Laatste update 08/09/2025 door Redactie
Aan de zuidelijke oever van de Lek, in het oosten van de provincie Zuid-Holland, ligt het dorp Ammerstol. Het maakt deel uit van de gemeente Krimpenerwaard en wordt omringd door plaatsen als Bergambacht, Schoonhoven en Berkenwoude. De ligging aan de rivier, tussen uitgestrekte polders en historische stadjes, geeft Ammerstol een karakteristieke charme. De nabijheid van grotere steden als Gouda en Rotterdam maakt het dorp goed bereikbaar, terwijl het toch zijn kleinschalige en landelijke sfeer heeft behouden.
Verklaring van de naam
De naam Ammerstol kent een lange geschiedenis en is in oude documenten terug te vinden in verschillende vormen. In 1221 werd het dorp aangeduid als Theloneum de Ambers, in 1233 als Theloneum suum de Ambers en in 1299 als in thelonio nostro Ambers. Het eerste deel van de naam, “Ammer”, verwijst waarschijnlijk naar een oude benaming voor de rivier of een waterloop in de omgeving. Het tweede deel, “stol” of “tol”, duidt op een plaats waar tol werd geheven. De ligging aan de Lek maakte Ammerstol tot een strategische plek voor handel en scheepvaart, waardoor het innen van tol een belangrijke inkomstenbron was.
Geschiedenis
De geschiedenis van Ammerstol gaat terug tot de vroege 13e eeuw. Op 16 mei 1322 verleende graaf Willem III van Holland het dorp stadsrechten. Hoewel dit een belangrijke stap had kunnen zijn in de ontwikkeling tot stad, besloot men deze rechten niet te benutten vanwege de hoge kosten die ermee gepaard gingen. Ammerstol bleef daardoor altijd een dorp.
In 1401 verplaatste Aelbrecht van Beieren zowel de tolheffing als de visafslag naar het nabijgelegen Schoonhoven. Pas in 1795 keerde de visafslag terug naar Ammerstol. In de eeuwen daarvoor en daarna speelde de visserij, en met name de zalmvangst, een centrale rol in het dorp. Rond 1880, op het hoogtepunt van de zalmhandel, werd de Zalmmarkt gebouwd, een veilinggebouw waar de vangst werd verhandeld. In de twintigste eeuw werd dit gebouw afgebroken.
De zalmvisserij was zo belangrijk dat er in de volksmond werd gezegd dat dienstmeisjes liever niet meer dan twee keer per week zalm wilden eten. In 1921 werd de laatste zalm uit de Lek bij Ammerstol gevangen. Naast de visserij hield de bevolking zich bezig met het maken van manden, hoepels en het vlechten van riet. Toen de zalm verdween, vonden veel inwoners werk als grondwerker. Overdag werkten zij met schop en spade, ’s avonds kwamen ze samen in de keet om te praten, te vergaderen en te debatteren. Deze traditie droeg bij aan de linkse politieke signatuur van het dorp, dat in de volksmond bekendstond als “het rode dorp” of “Moskou aan de Lek”.
Tot 31 december 1984 was Ammerstol een zelfstandige gemeente. Op 1 januari 1985 fuseerde het met Bergambacht en Berkenwoude tot de nieuwe gemeente Bergambacht, die later opging in de huidige gemeente Krimpenerwaard.
Toeristische wetenswaardigheden
Historisch dorpshart
Het centrum van Ammerstol ademt nog altijd de sfeer van een rivierdorp met een lange geschiedenis. Langs de Lekdijk staan karakteristieke huizen en voormalige visserswoningen. Een wandeling over de dijk biedt uitzicht over de rivier en de uiterwaarden.
Herinneringen aan de zalmvisserij
Hoewel de zalmvisserij verdwenen is, leeft de herinnering voort in het voormalige wapen van Ammerstol, waarin een vis is afgebeeld. In het dorp zijn nog enkele oude panden te vinden die verbonden zijn met de visserij en scheepsbouw.
Fiets- en wandelroutes
Ammerstol ligt aan diverse fiets- en wandelroutes door de Krimpenerwaard. Een populaire route voert langs de Lek naar Schoonhoven, bekend om zijn zilverindustrie, en verder door de polders naar Bergambacht en Haastrecht. Wandelaars kunnen gebruikmaken van het netwerk van wandelknooppunten dat door het dorp loopt.
Evenementen en cultuur
In de zomermaanden worden in Ammerstol en omliggende dorpen regelmatig braderieën, markten en muziekavonden georganiseerd. De nabijheid van Schoonhoven maakt het mogelijk om culturele evenementen zoals de Zilverdag te combineren met een bezoek aan Ammerstol.
Culinair
Langs de Lek en in de omgeving zijn diverse eetgelegenheden te vinden, variërend van traditionele dorpscafés tot restaurants met uitzicht op het water. Streekgerechten met verse vis en producten uit de polder staan hier vaak op het menu.
Praktische informatie voor bezoekers
- Dorpskern Ammerstol – Gratis toegankelijk, parkeren langs de Lekdijk of in de zijstraten. OV: busverbindingen naar Schoonhoven en Bergambacht. Google Maps
- Fietsroute Krimpenerwaard – Startpunt bij de Lekdijk in Ammerstol. Gratis toegankelijk. Parkeren: bij het dorpsplein. OV: bushalte Ammerstol, Dorpsstraat.
- Uitzichtpunt Lekdijk – Ideaal voor fotografie en vogelspotten. Gratis toegankelijk. Parkeren: nabij de dijk. OV: bushalte Ammerstol, Lekdijk.
Gemeente en regio
Ammerstol maakt deel uit van de gemeente Krimpenerwaard, die naast Ammerstol bestaat uit de kernen Bergambacht, Berkenwoude, Haastrecht, Lekkerkerk, Ouderkerk aan den IJssel, Schoonhoven, Stolwijk en Vlist. De gemeente ligt in het Groene Hart en wordt gekenmerkt door veenweidegebieden, rivieren en historische dorpen.
De provincie Zuid-Holland is de dichtstbevolkte provincie van Nederland en herbergt naast grote steden als Rotterdam, Den Haag en Leiden ook uitgestrekte natuurgebieden, kustlijnen en polders. De Krimpenerwaard vormt hierin een uniek, landelijk gebied dat sterk verbonden is met waterbeheer en landbouw.
Lokale tips en weetjes
- In de uiterwaarden bij Ammerstol zijn in het voorjaar en najaar veel trekvogels te zien, waaronder smienten en kolganzen.
- De Lekdijk is een geliefde route voor wielrenners en motorrijders vanwege het weidse uitzicht en de afwisseling van dorpjes en natuur.
- In de winter, bij strenge vorst, wordt er op de sloten en plassen in de Krimpenerwaard geschaatst; Ammerstol fungeert dan vaak als startpunt voor toertochten.
Bronnen
- Gemeente Krimpenerwaard – Gemeentelijke indeling en toeristische informatie
- Historische Vereniging Schoonhoven en Omstreken – Historische gegevens over Ammerstol en de visserij