Laatste update 24/09/2025 door Redactie
IJmuiden is een havenstad aan de Noordzeekust met strand, sluizen en bunkers. IJmuiden ligt in het westen van de provincie Noord-Holland, aan de monding van het Noordzeekanaal. De stad vormt een belangrijke verbinding tussen de Noordzee en het achterland en wordt omringd door karakteristieke kustplaatsen zoals Wijk aan Zee, Velsen-Zuid, Driehuis, Santpoort-Noord, Santpoort-Zuid en Bloemendaal aan Zee. Binnen de gemeente Velsen vallen naast IJmuiden ook de dorpen Velserbroek, Velsen-Noord, Velsen-Zuid, Driehuis, Santpoort-Noord, Santpoort-Zuid en Wijk aan Zee.
Verklaring van de naam IJmuiden
De naam IJmuiden werd in 1876 officieel toegekend door Koning Willem III, bij de opening van het Noordzeekanaal. De benaming betekent letterlijk “monding van het IJ”, verwijzend naar de plek waar het kanaal uitkomt in de Noordzee. De naam weerspiegelt de functie van de stad als toegangspoort tot het achterland via het water.
Geschiedenis
De geschiedenis van IJmuiden begint met de aanleg van het Noordzeekanaal, waarvoor het IJ en het Wijkermeer werden ingepolderd. Veel kanaalwerkers vestigden zich in het gebied en vormden de eerste bewoners. Dankzij de gunstige ligging groeide de stad snel uit tot een centrum voor visserij en scheepvaart. Tot op de dag van vandaag is IJmuiden een van de belangrijkste aanvoerhavens van zeevis in Nederland.
Een markant onderdeel van de stad is het sluizencomplex van IJmuiden, dat sinds de opening van de nieuwe Zeesluis IJmuiden in 2022 geldt als het grootste ter wereld. Deze sluis is 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep. Het complex speelt een cruciale rol in de waterhuishouding van West-Nederland. Het gemaal en de spuisluis reguleren het waterpeil, en in de spuisluis is een vispassage aangelegd die migratie van vissen mogelijk maakt.
Google Maps: Sluizencomplex IJmuiden
Toeristische wetenswaardigheden IJmuiden
IJmuiden biedt een unieke combinatie van industriële infrastructuur, natuur en recreatie. De stad is aantrekkelijk voor liefhebbers van maritiem erfgoed, strandactiviteiten en duinwandelingen.
IJmuiderstrand en Zuidpier
Ten zuiden van de Zuidpier is het IJmuiderstrand opnieuw ingericht. Door natuurlijke aangroei van land aan de buitenzijde van de pier kon het strand dichter bij zee worden aangelegd. Er zijn een plezierjachthaven, een boulevard en een binnenmeer gerealiseerd, waardoor het gebied aantrekkelijker is geworden voor toeristen en recreanten. Het strand is goed bereikbaar per fiets, auto en openbaar vervoer. Parkeren kan bij de Badweg, waar ook strandpaviljoens en horeca te vinden zijn.
Google Maps: IJmuiderstrand
Bunkers en Bunkermuseum
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bouwden de Duitsers een uitgebreid netwerk van bunkers in de duinen rond IJmuiden. Deze zijn deels bewaard gebleven en vormen het decor voor de bunkerwandelingen die worden georganiseerd door stichting WN 2000. De route voert langs voormalige batterijen zoals Heerenduin en Olmen, en is beschikbaar via het Bunkermuseum.
Het Bunkermuseum IJmuiden, gelegen aan de Badweg 38, is geopend op de eerste en derde zondag van de maanden april t/m oktober van 11:00 tot 16:00 uur. Het museum toont originele bunkers, historische documenten en gebruiksvoorwerpen uit de oorlogstijd.
Google Maps: Bunkermuseum IJmuiden
Lokale tips en weetjes
- Hier worden regelmatig zeehonden, bruinvissen en zeldzame kustvogels waargenomen langs de Zuidpier en het strand.
- Het Noordzeekanaal trekt in het voorjaar grote aantallen trekvissen, waaronder glasaal en snoekbaars, die gebruik maken van de vispassage.
- In de duinen rond IJmuiden bloeien in de zomer duinroos, valeriaan en zeewinde, vooral nabij het Kennemermeer.
Culinaire adressen en streekproducten
Langs de boulevard van IJmuiden aan Zee bevinden zich diverse visrestaurants en strandpaviljoens waar verse zeebaars, schar en garnalen worden geserveerd. Binnen een straal van 2 kilometer zijn meerdere boerderijwinkels opgenomen in de Boerengids, waaronder De Wijckse Hoeve in Beverwijk en Santpoorts Weidevlees in Santpoort-Zuid.
Fiets- en wandelroutes
Vanuit IJmuiden starten diverse wandelroutes door de duinen en langs het kanaal. Een populaire route loopt via het Kustpad richting Wijk aan Zee, met uitzicht op zee, bunkers en duinvegetatie. Deze route is opgenomen op allewandelroutes.nl.
Seizoensgebonden activiteiten
In de zomer worden er zeilwedstrijden en nautische evenementen georganiseerd, waaronder PreSail IJmond, dat in augustus 2025 plaatsvindt in de haven van IJmuiden. In de herfst zijn er begeleide bunkerexcursies en in de wintermaanden is het strand een geliefde plek voor stormwandelingen en fotografie.
Bronnen
- Reliwiki – Gebruikt voor informatie over het Bunkermuseum en kerkelijke gebouwen in IJmuiden.
- Waarneming.nl – Gebruikt voor actuele flora- en faunawaarnemingen in het duingebied en langs de kust.
- Boerengids – Gebruikt voor boerderijwinkels binnen 2 km van IJmuiden.
- Allewandelroutes.nl – Gebruikt voor wandelroutes in en rond IJmuiden.
- Bunkermuseum IJmuiden – Gebruikt voor openingstijden, locatie en collectie van het museum.
- Rijkswaterstaat – Gebruikt voor technische en ecologische informatie over het sluizencomplex en vispassage.
- Gemeente Velsen – Gebruikt voor toeristische informatie over strand, boulevard en bereikbaarheid.
- PreSail IJmond – Gebruikt voor actuele informatie over zeilevenementen en havenactiviteiten.