Laatste update 01/09/2025 door Redactie
Vlagtwedde ligt in het zuidoosten van de provincie Groningen, in het hart van het karakteristieke Westerwolde. Het gebied grenst aan de provincie Drenthe en ligt op korte afstand van grotere plaatsen zoals Stadskanaal, Winschoten en Emmen. De voormalige gemeente omvatte een groot aantal dorpen, buurtschappen en gehuchten, waaronder Abeltjeshuis, Bakovensmee, Barnflair, Borgertange, Borgerveld, Bourtange, Burgemeester-Beinsdorp, De Bruil, Ellersinghuizen, Hanetange, Harpel, Hasseberg, Hebrecht, ’t Heem, Jipsingboermussel, Jipsingboertange, Jipsinghuizen, Lammerweg, Laude, Lauderbeetse, Laudermarke, Lauderzwarteveen, Leemdobben, Maten, Munnekemoer, Over de Dijk, Overdiep, Pallert, Plaggenborg, Poldert, Renneborg, Rhederveld, Rijsdam, Roelage, ’t Schot, Sellingen, Sellingerbeetse, Sellingerzwarteveen, Slegge, Stakenborg, Stobben, Ter Apel, Ter Apelkanaal, Ter Borg, Ter Haar, Ter Walslage, Ter Wisch, Veele, Veerste, Veldhuis, Vlagtwedde, Vlagtwedder-Barlage, Vlagtwedder-Veldhuis, Weende, Weenderveld, Weite, Wessingetange, Wollingboermarke, Wollinghuizen, Zandberg (gedeeltelijk) en Zuidveld.
Verklaring van de naam
De naam Vlagtwedde is waarschijnlijk samengesteld uit twee oude woorden. Het eerste deel, Vlag of Vlach, kan verwijzen naar een open plek of markering in het landschap, mogelijk gerelateerd aan een waterloop of veengebied. Het tweede deel, twedde, is een oud Gronings woord dat ‘tweede’ of ‘tweede nederzetting’ betekent, maar ook kan verwijzen naar een ontgonnen gebied langs een beek. De ligging van Vlagtwedde aan oude handelsroutes en in een overgangsgebied tussen zandgronden en veen maakt deze verklaring aannemelijk.
Geschiedenis
Het gebied van Vlagtwedde kent een rijke en lange geschiedenis. Al in de prehistorie trokken jagers en verzamelaars door het Westerwoldse landschap, aangetrokken door de vruchtbare gronden langs de Ruiten Aa. In de middeleeuwen ontstonden hier permanente nederzettingen, vaak op hoger gelegen zandruggen die bescherming boden tegen overstromingen.
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog kreeg de regio grote strategische betekenis. In 1593 liet Willem van Oranje de stervormige vesting Bourtange bouwen om de doorgang naar Duitsland te controleren. Deze vesting bleef eeuwenlang een militair bolwerk en is tegenwoordig volledig gerestaureerd.
In de 19e eeuw ontwikkelde Vlagtwedde zich tot een agrarische gemeente, met akkerbouw, veeteelt en turfwinning als belangrijkste economische pijlers. De aanleg van kanalen, zoals het Ter Apelkanaal, maakte het transport van turf en landbouwproducten efficiënter.
In 2018 werd de gemeente Vlagtwedde samengevoegd met Bellingwedde tot de nieuwe gemeente Westerwolde.
Toeristische wetenswaardigheden
Historische bezienswaardigheden
- Vesting Bourtange
Een volledig gerestaureerde vestingstad met grachten, wallen, musea en historische gebouwen. Bezoekers kunnen hier het leven in de 17e eeuw ervaren.
Adres: Marktplein 2, Bourtange
Openingstijden: Dagelijks 10:00–17:00 (april t/m oktober), beperkte opening in winter
Entree: Volwassenen €9,50, kinderen 6–11 jaar €4,50
Parkeren: Gratis buiten de vesting
OV: Busverbinding vanuit Winschoten en Stadskanaal
Google Maps: Vesting Bourtange - Klooster Ter Apel
Een middeleeuws klooster uit 1465, nu museum en cultureel centrum.
Adres: Boslaan 3, Ter Apel
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 11:00–17:00
Entree: Volwassenen €8, kinderen t/m 12 jaar gratis
Parkeren: Gratis bij het klooster
OV: Bus vanuit Emmen of Stadskanaal
Google Maps: Klooster Ter Apel
Natuur en recreatie
Het Westerwoldse landschap is een mix van bossen, heidevelden, beekdalen en landbouwgrond.
- Ruiten Aa-dal: Uitgestrekt natuurgebied met wandel- en fietspaden langs de kronkelende beek.
- Sellingerbossen: Populair voor wandelingen, ruiterroutes en mountainbiken.
- Hasseberg: Met 14,6 meter het hoogste natuurlijke punt van Groningen.
Extra tips:
- In het voorjaar bloeien de velden rond Laude en Sellingen vol wilde bloemen.
- De Westerwolde Wandeltocht in juni trekt wandelaars uit heel Nederland.
- In de herfst zijn de bossen rond Ter Walslage ideaal voor paddenstoelenfotografie.
Evenementen
- Carnaval in Ter Apel (februari)
- Slag om Bourtange (begin mei) – Historisch spektakel met re-enactment.
- Schildersfestival Sellingen (juli) – Kunstenaars werken in de open lucht.
- Week der Besten in Vlagtwedde (zomer) – Dorpsfeest met sport, muziek en kermis.
Culinaire adressen
- Herberg Sellingen – Streekgerechten met lokale ingrediënten.
- Pannenkoekenhuis Bourtange – Populair bij gezinnen.
- Boerderijwinkel Westerwolde – Kaas, honing en seizoensgroenten.
Fiets- en wandelroutes
- Westerwolde Fietsroute: 45 km langs vesting, klooster en natuurgebieden.
- Ruiten Aa Wandelpad: 15 km door beekdalen en bossen.
- Grensroute Duitsland: Fietstocht langs de Nederlands-Duitse grens.
Kunst in de openbare ruimte
In dorpen als Sellingen en Vlagtwedde vind je sculpturen en kunstobjecten die verwijzen naar de geschiedenis van turfwinning en landbouw. In Bourtange zijn muurschilderingen te zien die het beleg van de vesting verbeelden.
Seizoensgebonden activiteiten
- Lente: Vogelspotten in het Ruiten Aa-dal.
- Zomer: Kanoën op de Ruiten Aa.
- Herfst: Wildexcursies in de Sellingerbossen.
- Winter: Schaatsen op natuurijs bij strenge vorst in de polders.
Bronnen
- Gemeente Westerwolde – Algemene informatie over dorpen, evenementen en voorzieningen.
Link: https://www.westerwolde.nl - Stichting Vesting Bourtange – Historische achtergrond en bezoekersinformatie vesting.
Link: https://www.bourtange.nl - Stichting Klooster Ter Apel – Geschiedenis en bezoekersinformatie klooster.
Link: https://www.kloosterterapel.nl