Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Weesp ligt in het zuidoosten van de provincie Noord-Holland, aan de bochtige rivier de Vecht en dicht bij de grens met de provincie Utrecht. Sinds maart 2022 maakt de stad bestuurlijk deel uit van de gemeente Amsterdam, maar het behoudt zijn eigen historische karakter en kleinschalige charme. De ligging tussen water, polders en natuurgebieden maakt het tot een aantrekkelijke plek voor bezoekers die stedelijk erfgoed en buitenleven willen combineren.
Verklaring van de naam
De naam Weesp gaat terug op het middeleeuwse “Wesopa” of “Wisopa”, dat waarschijnlijk verwijst naar een waterloop (wisa) en het achtervoegsel apa of opa, duidend op water of rivier. In oude documenten wordt de naam in verschillende varianten vermeld, maar altijd met een directe link naar de ligging aan de Vecht.
Geschiedenis
Weesp ontwikkelde zich in de middeleeuwen als handelsplaats dankzij de strategische ligging aan de rivier, die een verbinding vormde tussen Utrecht en de Zuiderzee. Vanaf de 14e eeuw groeide de stad door bierbrouwerijen, branderijen voor korenbrandewijn en later ook porseleinproductie, waarvan de overgebleven stukken tegenwoordig zeldzaam zijn. In de 19e eeuw bracht de cacaofabriek van C.J. van Houten economische bloei en werkgelegenheid.
Vanwege de ligging op een verdedigingslijn werd Weesp opgenomen in de Nieuwe Hollandse Waterlinie en later de Stelling van Amsterdam. Deze militaire werken en forten maken nu deel uit van UNESCO Werelderfgoed. De historische binnenstad, met grachten, smalle straten en monumentale panden, ademt nog steeds de sfeer van vroegere eeuwen.
Plaatsen in de voormalige gemeente Weesp
Binnen de historische gemeente vielen: Weesp (stad), Uitermeer (met het fort), Betsbrug en omliggende buurtschappen.
Toeristische wetenswaardigheden
- Stadhuis van Weesp – 18e-eeuws gebouw in Lodewijk XVI-stijl, nu in gebruik als museum met collecties over stadsgeschiedenis en Weesper porselein.
Adres: Nieuwstraat 41, 1381 BB Weesp
Openingstijden: di–zo 13.30–16.30 uur
Entree: € 5,00 volwassenen, € 2,50 kinderen
OV: trein tot station Weesp, 10 minuten lopen
Google Maps - Grote of Laurenskerk – Laatgotische kruiskerk met 15e-eeuwse fresco’s, houten koorhek en het beroemde Hemony-carillon.
Adres: Kerkstraat 8, 1381 BC Weesp
Openingstijden: beperkt, rondleidingen op afspraak
Entree: vrijwillige bijdrage
Google Maps - Fort Uitermeer – Onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, gelegen aan de Vecht in een groen natuurgebied.
Adres: ’s-Gravelandseweg 3, 1381 HJ Weesp
Openingstijden: terrein vrij toegankelijk; gebouwen alleen tijdens evenementen
Google Maps - Binnenstad en grachten – Wandel- en fietsroutes voeren langs historische pakhuizen, bruggen en terrasjes aan het water.
Lokale tips en weetjes
- Jaarlijks in juni vindt het Weesper Vestingfestival plaats met markten, muziek en rondleidingen door forten en kazematten.
- De Vecht is populair voor rondvaarten; in de zomer zijn er historische salonboten die ook richting Muiden varen.
- Op de zaterdagmarkt in het centrum vind je ambachtelijke chocolade die verwijst naar de cacaotraditie van Van Houten.
- Het Naardermeer, op korte afstand, is het oudste natuurreservaat van Nederland en bekend om zijn vogelrijkdom.
- De sluizen bij Weesp zijn een druk punt voor pleziervaart tussen de Vecht en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Bronnen
- Gemeente Amsterdam – https://www.amsterdam.nl – Gebruikt voor bestuurlijke indeling, plaatsnamen en actuele informatie over voorzieningen in Weesp.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – https://www.cultureelerfgoed.nl – Gebruikt voor monumentstatus van gebouwen, forten en kerken in Weesp.
- Provincie Noord-Holland – https://www.noord-holland.nl – Gebruikt voor regionale ligging, toeristische regio’s en landschappelijke kenmerken rond Weesp.
- UNESCO Werelderfgoed – https://whc.unesco.org – Gebruikt voor status en omschrijving van de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie.