Breede, Groningen

Laatste update 24/09/2025 door Redactie

In het noordelijke deel van de provincie Groningen, in de gemeente Het Hogeland, ligt het kleine gehucht Breede. Deze plek bevindt zich op een kwelderwal en wordt omringd door karakteristieke dorpen zoals Uithuizen, Warffum, Usquert, Rottum en Westernieland. Het landschap bestaat uit uitgestrekte akkers, historische wierden en monumentale kerkjes, typerend voor het Groninger Hoogeland.

Verklaring van de naam

De naam Breede verwijst vermoedelijk naar de brede ligging van het gehucht op een natuurlijke verhoging in het landschap. In archieven uit de veertiende eeuw wordt de naam al genoemd. De term zou kunnen slaan op de breedte van de kwelderwal waarop het dorp is gebouwd, een kenmerkend element in het kustgebied van Noord-Groningen.

Geschiedenis

Breede ontstond in de middeleeuwen op een kwelderwal, een verhoogd stuk land dat bescherming bood tegen overstromingen. Rond 1300 werd de Hervormde kerk van Breede gebouwd. Deze eenbeukige kerk met zadeldak en dakruiter is een fraai voorbeeld van middeleeuwse dorpsarchitectuur. De kerk heeft spitsboognissen in de oostelijke gevel en steunberen aan de noordzijde. In de zestiende eeuw werden spitsboogvensters toegevoegd. De dakruiter en het koepeldakje werden in 1723 vernieuwd. In deze dakruiter hangt een klok uit 1615, gegoten door Hans Falck van Nurremberg.

In de negentiende eeuw kreeg de kerk een pleisterlaag en werd het interieur aangepast met een tongewelf. De preekstoel uit 1853 is vervaardigd door A.C. Cramwinkel, en het orgel werd rond 1840 gebouwd door P. van Oeckelen als huisorgel en later verbouwd tot kerkorgel. Naast de kerk staat de voormalige pastorie met catechisatiegebouwtje, beide uit de negentiende eeuw.

Toeristische wetenswaardigheden

De Hervormde kerk van Breede is het belangrijkste monument van het dorp. De kerk is van april tot en met oktober dagelijks geopend van 8.00 tot 20.00 uur. Adres: Breede 15, 9989 TA Warffum. Er is een parkeerplaats op circa 100 meter ten oosten van de toegangsweg, tegenover huisnummer 7. De kerk is bereikbaar via de N361 en N363 vanuit Groningen. Het dichtstbijzijnde treinstation is Warffum; vanaf daar is het ongeveer 30 minuten lopen.

Google Maps: Kerk Breede

Een bezoek aan Breede laat zich goed combineren met omliggende dorpen zoals Warffum, waar het Openluchtmuseum Het Hoogeland inzicht biedt in het leven op het Groninger platteland. Ook Usquert en Rottum bieden historische kerken en wandelroutes langs wierden.

Google Maps: Openluchtmuseum Het Hoogeland

Lokale tips en weetjes:

  • De klok van Hans Falck in de kerk van Breede is een van de oudste nog functionerende klokken in de regio.
  • De kerk organiseert jaarlijks kleinschalige concerten en is te huur voor culturele activiteiten.
  • De kwelderwal waarop Breede ligt is onderdeel van een geologisch lint dat ook zichtbaar is bij Rottum en Oosternieland.

Fiets- en wandelroutes: De regio biedt diverse routes, zoals het Kwelderpad en het Hogelandpad, die voeren langs historische dorpen, dijken en akkers. In het voorjaar kleuren de velden rondom Breede geel van het koolzaad.

Seizoensgebonden activiteiten:

  • Open Monumentendag Het Hogeland vindt plaats op 13 en 14 september 2025, met openstelling van monumenten in de hele regio.
  • In de zomermaanden worden concerten georganiseerd in de kerk van Breede.

Culinaire adressen:

  • De Oude Smidse, Westernieland – sfeervolle bistro met streekgerechten. Adres: Dirk Wieringastraat 36, 9969 PD Westernieland.
  • Bakkerij Peters, Leens – ambachtelijke bakkerij met Groninger koek en speltproducten.

Evenementen:

  • Er is géén Middeleeuws Festijn in Warffum in 2025. De evenementen van Cranenburgh Events vinden plaats op andere locaties zoals Vaassen.
  • Kunst op de Wierden is niet bevestigd voor 2025; er zijn geen actuele bronnen beschikbaar voor dit evenement.

Bronnen

Plaats een reactie