Lieren, Gelderland

Laatste update 30/09/2025 door Redactie

Lieren ligt in de provincie Gelderland, binnen de gemeente Apeldoorn. Het dorp bevindt zich ten zuiden van de snelweg A1 en ten oosten van Beekbergen. Binnen een straal van 15 kilometer liggen onder andere Ugchelen, Loenen, Klarenbeek, Oosterhuizen, Hoenderloo, Eerbeek, Voorst, Twello en Teuge. De ligging aan de rand van de Veluwe maakt Lieren aantrekkelijk voor natuurliefhebbers, wandelaars en rustzoekers.

Verklaring van de naam Lieren

De naam Lieren is vermoedelijk afgeleid van een oud woord voor “helder water”. Dat past bij de aanwezigheid van een bronbeek die door het dorp stroomt. Deze beek ontspringt in de buurtschap Engeland en stroomt via Lieren richting het Apeldoorns Kanaal, waarna hij verdergaat als de Klarenbeek. Het schone water trok al vroeg bewoners aan, die zich vestigden langs de oevers.

Geschiedenis

Lieren kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de vroege middeleeuwen. De aanwezigheid van schoon water en vruchtbare gronden leidde tot landbouwontwikkeling. De zandgronden waren arm, waardoor boeren een karig bestaan hadden. Toch ontstond er een bloeiende gemeenschap, mede dankzij de natuurlijke hulpbronnen.

Tot ongeveer het jaar 1200 kende de regio een actieve ijzerindustrie. In kleine ovens werd ijzererts uit de bodem verhit met houtskool. De productie vond plaats in de omgeving van het moerasbos ’t Woud, waar bomen groeiden in water van 80 centimeter diep. Na het smeden bleven ijzerslakken over, die lokaal “wolf” werden genoemd. Deze ijzeren voorwerpen waren waardevol en werden gebruikt voor ruilhandel. Na 1200 verdween de ijzerindustrie door de ontdekking van rijkere ijzerertsvelden elders in Europa.

Door houtkap verdwenen veel oorspronkelijke bossen. In de plaats kwamen heidevelden en zandverstuivingen. De bouwlanden bij Oosterhuizen, ten zuiden van Lieren, werden bedreigd door stuifzand. Door aanleg van een stuifheuvel en beplanting langs de Hulhorstweg werd het zand tegengehouden. De huidige snelweg A50 loopt over deze stuifheuvel.

Lieren ligt op de overgang van hoge zandgronden naar lage veengronden. Vroeger was de grondwaterstand hoger, waardoor gebieden als de Hooilanden, het moerasbos ’t Woud en de Nagelpoel jaarlijks overstroomden. De Nagelpoel lag waar nu bedrijventerrein Malkenschoten ligt, met de Nagelpoelweg als herinnering.

De Lierder Enk was een vruchtbare landbouwzone, omringd door heide, moeras en zandverstuivingen. Generaties lang werd hier gewerkt op de akkers. Het stromende water van de beek werd benut door watermolens, waarvan restanten nog in het landschap te herkennen zijn.

De bewoners van Lieren hadden al vóór 1500 gebruiksrechten op de omliggende woeste gronden. Deze rechten werden beheerd door de Lierder Marke, een organisatie van grondbezitters. Het gebied strekte zich uit van de grens met de gemeente Voorst tot aan buurtschap Engeland, en omvatte onder andere Klarenbeek, Het Woud, De Hooilanden, Oosterhuizen, Beekbergen en het Lierder Bos. In 1832 bezaten de “Geërfden der Liermark” ruim 3300 hectare. De marke had een eigen reglement, een markeboek en een vorm van rechtspraak. Aan het eind van de negentiende eeuw werd de marke opgeheven.

Toeristische wetenswaardigheden Lieren

Lieren is een ideale bestemming voor wie rust, natuur en erfgoed zoekt. Het dorp ligt aan de rand van de Veluwe, met directe toegang tot bossen, heidevelden en wandelpaden. Hier worden bijzondere vogelsoorten gespot, zoals de zwarte specht en de boomleeuwerik.

Een populaire wandelroute loopt van Lieren naar Beekbergen, langs de beek en door het Lierder Bos. Deze route is opgenomen op allewandelroutes.nl. In het moerasbos ’t Woud zijn in het voorjaar bloeiende dotterbloemen en in de herfst paddenstoelen te vinden. Hier worden ook reeën en dassen waargenomen.

Het voormalige station Beekbergen, dat vlak bij Lieren ligt, is onderdeel van de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij. Hier vertrekken historische stoomtreinen richting Loenen en Dieren. Het station ligt aan de Dorpstraat 140, 7361 AZ Beekbergen. Google Maps: Dorpstraat 140, Beekbergen

In de omgeving liggen meerdere boerderijwinkels met streekproducten zoals Veluwse kaas, honing en seizoensgroenten.

In het voorjaar bloeien de bermen vol bloemen. In de zomer zijn er wateractiviteiten op de Dommel. In de herfst trekt het coulisselandschap veel wandelaars. In de winter is het gebied geliefd bij rustzoekers die de natuur willen ervaren.

Gemeente en streek

Lieren maakt deel uit van de gemeente Apeldoorn, samen met:

De Veluwe omvat verder onder andere Ede, Otterlo, Nunspeet, Ermelo, Putten, Garderen, Voorthuizen en Barneveld. Deze regio staat bekend om haar natuur, erfgoed en recreatiemogelijkheden.

Bronnen

Plaats een reactie