Ede, Gelderland

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het westen van de provincie Gelderland, tussen Arnhem, Wageningen, Barneveld en Veenendaal, ligt de gemeente Ede. Deze uitgestrekte gemeente vormt een toegangspoort tot de Veluwe en biedt een mix van natuur, cultuurhistorie en militair erfgoed. De centrale plaats Ede-stad wordt omringd door dorpen als Bennekom, Otterlo, Lunteren, Wekerom, Harskamp, Ederveen, De Klomp en delen van Hoenderloo en Deelen. De regio is geliefd bij wandelaars, fietsers, natuurliefhebbers en bezoekers met interesse in archeologie en geschiedenis.

Verklaring van de naam

De naam Ede is vermoedelijk afgeleid van het Germaanse woord “adi” of “ede”, wat “land” of “grond” betekent. In historische bronnen komt de naam voor als “Edehem”, wat zou kunnen duiden op een nederzetting in een open veld of heidegebied. De ligging van het dorp op de overgang van zandgronden naar heidevelden past bij deze betekenis.

Geschiedenis

Ede ontwikkelde zich in de middeleeuwen als agrarisch dorp. In de zeventiende eeuw kreeg het een kerk met tufstenen toren, die later werd uitgebreid tot een laatgotische pseudobasiliek. De komst van de spoorlijn in de negentiende eeuw zorgde voor groei en industrialisatie. In de twintigste eeuw werd Ede een garnizoensstad met diverse kazernes, waaronder de Elias Beeckmankazerne, die nog steeds in gebruik is.

De gemeente Ede bestaat uit:
Ede-stad, Bennekom, Otterlo, Wekerom, Harskamp, Lunteren, Ederveen, De Klomp, en delen van Hoenderloo en Deelen

Toeristische wetenswaardigheden

Natuurgebieden

Ede ligt aan de rand van het Nationaal Park De Hoge Veluwe, dat samen met het Deelerwoud, Planken Wambuis en het Wekeromse Zand een aaneengesloten natuurgebied vormt. Hier leven edelherten, wilde zwijnen, vossen en talloze vogelsoorten. Hier worden regelmatig raaf, boomleeuwerik, nachtzwaluw en zandhagedis waargenomen.

Een bijzonder onderdeel van het park is het Jachthuis Sint Hubertus, ontworpen door Berlage.

Adres: Apeldoornseweg 780, 7351 TA Hoenderloo
Google Maps: Apeldoornseweg 780, Hoenderloo
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag, 10.00–17.00 uur
Entree: Alleen met toegangsbewijs voor het park + rondleiding
Parkeren: Betaald bij ingang Otterlo of Hoenderloo
OV: Bus 108 vanaf station Ede-Wageningen

Archeologie en erfgoed

In de gemeente liggen archeologische monumenten zoals de Celtic Fields aan de Panoramaweg in Bennekom, het urnenveld op de Eder Heide en grafheuvels in het Wekeromse Zand. Monumentale landhuizen zijn onder andere Kasteel Hoekelum in Bennekom, Kasteel De Bruinhorst in Ederveen en Huis Kernhem in Ede.

Adres Huis Kernhem: Kernhemseweg 7, 6718 ZB Ede
Google Maps: Kernhemseweg 7, Ede
Openingstijden: Tijdens exposities en concerten
Entree: Gratis
Parkeren: Gratis langs de weg
OV: Bus 88 vanaf station Ede-Wageningen

Herdenking Market Garden

Op de Ginkelse Heide bij Ede vond in september 1944 de luchtlandingsoperatie Market Garden plaats. Elk jaar wordt dit herdacht met parachutesprongen door Nederlandse en Britse militairen.

Locatie: N224, nabij parkeerplaats Ginkelse Heide
Google Maps: Ginkelse Heide, Ede
Evenement: Jaarlijks in september
Entree: Gratis
Parkeren: Gratis bij N224
OV: Bus 86 vanaf station Ede-Wageningen

Musea

  • Historisch Museum Ede
    Gevestigd in het voormalige stationsgebouw.
    Adres: Molenstraat 45, 6711 AW Ede
    Website: historischmuseumede.nl
  • Museum Verbindingsdienst
    Verhuisd naar Amersfoort, maar historisch verbonden met Ede.
    Website: Collectie Verbindingsdienst
  • Wegenbouwmuseum
    Geen actuele openingstijden of website beschikbaar; locatie niet publiek toegankelijk.

Molens en kerken

In Ede staat de Doesburgermolen uit 1507, een van de oudste standerdmolens van Nederland. Andere molens zijn de Keetmolen (beltmolen) en de Walderveensemolen (stellingmolen). De Nederlands Hervormde Kerk in het centrum dateert uit de vijftiende eeuw en heeft een tufstenen toren met een bakstenen verdieping uit de zeventiende eeuw.

Fiets- en wandelroutes

De gemeente is rijk aan gemarkeerde routes, waaronder het Veluwepad, het Maarten van Rossumpad en diverse lokale rondwandelingen. Fietsknooppunten verbinden Ede, Otterlo, Lunteren en Bennekom met het nationale netwerk.

Culinaire adressen

Bronnen

Plaats een reactie