en ‘land’, dat verwijst naar een stuk grond. Mogelijk duidt de naam op een open, onbebouwd gebied dat in de vroege ontstaansperiode nog niet bedijkt of bebouwd was. Gezien de ligging in een gebied dat eeuwenlang door de zee werd gevormd, kan de naam ook verwijzen naar een polder of schor die na overstromingen weer droogviel.
Geschiedenis Baarland
Middeleeuwse oorsprong
Baarland kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Het dorp ontwikkelde zich rond een dorpsring, een kenmerkende structuur in Zuid-Beveland, waar een drinkput voor vee centraal stond. Deze ringstructuur is nog altijd zichtbaar en vormt een belangrijk onderdeel van het dorpsbeeld.
Religieus erfgoed
De hervormde kerk van Baarland is een restant van een oorspronkelijk 15e-eeuwse driebeukige hallenkerk. In 1955 werd het gebouw gerestaureerd. De kerk heeft een 14e-eeuwse toren en een 18e-eeuws orgel, beide van grote historische waarde. Het interieur bevat elementen die de religieuze en culturele geschiedenis van het dorp weerspiegelen.
Kasteel Hellenburg
Aan de westzijde van het dorp liggen de opgegraven funderingen van het voormalige kasteel Hellenburg, dat in de 14e eeuw werd gebouwd. Het kasteel werd tijdens een watersnood verwoest. In 1958 werden de funderingen blootgelegd en later gerestaureerd. Het terrein is omgracht en vormt samen met enkele restanten van het in 1840 gesloopte slot Baarland een tastbare herinnering aan de adellijke geschiedenis van de streek.
Bestuurlijke veranderingen
Tot 1970 was Baarland een zelfstandige gemeente. Daarna werd het onderdeel van de gemeente Borsele, die meerdere dorpen op Zuid-Beveland omvat, waaronder Heinkenszand, Lewedorp, ’s-Heerenhoek, Ovezande en Nieuwdorp.
Toeristische wetenswaardigheden
Historische dorpskern
De oude dorpsring van Baarland is een bezienswaardigheid op zich. De combinatie van historische bebouwing, de centrale drinkput en de omliggende dijkjes geeft bezoekers een indruk van het traditionele Zeeuwse dorpsleven.
Hervormde kerk
Adres: Kerkplein, 4435 BA Baarland
Openingstijden: op afspraak en tijdens open monumentendagen
Entree: gratis, donaties welkom
Parkeren: gratis in de directe omgeving
OV: bereikbaar met buslijnen vanuit Goes en Middelburg
Google Maps-link
Kasteel Hellenburg
Adres: Hellenburgstraat, 4435 Baarland
Openingstijden: vrij toegankelijk terrein
Entree: gratis
Parkeren: in de buurt van het terrein
OV: bushalte op loopafstand
Google Maps-link
Natuur en recreatie
Baarland ligt dicht bij de Westerschelde en biedt toegang tot diverse fiets- en wandelroutes. De dijken langs de kust geven een weids uitzicht over het water en het achterland. In de omgeving zijn vogelrijke natuurgebieden, zoals de Yerseke Moer en de Zak van Zuid-Beveland, waar je bijzondere flora en fauna kunt ontdekken.
Evenementen
In de zomer worden in Baarland en omliggende dorpen kleinschalige evenementen georganiseerd, zoals streekmarkten, braderieën en openluchtconcerten. Tijdens Open Monumentendag zijn de kerk en andere historische locaties toegankelijk voor publiek.
Culinaire adressen
In en rond Baarland vind je diverse eetgelegenheden, waaronder restaurants die gespecialiseerd zijn in Zeeuwse streekgerechten zoals mosselen, oesters en lamsoor. In de nabijgelegen dorpen Oudelande en Hoedekenskerke zijn gezellige cafés en theetuinen te vinden.
Kunst in de openbare ruimte
Hoewel Baarland zelf geen uitgebreide beeldenroute heeft, zijn in de gemeente Borsele diverse kunstwerken in de openbare ruimte te bewonderen. In Heinkenszand en ’s-Heerenhoek staan sculpturen die verwijzen naar de landbouwgeschiedenis en het leven met de zee.
Fiets- en wandelroutes
De Zak van Zuid-Beveland-route voert langs Baarland en combineert dijkdorpen, boomgaarden en kreken. Voor wandelaars is er de Dijk- en Polderroute, die start in Baarland en langs de Westerschelde voert.
Seizoensgebonden activiteiten
In het voorjaar bloeien de fruitbomen in de omliggende boomgaarden. De zomer is ideaal voor fietstochten en picknicks langs de dijk. In de herfst kleuren de polders goudgeel en in de winter zorgen stormachtige luchten boven de Westerschelde voor indrukwekkende vergezichten.
Drie extra lokale tips en weetjes
- In de omgeving van Baarland zijn nog oude vliedbergen te vinden, kunstmatige heuvels die in de middeleeuwen als toevluchtsoord bij overstromingen dienden.
- Het dorp heeft een actieve dorpsvereniging die regelmatig culturele activiteiten organiseert, waaronder filmavonden en lezingen.
- In de nabijgelegen haven van Hoedekenskerke vertrekt in de zomermaanden een historische stoomtrein van de Stoomtrein Goes–Borsele, een geliefde attractie voor gezinnen.
Bronnen
- Gemeente Borsele – Informatie over de bestuurlijke indeling, dorpen en evenementen in de gemeente.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gegevens over de hervormde kerk, kasteel Hellenburg en andere rijksmonumenten in Baarland.
- Stichting Het Zeeuwse Landschap – Beschrijving van natuurgebieden in de omgeving, zoals de Zak van Zuid-Beveland en de Yerseke Moer.