Salland, Overijssel

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het oosten van de provincie Overijssel, tussen de steden Zwolle, Deventer en Enschede, ligt de streek Salland. Deze regio wordt begrensd door de rivier de IJssel in het westen en het heuvelachtige landschap van de Sallandse Heuvelrug in het oosten. Salland bestaat uit een afwisselend landschap van akkers, weilanden, bossen en beken, met verspreide dorpen en kleinschalige steden. Belangrijke plaatsen in de streek zijn onder andere Raalte, Heino, Wijhe, Olst, Lemelerveld, Nieuw-Heeten, Broekland, Mariënheem, Liederholthuis, Laag Zuthem, Wesepe, Diepenveen, Lettele, Okkenbroek, Haarle, Holten en delen van Hellendoorn.

Verklaring van de naam Salland

De naam Salland is vermoedelijk afgeleid van het vroegmiddeleeuwse “Salalant”, wat duidt op het land van de Salische Franken. Deze Germaanse stam vestigde zich in de vroege middeleeuwen in het gebied tussen de IJssel en de Vecht. De naam bleef in gebruik als aanduiding voor het centrale deel van Overijssel, dat zich onderscheidt van Twente in het oosten en de Kop van Overijssel in het noorden.

Geschiedenis

Salland kent een lange geschiedenis van landbouw, religieus erfgoed en bestuurlijke invloed. In de middeleeuwen was het gebied onderdeel van het Oversticht, een bestuursgebied onder het gezag van de bisschop van Utrecht. De dorpen in Salland ontwikkelden zich langs natuurlijke waterlopen en oude handelsroutes, met kerken en havezaten als centrale punten.

De rivier de IJssel speelde eeuwenlang een belangrijke rol als transportader en grens. Langs de oevers ontstonden handelsplaatsen zoals Olst, Wijhe en Zwolle, die uitgroeiden tot regionale centra. In het binnenland bleef de agrarische structuur dominant, met boerderijen, esdorpen en landgoederen.

Vanaf de 19e eeuw kreeg Salland een impuls door de aanleg van spoorlijnen en kanalen, waaronder het Overijssels Kanaal en de spoorverbinding tussen Zwolle en Enschede. Hierdoor ontstonden nieuwe dorpskernen zoals Lemelerveld en groeiden bestaande plaatsen zoals Raalte en Heino uit tot regionale centra.

In de 20e eeuw werd het landschap verder ontwikkeld met ruilverkaveling, natuurbeheer en recreatievoorzieningen. De oprichting van het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug in 2004 markeerde een nieuwe fase waarin natuur en toerisme een centrale rol kregen.

Toeristische wetenswaardigheden Salland

Salland biedt een breed scala aan bezienswaardigheden, van natuurgebieden en landgoederen tot dorpscultuur en streekproducten. De regio is geliefd bij wandelaars, fietsers en rustzoekers.

Nationaal Park Sallandse Heuvelrug

Het bekendste natuurgebied in Salland is het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug, gelegen tussen Holten en Nijverdal. Het park bestaat uit uitgestrekte heidevelden, bossen en zandverstuivingen. Hier worden onder andere korhoenders, boomleeuweriken, nachtvlinders en gladde slangen waargenomen. Het gebied is toegankelijk via meerdere wandel- en fietsroutes, waaronder de populaire Holterbergroute.
Bezoekerscentrum Holterberg
Adres: Holterbergweg 12, 7451 JL Holten
Openingstijden: Dagelijks 10:00–17:00
Entree: Gratis toegang tot het gebied, museum tegen betaling
Parkeren: Gratis bij het bezoekerscentrum
OV: Buslijn 96 vanaf station Holten, halte Holterberg
Google Maps: Holterbergweg 12, Holten

Landgoederen en buitenplaatsen

Langs de IJssel liggen diverse historische landgoederen, waaronder Den Alerdinck bij Laag Zuthem, De Haere bij Olst en Het Nijenhuis bij Heino. Deze buitenplaatsen zijn omgeven door bossen, lanen en tuinen, en bieden een inkijk in de adellijke wooncultuur van vroeger.

Museum de Fundatie – Kasteel Het Nijenhuis
Adres: Het Nijenhuis 10, 8131 RD Heino
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 11:00–17:00
Entree: €15 (volwassenen), €7,50 (kinderen 13–18), gratis <13 jaar
Parkeren: Gratis op terrein
OV: Buslijn 165 vanaf station Raalte, halte Heino Nijenhuis
Google Maps: Het Nijenhuis 10, Heino

Havezate Den Alerdinck
Adres: Den Alerdinckweg 1, 8055 PE Laag Zuthem
Google Maps: Den Alerdinckweg 1, Laag Zuthem

Kasteel De Haere
Adres: Haereweg 4, 8121 PJ Olst
Google Maps: Haereweg 4, Olst

Streekproducten en boerderijwinkels

Salland staat bekend om zijn ambachtelijke streekproducten, waaronder Sallandse mosterd, kruudmoes, boerenkaas en speltbrood. In de omgeving van Raalte, Heino en Lemelerveld zijn diverse boerderijwinkels te vinden waar deze producten rechtstreeks van het erf worden verkocht.

Lokale tips en weetjes

  • In Wijhe wordt jaarlijks het dorpsfestival Wiejese Diekdaegen georganiseerd, een vierdaags evenement dat plaatsvindt begin september. Het programma bestaat uit liveoptredens van bekende artiesten, een uitgebreide braderie, kinderactiviteiten, straattheater en streekgerechten. De editie van 2025 vindt plaats van 4 t/m 7 september, met onder andere de Edwin Evers Band als hoofdact. Het festival trekt duizenden bezoekers uit de regio en wordt gedragen door lokale vrijwilligers en ondernemers. Het dorpscentrum van Wijhe verandert tijdens deze dagen in een levendig podium voor cultuur, muziek en streekbeleving.
  • De Sallandse Wandelvierdaagse trekt jaarlijks duizenden wandelaars en voert langs dorpen, landgoederen en natuurgebieden.
  • In Lemelerveld bevindt zich het Kulturhus, een multifunctioneel dorpscentrum met bibliotheek, expositieruimte en activiteiten voor jong en oud.

Gemeente en provincie

De streek Salland omvat delen van de volgende gemeenten:
Raalte, Olst-Wijhe, Hellendoorn, Deventer, Dalfsen, Zwolle

Bronnen