Laatste update 13/09/2025 door Redactie
’t Zand ligt in de provincie Noord-Holland, in de gemeente Schagen (voorheen gemeente Zijpe). Het dorp bevindt zich in de Kop van Noord-Holland, op korte afstand van plaatsen als Callantsoog, Schagen, Anna Paulowna en Den Helder. Het landschap wordt gekenmerkt door uitgestrekte polders, rechte vaarten en de nabijheid van de Noordzeekust. In de omgeving liggen kleinere kernen zoals Keinsmerbrug, Oudesluis en Breezand, die samen een aantrekkelijk gebied vormen voor liefhebbers van rust, natuur en cultuurhistorie.
Verklaring van de naam
De naam ’t Zand verwijst waarschijnlijk naar een hoger gelegen zandrug of zandige ondergrond in het verder drassige poldergebied. In vroegere tijden waren dergelijke zandige plekken ideaal voor bewoning, omdat ze minder snel overstroomden. De ligging op een relatief droge plek in de polder maakte het tot een logische vestigingsplaats voor boeren en handelaren.
Geschiedenis
De ontwikkeling van ’t Zand kreeg een impuls na de aanleg van het Noordhollandsch Kanaal in 1824. Dit kanaal, dat Amsterdam via Den Helder verbindt, maakte het transport van goederen en personen sneller en betrouwbaarder. Rondom de kanaalbrug ontstond een nederzetting die uitgroeide tot het huidige dorp.
Een bijzonder element in het dorp is de nog bestaande drijvende brug over het Noordhollandsch Kanaal. Deze pontonbrug is een zeldzaam overblijfsel van een type oeververbinding dat vroeger veelvuldig werd toegepast in de regio.
Aan de Keinsmerweg 3 staat de rooms-katholieke kerk Onze Lieve Vrouwe Visitatie, gebouwd in 1863 naar ontwerp van T. Molkenboer. Opvallend is dat het orgel, vervaardigd door IJpma, zijdelings wordt bespeeld – een kenmerk dat doorgaans bij hervormde kerken voorkomt. De pastorie naast de kerk is een modern gebouw uit 1985.
Toeristische wetenswaardigheden
Bezienswaardigheden en erfgoed
- Onze Lieve Vrouwe Visitatiekerk – Adres: Keinsmerweg 3, ’t Zand.
Openingstijden: doorgaans beperkt toegankelijk; rondleidingen op afspraak via de parochie.
Entree: gratis, donatie welkom.
Parkeren: gratis langs de Keinsmerweg.
OV: bereikbaar met buslijn vanuit Schagen.
Google Maps: https://maps.google.com/?q=Keinsmerweg+3,+t+Zand - Drijvende brug over het Noordhollandsch Kanaal – een uniek stuk varend erfgoed dat nog steeds in gebruik is.
- Monumentale boerderijen in de omgeving, vaak met karakteristieke stolpboerderij-architectuur.
Natuur en landschap
- Fietsroutes door de polders richting Callantsoog en de Zijper Eilandenroute, met uitzicht op bloembollenvelden in het voorjaar.
- Wandelpad langs het Noordhollandsch Kanaal, ideaal voor vogelliefhebbers.
- Nabijgelegen natuurgebied Zwanenwater bij Callantsoog, bekend om duinmeren en bijzondere flora.
Lokale evenementen
- Bloemendagen Anna Paulowna en ’t Zand (april/mei) – mozaïeken van hyacintenbloemen sieren straten en tuinen.
- Jaarlijkse kermis van ’t Zand – traditioneel dorpsfeest met attracties en muziek.
- Kanaalrace – roeievenement over het Noordhollandsch Kanaal.
Culinaire tips
- Eetcafé De Jonge Prins – lokaal bekend om Hollandse kost en seizoensgerechten.
- Bakkerij Slijkerman – ambachtelijke broden en zoetwaren.
- In het voorjaar: verkoop van verse tulpen en hyacinten bij kwekers aan huis.
Kunst in de openbare ruimte
- Diverse muurschilderingen en kunstobjecten die verwijzen naar de geschiedenis van de polder en het kanaal.
- Beeldhouwwerk bij de kerk dat de beschermheilige van de parochie uitbeeldt.
Seizoensgebonden activiteiten
- Voorjaar: bloembollenvelden in bloei, ideaal voor fotografie.
- Zomer: strandbezoek aan Callantsoog of Julianadorp.
- Herfst: wandelingen door de polder met trekvogels in zicht.
- Winter: bij strenge vorst schaatsen op sloten en vaarten.
Bronnen
- Gemeente Schagen – algemene informatie over ligging, dorpen en voorzieningen.
https://www.schagen.nl - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – gegevens over Onze Lieve Vrouwe Visitatiekerk en drijvende brug.
https://www.cultureelerfgoed.nl - Parochie Heilige Familie – informatie over kerkgeschiedenis en orgel.
https://heiligefamilieparochie.nl