Laatste update 01/09/2025 door Redactie
Workum is een sfeervolle stad in de gemeente Súdwest-Fryslân, gelegen in het zuidwesten van de provincie Friesland. De stad ligt aan het IJsselmeer en wordt omringd door pittoreske dorpen zoals Hindeloopen, Koudum, Ferwoude en Gaast. Dankzij de ligging aan het water en de aanwezigheid van meerdere jachthavens is Workum een geliefde bestemming voor watersporters. Het compacte, historische centrum biedt een mix van monumentale panden, gezellige terrassen en culturele bezienswaardigheden.
Verklaring van de naam
De naam Workum is waarschijnlijk afgeleid van een persoonsnaam, mogelijk Worko of Wurke, gecombineerd met het achtervoegsel -um, dat in het Oudfries ‘woonplaats’ of ‘nederzetting’ betekent. De naam zou dus letterlijk ‘de woonplaats van Worko’ kunnen betekenen. Deze naamstructuur komt veel voor in Friesland en verwijst vaak naar de stichter of een belangrijke bewoner van de nederzetting in de vroege middeleeuwen.
Geschiedenis
Workum kreeg in 1399 stadsrechten en groeide in de eeuwen daarna uit tot een belangrijk handels- en ambachtscentrum. De ligging aan de voormalige Zuiderzee maakte de stad tot een knooppunt voor scheepvaart en visserij. In de Gouden Eeuw floreerde Workum dankzij de scheepsbouw, handel in hout en landbouwproducten, en de productie van aardewerk. Het beroemde Workumer aardewerk, herkenbaar aan de bruine kleur en eenvoudige versieringen, werd tot ver buiten Friesland verhandeld.
In de 19e en 20e eeuw veranderde de economische basis van de stad. De visserij en scheepsbouw namen af, maar toerisme en recreatie namen hun plaats in. De aanleg van de Afsluitdijk in 1932 maakte een einde aan de open verbinding met de zee, maar zorgde ook voor rustiger vaarwater, wat de watersport ten goede kwam. Tegenwoordig is Workum een levendige stad die haar historische karakter heeft behouden en waar cultuur, kunst en waterrecreatie samenkomen.
Toeristische wetenswaardigheden
Musea en cultuur
- Jopie Huisman Museum
Dit museum aan het Noard is volledig gewijd aan het werk van de Friese schilder Jopie Huisman. Zijn realistische schilderijen tonen vaak alledaagse voorwerpen, waarbij ook de originele objecten te zien zijn. De persoonlijke verhalen en de film over zijn leven maken het bezoek extra bijzonder.
Adres: Noard 6, 8711 AB Workum
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 11:00–17:00 (check actuele tijden)
Entree: Volwassenen €10, kinderen t/m 12 jaar gratis
Parkeren: In de omgeving van het centrum
OV: Loopafstand vanaf station Workum
Google Maps: Jopie Huisman Museum - Museum Warkums Erfskip
Gevestigd aan de Merk, toont dit museum de geschiedenis van Workum en omgeving aan de hand van voorwerpen, documenten en kunst. Het wordt beheerd door de Oudheidkundige Vereniging Warkums Erfskip, opgericht in 1951.
Adres: Merk 4, 8711 CL Workum
Openingstijden: Seizoensgebonden, meestal dinsdag t/m zondag geopend; controleer vooraf
Entree: Volwassenen €5, kinderen gratis
Parkeren: Nabij het centrum
OV: Loopafstand vanaf station Workum
Google Maps: Museum Warkums Erfskip
Evenementen
- Visserijdagen – Jaarlijks in de herfstvakantie, met demonstraties, muziek en markten.
- Beurtveer – Historische vaartocht tussen Workum en Enkhuizen, herbeleefd met traditionele schepen.
- Strontrace – Unieke zeilwedstrijd waarbij schepen zonder motor paardenmest naar Warmond brengen, geheel op windkracht.
Waterrecreatie en natuur
Workum is een van de Friese Elfsteden en een populaire uitvalsbasis voor zeilers, surfers en kanoërs. De stad heeft meerdere jachthavens en directe toegang tot het IJsselmeer. Het strand van Workum is ondiep en daardoor ideaal voor gezinnen en beginnende kitesurfers.
Lokale tips:
- Maak een fietstocht langs de IJsselmeerkust richting Hindeloopen voor prachtige vergezichten.
- Bezoek in het voorjaar de weilanden rond Workum, waar grutto’s, kieviten en tureluurs broeden.
- Combineer een stadswandeling met een bezoek aan de kerktorens voor panoramisch uitzicht.
Monumenten en architectuur
Het centrum van Workum staat vol met historische panden, waaronder de Gertrudiskerk met zijn markante toren, het oude stadhuis en diverse koopmanshuizen. De stad heeft ook meerdere gevelstenen die verhalen over de vroegere bewoners en hun beroepen.
Culinaire adressen
- It Pottebakkershûs – Restaurant in een historisch pand, met streekgerechten.
- Café de Smidte – Gezellig café met terras aan het water.
- Bakkerij De Haan – Bekend om het Friese suikerbrood en oranjekoek.
Fiets- en wandelroutes
- Elfstedenroute – Fiets of wandel een deel van deze beroemde tocht langs de Friese steden.
- Workumerwaard-route – Natuurwandeling door het vogelrijke gebied ten noorden van de stad.
- Kunst- en atelierroute – Ontdek lokale kunstenaars en galeries.
Kunst in de openbare ruimte
In Workum zijn diverse kunstwerken te vinden die verwijzen naar de maritieme geschiedenis, zoals beelden van vissers en schepen. Ook zijn er muurschilderingen die het werk van Jopie Huisman eren.
Seizoensgebonden activiteiten
- Lente – Bloesemtochten door het Friese platteland.
- Zomer – Zeilcursussen en kitesurfen op het IJsselmeer.
- Herfst – Deelname aan of bezoek van de Strontrace.
- Winter – Bij strenge vorst schaatsen op de vaarten en meren.
Bronnen
- Gemeente Súdwest-Fryslân – Algemene informatie over Workum, evenementen en voorzieningen.
Link: https://www.sudwestfryslan.nl - Jopie Huisman Museum – Gegevens over collectie, openingstijden en entreeprijzen.
Link: https://www.jopiehuismanmuseum.nl - Oudheidkundige Vereniging Warkums Erfskip – Historische achtergrond en bezoekersinformatie museum.
Link: https://www.warkumserfskip.nl - Provincie Friesland – Aanvullende toeristische informatie en recreatiemogelijkheden in Workum en omgeving.
Link: https://www.fryslan.frl