Zeerijp, Groningen

Laatste update 28/08/2025 door Redactie

In het uitgestrekte landschap van het noordoosten van de provincie Groningen ligt het dorp Zeerijp. Het maakt onderdeel uit van de gemeente Eemsdelta, waarin ook plaatsen als Loppersum, Appingedam, Delfzijl, Godlinze, ’t Zandt, Wirdum, Garrelsweer, Zeerijp, Leermens, Ten Boer en diverse kleine wierdedorpen liggen. De omgeving wordt gekenmerkt door vruchtbare akkers, wierden (terpen), kronkelende waterlopen en karakteristieke middeleeuwse kerken. Nabijgelegen steden zijn onder meer Groningen en Appingedam, en de Waddenzeekust ligt op korte afstand.

Verklaring van de naam

De naam Zeerijp is vermoedelijk afgeleid van ‘rijp’, een oude aanduiding voor een nederzetting, en ‘zee’, verwijzend naar het oorspronkelijke landschap dat sterk beïnvloed werd door getijdenwater van de voormalige rivier de Fivel. Het dorp is ontstaan op een wierde langs een middeleeuwse dijk, wat de naam verklaart én het strategische karakter van de locatie benadrukt.

Geschiedenis

Zeerijp ontstond in de 13e eeuw langs een van de oudste dijken aan de rivier de Fivel. In de omgeving stonden vroeger meerdere borgen (adellijke herenhuizen), zoals vaker in Groningen, die het landschap en de lokale geschiedenis mede vormgaven.

Het meest markante gebouw van het dorp is de Hervormde Kerk, oorspronkelijk gewijd aan Sint Jacobus, gebouwd in de overgang van romaanse naar gotische stijl. Deze zogenoemde romano‑gotiek komt in de regio veel voor en werd gekenmerkt door het fantasierijke gebruik van baksteen, destijds een herontdekt bouwmateriaal. De verhoogde schipwanden en spitsboogvensters laten zien hoe de gotische invloed steeds sterker werd. De kerk van Zeerijp werd rond 1350 voltooid en is daarmee jonger dan verwante kerken in Zuidbroek en Noordbroek.

De losse, lage klokkentoren dateert uit de eerste helft van de 15e eeuw en heeft twee geledingen met een tentdak. Binnen vallen de meloenvormige koepelgewelven op, ondersteund door acht of vier ribben. De inventaris bevat onder meer een rijk versierde preekstoel en banken uit de 17e eeuw, een avondmaalstafel uit de 18e eeuw en diverse grafzerken. Het orgel, in 1651 vervaardigd door Th. Faber, werd in de jaren 1970 grondig gerestaureerd.

Toeristische wetenswaardigheden

Hervormde Kerk Zeerijp

  • Adres: Kerkstraat 6, Zeerijp
  • Openingstijden: dagelijks 09.00–21.00 uur, zondag 11.00–21.00 uur
  • Entree: gratis, vrijwillige bijdrage welkom
  • OV: bereikbaar via station Loppersum (ca. 4 km) met busverbinding
  • Parkeren: gratis in het dorp
  • Google Maps: Hervormde Kerk Zeerijp

Wandelen en fietsen langs de Fivelboezem

  • Startpunt: dorpsplein Zeerijp
  • Routes door oud-zeekleilandschap, langs wierden en voormalige borgterreinen

Borgterrein Ekenstein (nabij Appingedam)

  • Historisch landgoed met park, vijvers en wandelpaden
  • Google Maps: Ekenstein

Lokale tips en weetjes

  • In het voorjaar bieden omliggende akkers een kleurrijk tapijt van bloeiende koolzaadvelden, ideaal voor fotografie.
  • Het dorp vormt onderdeel van het Pronkjewailpad, een langeafstandswandelroute door Groningen waarbij je onderweg lokale producten proeft.
  • Op de eerste zaterdag van september vindt vaak een kerkenroute plaats, waarbij middeleeuwse kerken in de regio geopend zijn met muziek en exposities.
  • In de kerk worden regelmatig concerten georganiseerd vanwege de uitstekende akoestiek van het gewelfde interieur.
  • Rond zonsondergang levert het uitzicht vanaf de oude dijk richting de Waddenkust spectaculaire vergezichten op.

Minder bekende plekken

  • Restanten van oude borgterreinen in en rond het dorp, herkenbaar aan verhoogde grasvelden en grachtenpatronen.
  • Kleine wierden met archeologische waarde liggen verspreid in het landschap, vaak toegankelijk via wandelpaden.
  • In nabijgelegen gehuchten zijn traditionele arbeidershuisjes en bakstenen schuren te zien die herinneren aan de akkerbouwcultuur.

Bronnen

Plaats een reactie