Terschelling

Laatste update 13/10/2025 door Redactie

Terschelling is een van de vijf bewoonde Waddeneilanden van Nederland en ligt in de provincie Friesland. Het eiland bevindt zich tussen Vlieland in het westen en Ameland in het oosten. Aan de noordzijde grenst het aan de Noordzee, terwijl de zuidkant uitkijkt over de Waddenzee, die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. De dichtstbijzijnde haven op het vasteland is Harlingen, vanwaar veerboten en sneldiensten vertrekken. De overtocht duurt met de reguliere veerboot ongeveer twee uur en met de sneldienst circa 45 minuten. Terschelling is ongeveer 30 kilometer lang en gemiddeld 4 kilometer breed. Het eiland telt diverse dorpen en buurtschappen, waaronder West-Terschelling, Halfweg, Hee, Horp, Kaart, Kinnum, Baaiduinen, Striep, Midsland, Landerum, Formerum, Lies, Hoorn en Oosterend.

Verklaring van de naam

De naam Terschelling wordt vaak verklaard als een samenstelling van ‘ter’ (op) en ‘schelling’ (afgeleid van schel of schelgrond), wat zou verwijzen naar een hoger gelegen gebied met schelpenrijke bodem. In historische documenten komt de naam in verschillende vormen voor, zoals ‘Schellinghe’ en ‘Terschellingh’. De ligging tussen wad en zee, op een zandrug die bescherming bood tegen overstromingen, maakte het eiland tot een veilige vestigingsplaats voor de eerste bewoners.

Geschiedenis

Archeologische vondsten tonen aan dat Terschelling al rond 4000 voor Christus bewoond werd. In de vroege middeleeuwen ontstonden de eerste permanente nederzettingen. Eeuwenlang leefden de eilanders van kleinschalige landbouw, visserij en het verzamelen van natuurlijke materialen uit de duinen en van het strand. Hout werd bijvoorbeeld aangespoeld en gebruikt voor bouw en brandstof, omdat er op het eiland zelf nauwelijks bomen groeiden.

Een bijzondere vorm van bijverdienste was het houden van een eendenkooi: een vijver met vangconstructie waar nieuwsgierige eenden in zwommen en gevangen werden. Ook het wiervissen was belangrijk: zeegras werd gedroogd en gebruikt als dakbedekking, stalstrooisel en vulling voor matrassen. In de jaren dertig van de 20e eeuw leverde dit een boer soms wel honderd gulden extra per jaar op, een aanzienlijk bedrag in die tijd.

Bossen verschenen pas rond 1920, toen men de bodem verrijkte met turf om water vast te houden. Deze methode, bekend als de Terschellinger methode, maakte grootschalige aanplant mogelijk. De vorm van het eiland is door de eeuwen heen voortdurend veranderd door wind, stroming en getij.

In de maritieme geschiedenis speelde Terschelling een grote rol. Het eiland was eeuwenlang een centrum van het loodswezen en is de geboorteplaats van ontdekkingsreiziger en cartograaf Willem Barentsz. De vuurtoren Brandaris in West-Terschelling, gebouwd in 1594, is de oudste nog bestaande vuurtoren van Nederland en fungeert nog altijd als baken voor de scheepvaart.

Toeristische wetenswaardigheden

Terschelling is tegenwoordig een geliefde bestemming voor natuurliefhebbers, watersporters, strandgangers en cultuurliefhebbers. Het eiland biedt een combinatie van uitgestrekte stranden, duinen, bossen en polders, samen met een rijk cultureel aanbod.

Evenementen en cultuur

Het bekendste evenement is het jaarlijkse Oerol Festival in juni, waarbij het hele eiland verandert in een podium voor theater, muziek en beeldende kunst. Voor maritieme sfeer is de jachthaven van West-Terschelling een trekpleister: hier kunnen zo’n 450 schepen aanleggen, waaronder historische zeilschepen van de Bruine Vloot.

Holland Sail meezeilreizen

Een iconische plek is Café De Groene Weide in Hoorn, jarenlang bekend door de optredens van zanger Hessel en zijn dochter Tess. Sinds maart 2025 heeft het café een nieuwe eigenaar, die de muzikale traditie voortzet met liveoptredens en een gastvrije sfeer.
Adres: Dorpsstraat 81, 8896 JD Hoorn
Openingstijden: dinsdag t/m zondag, tot middernacht (vrijdag en zaterdag tot 01:00 uur)
Google Maps

Natuur en recreatie

Het eiland beschikt over 30 kilometer strand en 70 kilometer aan fietspaden. Een hoogtepunt is het Europees natuurreservaat De Boschplaat aan de oostkant, een gebied van internationale betekenis voor vogels en planten. Hier kun je lange wandelingen maken tot aan de oostpunt, met uitzicht op zandplaten en de Noordzee.

Langs de Waddenzee zijn bij laagwater grote groepen vogels te zien, waaronder rotganzen en eidereenden. In de duinen leven konijnen, die door hun graasgedrag bijdragen aan het openhouden van het landschap. In de bossen komen reeën en vossen voor. Op zandbanken in de Waddenzee rusten regelmatig zeehonden.

Lokale producten en culinaire tips

Een bijzonder streekproduct is de cranberry, die in 1868 per toeval op het eiland terechtkwam. Tegenwoordig worden er sappen, jams en likeuren van gemaakt. In de herfst kun je tijdens georganiseerde excursies de bessenvelden bezoeken.

Voor verse vis en schelp- en schaaldieren is West-Terschelling de plek bij uitstek. Aan de haven vind je restaurants die gerechten serveren met lokaal gevangen vis en lam van het eiland.

Musea en erfgoed

Het Centrum voor Natuur en Landschap in West-Terschelling biedt tentoonstellingen over de natuur en cultuurhistorie van het eiland.
Adres: Burgemeester Reedekerstraat 11, 8881 BE West-Terschelling
Openingstijden: dagelijks 10.00–17.00 uur
Entree: € 6,50 volwassenen, € 3,50 kinderen
Google Maps

Het Wrakkenmuseum in Formerum toont vondsten uit scheepswrakken rond het eiland en vertelt verhalen over de maritieme geschiedenis.

Fiets- en wandelroutes

Populaire fietsroutes voeren langs de duinen naar Midsland aan Zee, Formerum en Hoorn, of door de polders aan de zuidkant. Wandelaars kunnen kiezen voor het Noordzeestrand of de kwelders langs de Waddenzee, waar zoutminnende planten zoals zeekraal groeien.

Seizoensgebonden activiteiten

In de lente kleuren de duinen door bloeiende duinviooltjes en helmgras. De zomer is ideaal voor strandactiviteiten en watersport. In de herfst trekt de vogeltrek duizenden vogels over het eiland, terwijl de winter rust en ruimte biedt voor lange strandwandelingen.

Meer informatie over Terschelling


Meer over Terschelling

Bronnen

Plaats een reactie