Giethoorn, Overijssel

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het noordwesten van Overijssel, midden in het laagveengebied van de Kop van Overijssel, ligt het dorp Giethoorn. Deze plaats maakt deel uit van de gemeente Steenwijkerland, samen met onder andere Blokzijl, Wanneperveen, Belt-Schutsloot, Vollenhove, Steenwijk, Kalenberg, Ossenzijl en Oldemarkt. De regio grenst aan het Nationaal Park Weerribben-Wieden en ligt op korte afstand van steden als Meppel, Zwolle en Steenwijk. Giethoorn is goed bereikbaar via de N334 en regionale buslijnen, en vormt een geliefde bestemming voor toeristen die rust, natuur en cultuur willen combineren.

Verklaring van de naam Giethoorn

De naam Giethoorn is vermoedelijk afgeleid van ‘geitenhoorns’ die in het veen werden gevonden door vroege bewoners. Deze hoorns zouden afkomstig zijn van geiten die leefden in een nederzetting die door overstromingen was verdwenen. De naam werd later verbasterd tot Giethoorn. De verwijzing naar hoorns en veen past bij het ontstaan van het dorp in een moerassig gebied waar turfwinning en veeteelt centraal stonden. (Lees verder onder de afbeelding)

Giethoorn (c) Martin Lamboo 2016
Giethoorn (c) Martin Lamboo 2016

Geschiedenis

Giethoorn ontstond in de 13e eeuw, vermoedelijk door de vestiging van religieuze groeperingen zoals flagellanten in het onontgonnen veengebied. De bewoners leefden van turfwinning, rietsnijden, visserij en kleinschalige veehouderij. Door het afgraven van turf ontstond een landschap van petgaten en legakkers, die door overstromingen en inklinking veranderden in meren en plassen.

Het Gieterse Meer is het enige natuurlijke meer in de omgeving en ontstond in de ijstijd. Andere wateren zoals het Bovenwiede, Zuideindiger Wiede, Molengat, Beulakerwijde en de Belterwijde zijn het resultaat van turfwinning. Het verdwenen dorp Beulaecke, dat in de 18e eeuw in het water verdween, leeft voort in de naam van het meer.

Tot ver in de 20e eeuw was vervoer in Giethoorn uitsluitend mogelijk via het water. Melkbussen, hooi, vee en zelfs post werden per boot vervoerd. De karakteristieke melkbok, waarmee melk werd opgehaald voor de fabriek, verdween pas in de jaren zeventig. Tegenwoordig is het dorp deels ontsloten via wegen, maar in het oude centrum zijn veel huizen nog alleen bereikbaar via bruggetjes of per boot.

Toeristische wetenswaardigheden Giethoorn

Giethoorn staat bekend als het ‘Hollandse Venetië’ vanwege de vele waterwegen, bruggetjes en eilandjes. Het dorp is het best te verkennen vanaf het water. Rondvaarten en verhuur van fluisterboten zijn beschikbaar bij meerdere lokale aanbieders. De fluisterboot, een elektrisch aangedreven vaartuig, zorgt voor een stille en milieuvriendelijke manier van varen.

Google Maps: Giethoorn centrum
Toegang: Vrij toegankelijk
Parkeren: Diverse parkeerplaatsen aan de rand van het dorp
OV: Buslijn 70 vanaf station Steenwijk, halte Hylkemaweg

Een wandeling door het dorp voert langs 18e- en 19e-eeuwse boerderijen, vervenershuizen en smalle paden met houten bruggetjes. De traditionele Gieterse punter wordt nog steeds gebouwd door lokale vakmensen, maar is niet publiekelijk te bezichtigen als vaste werf.

Museumboerderij ’t Olde Maat Uus biedt een inkijk in het leven van vroegere bewoners. In de museumtuin staat een gerestaureerde tjasker, een kleine windmolen die vroeger werd gebruikt om water op te pompen in veengebieden.

Google Maps: Museumboerderij ’t Olde Maat Uus
Adres: Binnenpad 46, 8355 BV Giethoorn
Openingstijden: Maandag t/m zaterdag van 10:00 tot 17:00 uur
Entree: €6 volwassenen, €3 kinderen
OV: Buslijn 70, halte Hylkemaweg

Natuur en landschap

Giethoorn ligt aan de rand van het Nationaal Park Weerribben-Wieden, het grootste laagveenmoeras van West-Europa. Hier worden soorten als de roerdomp, purperreiger, kleine karekiet, blauwborst en veenpluis waargenomen. Het gebied is toegankelijk via wandelpaden, fietsroutes en vaarroutes. De rust en biodiversiteit maken het tot een geliefde plek voor natuurliefhebbers.

Lokale tips en weetjes

  • In de winter is Giethoorn een populaire startlocatie voor schaatstochten over de meren en sloten, mits het ijs betrouwbaar is.
  • De film Fanfare van Bert Haanstra, opgenomen in Giethoorn in 1958, bracht het dorp landelijke bekendheid.
  • In delen van het dorp wordt afval nog per boot opgehaald, een traditie die voortkomt uit de unieke infrastructuur van het waterdorp.

Fiets- en wandelroutes

Vanuit Giethoorn zijn diverse routes beschikbaar:

  • De Weerribbenroute, een fietstocht door moerasbossen en rietvelden
  • De Rondje Bovenwiede, een wandelroute langs het meer en door het natuurgebied
  • De Kop van Overijsselroute, een combinatie van water, land en cultuurhistorie

Streekgerechten en horeca

In Giethoorn zijn diverse eetgelegenheden die streekproducten serveren. Van eenvoudige pannenkoekenhuizen tot restaurants met een regionale kaart. Aanraders zijn De Grachthof, met uitzicht op het water, en Restaurant Hollands Venetië, dat een gevarieerd menu biedt met seizoensgerechten.

Gemeente en omliggende plaatsen

De gemeente Steenwijkerland bestaat uit:
Giethoorn, Blokzijl, Wanneperveen, Belt-Schutsloot, Vollenhove, Steenwijk, Kalenberg, Ossenzijl, Oldemarkt, Scheerwolde, Nederland, Wetering, Dwarsgracht, Eesveen, De Bult, Baars, Kuinre, Onna, Willemsoord en Sint Jansklooster.

De regio ligt in de Kop van Overijssel, grenzend aan Drenthe, Friesland en het Zwartewatergebied. (Lees verder onder de afbeelding)

Giethoorn (c) Martin Lamboo 2016
Giethoorn (c) Martin Lamboo 2016

Flora en fauna

Hier worden soorten als de roerdomp, purperreiger, kleine karekiet, blauwborst, veenpluis, dotterbloem en zwarte zegge waargenomen. Het gebied rond Giethoorn en de Weerribben-Wieden is bijzonder rijk aan biodiversiteit dankzij kleinschalig waterbeheer en natuurontwikkeling.

Bronnen

Plaats een reactie