Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Loenen is een dorp op de zuidflank van de Veluwe, in de provincie Gelderland, en maakt deel uit van de gemeente Apeldoorn. De omgeving is rijk aan natuur, waaronder uitgestrekte bossen, heidevelden en glooiende landschappen. Het dorp ligt gunstig tussen Nationaal Park Veluwezoom en Nationaal Park De Hoge Veluwe, waardoor het een uitstekende uitvalsbasis is voor wandel- en fietstochten. Loenen is bekend om zijn natuurschoon, historische landgoederen en gedenkwaardige oorlogsmonumenten.
Plaatsen binnen de gemeente Apeldoorn: Apeldoorn, Beekbergen, Hoenderloo (Gelderland), Klarenbeek (gedeeltelijk), Loenen, Radio Kootwijk, Ugchelen, Wenum Wiesel en omliggende buurtschappen.
Verklaring van de naam
De naam Loenen gaat vermoedelijk terug op het oud-Nederlandse woord loo, dat ‘open plek in het bos’ betekent. De toevoeging ‘aan de Veluwe’ wordt gebruikt om het te onderscheiden van andere plaatsen met dezelfde naam in Nederland, Zoals Loenen aan de vecht.
Geschiedenis
Loenen ontwikkelde zich in de middeleeuwen als agrarische nederzetting op de hogere zandgronden van de Veluwe. Dankzij de ligging tussen belangrijke handelsroutes groeide het uit tot een regionaal centrum.
De bossen van de Loenermark en het Loenense Bos zijn eeuwenlang gebruikt voor houtproductie en jacht. Samen beslaan ze zo’n 1.250 hectare en maken ze deel uit van het grootste aaneengesloten bosgebied van Nederland. Het dorp herbergt daarnaast meerdere historische bouwwerken, zoals Kasteel ter Horst (1557) en de Ereveld Loenen, een nationale militaire begraafplaats.
In de 20e eeuw werd Loenen ook bekend door de aanleg van de hoogste waterval van Nederland, een kunstmatige waterval van 15 meter hoog, gevoed door het Apeldoorns Kanaal, bedoeld om de Loenense papierindustrie van waterkracht te voorzien.
Toeristische wetenswaardigheden
- Loenense Waterval – Met 15 meter de hoogste waterval van Nederland, gelegen in het bosrijke dal van de Vrijenberger Spreng.
Locatie: Beekbergerweg, Loenen
Parkeren: kleine parkeerplaats bij de waterval
Google Maps - Schaapskooi Loenermark – Startpunt van diverse wandelroutes door de Loenermark, met kuddes Veluwse heideschapen.
Locatie: Droefakkers, Loenen
Google Maps - Kasteel ter Horst – Renaissancekasteel met grachten, tuin en oranjerie, gebouwd door Wijnand Hacfort, voormalig burgemeester van Arnhem.
Adres: Hoofdweg 74, 7371 AK Loenen
Google Maps - Ereveld Loenen – Nationale begraafplaats voor Nederlandse oorlogsslachtoffers, geopend in 1949, met ruim 3.600 graven.
Adres: Groenendaalseweg 64, 7371 EZ Loenen
Google Maps
Extra lokale tips en weetjes
- In de herfst kleuren de Loenermark en het Loenense Bos spectaculair dankzij de loofbomen en uitgestrekte heidevelden.
- Jaarlijks vindt in juni de Loenense Midzomeravondmarkt plaats, met streekproducten en muziek.
- Het Apeldoorns Kanaal, dat langs Loenen loopt, wordt steeds meer benut voor recreatief varen en kanoën.
- In de winter worden rond de Loenense Waterval regelmatig wandeltochten met gids georganiseerd.
- Vanaf de schaapskooi zijn wildobservatiepunten bereikbaar waar edelherten en wilde zwijnen te zien zijn.
Bronnen
- Gemeente Apeldoorn – https://www.apeldoorn.nl – Informatie over gemeentelijke indeling, ligging, voorzieningen en toeristische activiteiten in Loenen.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – https://www.cultureelerfgoed.nl – Gegevens over rijksmonumenten zoals Kasteel ter Horst en het Ereveld Loenen.
- Staatsbosbeheer – https://www.staatsbosbeheer.nl – Informatie over natuurgebieden Loenermark en Loenense Bos, inclusief wandelroutes en schaapskooi.
- Oorlogsgravenstichting – https://www.ogs.nl – Achtergrondinformatie over de geschiedenis en betekenis van het Ereveld Loenen.